Milan - Coko MAROVIĆ
  Cetinje, 31. oktobar, 1996.

MIODRAG LATKOVIĆ - LATE

Nemoguće je ne osjetiti i ne zapaziti stvaralački likovni interes Miodraga Latkovića koji je svim svojim bićem okrenut crnogorskom prostoru i sadržajima.

Već na najranijim radovima Latkovića osjeća se čedna okrenutost crnogorskom pejzažu, bilježenje i uočavanje osnovnih elemenata našeg prostora. To nije narativni već suštinski smisao da se uoče one bitne vrijednosti koje su tu oko nas a koje on tako sigurno ostvaruje kao vizije.

Ima na ovim ranim Latevim slikama primjetne sinteze koja ponegdje prelazi u simboličko značenje. To su vrlo često znaci ambijenta i prostora koje on jednostavno i sigurno fiksira, prepuštajući ih da postepeno izrastaju u plemenita likovna saznanja. Što se tiče kolorističkih elemenata on se na ovim radovima lagano igra bojom i pokušava da ih iznijansira, stvarajući podlogu na kojoj organizuje površinu slike, te izvlači one kolorističke akcente što čitavoj kompoziciji daju smisao i potenciraju sadržaj.

Postepeno se u ovoj fazi njegovog stvaralaštva uočava potreba da se znatnije bojom iskaže. To nastojanje on ne oslanja na naglašenim tematskim sadržajima i vrijednostima prostora, već mu daje asocijativni ekspresivni smisao gdje različite kolorističke vrijednosti stvaraju dinamiku prostora i njegovu unutrašnju ljepotu i snagu.

U daljem razvoju dobija se utisak da Latković neopterećen prethodnim likovnim saznanjima mnoge vizuelne probleme nastoji sam otkriti, dodirnuti i razumjeti. Zato mu ova autodidaktička čednost omogućava da samostalno i samosvjesno dođe do onih saznanja do kojih se samo na takav način dolazi a koja ga čine likovno prepoznatljivim.

On sa prostorom neposredo kontaktira. Prostor ga inspiriše i nosi. On u njemu želi da pronađe sve one impulse koje očekuje i voli. Zato je praćenje Latkovićevog likovnog sazrijevanja neophodno da bi se shvatila suština i smisao njegovog likovnog stvaranja.

U želji i potrebi da o prostoru saopšti sve bitno što nosi u sebi, sazna i iskaže, Latković se upušta u dalje i dublje likovne avanture. Sada on taj prostor, predmete i sve sadržaje nastoji da drugačije sagleda i analizira. Služi se logičnim likovnim postupkom stvarajući strukturalne likovne kompozicije koje govore o suštini motiva. Analizira stijenu, nebo i druge elemente stvarajući jedinstvenu atmosferu. Koristi se iskustvima slikara koji su se ovom prostoru na sličan način obraćali. To su neobične analize površina gdje faktura i struktura obrada ploha govore o jedinstvu prostora i atmosfere. Na pojedinim radovima značajnije dolazi do izražaja lični sentiment. Te elemente nalazi u suštinskom prirodnom značenju, ali se ne može oteti primjetnoj sentimentalnoj vezi sa tim ambijentom. On bilježi, on pamti sve one bitne sadržaje i oblike ovog podneblja. Na slikama se pojavljuju stolovači, crepulje, sačevi, pinjate, ognjišta, verige, sjemenjaci, kolijevke..., prepoznatljivi sadržaji crnogorskih kuća. Kroz prozore kamenih enterijera naziru se pejzaži jezera i gora da bi pokazali Latkovićev odnos prema prostoru. Temeljito i lagano slikar ulazi u pejzaž koji odslikava sve njegove suštinske vrijednosti i karakteristike. Umjetnik osjeća kamene kuće našeg trajanja, guvna i vrtače a pokušava se primaći detaljima da bi preko njih iskazao suštinske elemente koji egzistiraju u njegovom ambijentu. Šipkovi, lokvanji, lišajevi, sve su to zapisi i životna filozofija ovog podneblja. Oni najcjelovitije govore o njegovim karakteristikama i likovnim namjerama. Na tim neobičnim radovima miješa se realno i nadrealno, moguće i imaginarno. Realno postaje neobično a nadrealno shvatljivo i razumljivo.

