FRANK ZAPPA - GUITAR
De gitaar is het enige instrument dat nog niet volledig door de mens beheerst wordt. Nog nooit heeft iemand de absolute perfectie bereikt in het gitaarspel. Dat komt doordat het instrument eigenlijk niet echt handig is ontworpen voor de menselijke bouw. *
Frank Zappa is op de eerste plaats componist - iets wat hij zelf de meest toepasselijke benaming van zijn beroep vindt - en op de tweede plaats gitarist.
I'm a composer who plays the guitar
Volgens mij en de meeste andere Zappa-liefhebbers een uitstekend gitarist, maar met name critici waren/zijn het daar vaak niet mee eens. Reden voor Zappa om bij de aankondiging en later ook op de hoes van de eerste lp van de Shut Up 'N Play Yer Guitar trilogie te schrijven:
Until the release of Shut Up, only a few people realized what the hard-core Zappa fanatics had known all along...that FZ can play the guitar. Zappa's guitar solos say a lot of things that just might prove to be embarrassing to the ones who forget to listen.
Over zijn kwaliteiten als gitarist kan ik niet helemaal objectief oordelen (ik speel geen gitaar), maar ik kan wel uitdrukking geven aan mijn 'gevoel' erover en aangezien sommige solo's mij koude rillingen bezorgen...
Voor dit stuk heb ik allerlei citaten en andere parafernalia betreffende de gitarist Zappa opgezocht. Het heeft mij verwonderd dat nergens een volledig verhaal over zijn gitaarspel geschreven is, sterker nog, er is maar bar weinig informatie over. Zelfs in zijn eigen boek en in het redelijk degelijke boek Viva Zappa is de aandacht beperkt of onvolledig. Toch nog ondergewaardeerd?
Natuurlijk voel ik me als gitarist ondergewaardeerd. Er zijn tamelijk veel goede gitaristen, maar er is er niet een bij die doet wat ik doe. En dat terwijl ik erg weinig oefen en soms maanden achter elkaar niet speel.
DE GESCHIEDENIS
Volgens Zappa zelf begon het ooit met tokkelen op zijn vaders College-gitaar, die om de een of andere vreemde reden op hun wc hing. Hij snapte echter niet hoe het ding werkte en vond het instrument niet fijn aanvoelen. Ook broer Bobby probeerde de gitaar en had meer succes; hij kocht zelfs een eigen (country) gitaar. Frank was meer geinteresseerd in de toen door saxofoonsolo's gedomineerde Rhythm & Blues en vooral liefhebber van een goede blues-gitaarsolo, alhoewel die in die tijd nauwelijks te horen waren. Goede solo's waren er - volgens Zappa - in Three Hours Past Midnight van Johnny 'Guitar' Watson, The Story of my Life van Guitar Slim en solo's van Clarence Gatemouth Brown en B.B. King, omdat ze iets persoonlijks vertellen over de gitarist. Het waren niet de accoorden uit de leerboeken, maar uitdrukkingen van een innerlijk gevoel.
When I was at High School I used to listen to Watson's blues records. They made me crazy. For a year I went to eat at the same restaurant, serving chilli, because they had Three Hours Past Midnight on the jukebox. I listened to it three times over lunch...I also had a copy at home to play in the evenings.
Ander goed gitaarwerk vond Zappa in Lucy Mae Blues van Frankie Lee Simms, Happy Home van Elmore James en werk van Howlin' Wolf. Later zou hij het spel van Jeff Beck en natuurlijk Jimi Hendrix, met wie hij een aantal keren gejammed heeft, zeer gaan waarderen.
Onder invloed van genoemde bluesmuzikanten begon hij op 18-jarige leeftijd zelf te spelen.
I wanted to play my own solos - long ones - so I thaught myself how to play the guitar.
Hij leende een Fender Telecaster en legde zich in eerste instantie toe op bluesstukken en niet op het leren van accoorden. Zijn toenmalige stijl lag dicht bij die van de bluesgitarist Guitar Slim. Deze haalde niet alleen de normale, zuivere noten uit zijn gitaar, maar voegde daar een heel eigen en karakteristieke meerwaarde aan toe door het geluid van zijn elektrische gitaar te vervormen. Het was het eerste vervormde gitaargeluid dat Zappa hoorde en het zou zijn stijl behoorlijk beinvloeden. Maar ook het cleane, soulful en bluesy gitaargeluid van Johnny Guitar Watson en de bijna warme, jazzy klanken van Clarence Gatemouth Brown hebben hun stempel op Zappa's spel gedrukt.
Na de Telecaster speelde Zappa een tijd op een ook geleende Fender Jazzmaster. Zijn eerste eigen gitaar, een Gibson ES-5 Switchmaster, kocht hij in 1963 van het geld dat hij verdiende met de filmscore voor Run Home Slow. Die gitaar is op de eerste drie lp's te horen. En nu ik het toch over gitaren heb, later kocht hij nog een Gibson SG en de ooit door Jimi Hendrix 'on stage' verbrande Fender Stratocaster (Miami, 19.05.68). Zijn huidige collectie bestaat uit een aardig aantal gitaren (genoemd is een getal van 25) die allemaal bespeeld wo(e)rden.
Nog iets over gitaren. Bij gitaristen is er al sinds de jaren '60 een voorkeur voor twee gitaartypen, de Gibson's van Les Paul en/of de Stratocasters van Freddie Fender; veel anderen waren er overigens ook niet (Rickenbacker). De eerste heeft een wat rondere, warme klank, de Strats zijn feller en - omdat Hendrix als Strat-verbruiker nu eenmaal voor velen als het grote voorbeeld geld - beter om te 'scheuren'. Alhoewel gezegd moet worden dat bv. Jimmy Page (Led Zeppelin) er met zijn Gibson's ook wat van kon. Luister je naar de oudere lp/cd's van Zappa dan hoor je hoofdzakelijk het Gibson geluid. Zet daar nu eens een cd uit de Broadway-serie naast; het geluid is cleaner en veel feller. Geen wonder, want daarop speelt Zappa Strats. Ook de Shut-Up box wordt gedomineerd door het Gibson-geluid, terwijl hij op Guitar hoofdzakelijk met Stratocasters speelt. (Zie de hoezen voor de verschillen in model).
Nadat Zappa heeft gekozen voor de gitaar legt hij zich er helemaal op toe en wordt het drumstel (zijn eerste keuze) aan de kant gezet. Zijn eerste live-ervaringen doet hij op in bands als The Soots, The Muthers, The Boogie Men en The Sinners and the Saint. Het gespeelde repertoire bestond voornamelijk uit toenmalige populaire deuntjes, waaronder als bekendste natuurlijk Louie Louie.
I wore a white dinner jacket and bow tie and black pants and sat on a bar stool and played the electric guitar. I got so sick of it that I quit, put the guitar in the case, stuck it behind the sofa and didn't touch