Uspio je slikar da znalački materijalizuje realnost viđenja, da opravda logiku vezivanja suprotnosti i da čvrsto fiksira iluziju metafizičkog. To miješanje realnog i imaginarnog postaje logično i moguće jer je to način njegovog likovnog govora. Fiksiranje nadrealno-realnih motiva dato je sigurno i upečatljivo. Cjelovito je prenesena atmosfera viđenog i doživljenog i postavljena čvrsto kao likovna, suštinska i realna osnova. Kompozicija mu je maksimalno izbalansirana. Kolorit je ujednačen i djelimično monohroman. Dozvoljava da pojedini sadržaji, grafički elementi, snažno odzvone kolorističkim krešendom.

Latković figure, portrete, ambijente i sve sadržajne elemente prostora ostvaruje smiono, intenzivno i jasno. Oni mu postaju simboli vremena i trajanja, ponekad bez dublje analize, psihologije. Kod slike "In memoriam" značajnije se upustio u analizu psihologije ličnosti koja je na slici kolažno ugrađena u crnogorski pejzaž oslikavajući njen unutrašnji život, upečatljivo i postojano. Okitio ga elementima prirode (šipci) i postigao time ravnotežu kompozicije ugrađujući u nju asocijaciju na jedan sličan motiv i sjećanje na velikog našeg slikara - Aleksandra Prijića.

Latkovićeve kompozicije obiluju analizama detalja. On svakom elementu daje poseban značaj i tretman. Čitavu površinu slike ujednačeno i ravnomjerno vrednuje. Nema na slikama niti jednoga sporednog elementa. Kompozicija je jedinstveno osmišljena i valorizovana.

Sentiment je primjetan na njegovim radovima a očituje se u lirskom štimungu iskazanom jasnim likovnim rukopisom. Pojedini sadržaji prisutni na ovim slikama pretpostavili bi da umjetnik treba snažnije i čvršće reagovati. To se nije dogodilo iz opravdanih razloga što on uključuje sve one likovne elemente koji mu daju mogućnost da opštu atmosferu kompozicije donese sadržajno i likovno, te izbalansira do one mjere koja tom lirskom ugođaju pristoji. Latković koristi svijetlo kao difuzni elemenat koji obuhvata sve primjetno na kompoziciji. U tome mu pomažu pored svjetlosti i koloristična ujednačenost čitave površine i znalački ostvarena struktura i faktura svih elemenata.

Na nekim slikama naglasi i izdvoji pojedini sadržaj koji u njegovoj likovnoj vokaciji ozvuči snažno i ekspresivno. To se posebno uočava na slici "Kokot" na kojoj svi elementi djeluju upečatljivo i ekspresivno. Na toj slici osjeća se zvuk boje, njena ekspresija i unutrašnja snaga. Ta se ekspresivnost osjeća i na slikama "Jezerski lider" i "Kolo" na kojima je iskazana i do kraja dovedena materijalizacija motiva. Mnogo je elemenata iz ovog crnogorskog prostora koje je Latković jednostavno likovno zabilježio, ali je prostor-pejzaž onaj suštinski sadržaj iz koga sve izrasta i u koji se stapa. Velika vrijednost ovog stvaralačkog impulsa je u tome što takav kreativni pristup ne dozvoljava zaborav, kojem smo u ovom vremenu skloni. Ovo slikarstvo će nam ostaviti neizbrisivi trag koji mi osjećamo kao filozofiju prostora i trajanja u njemu.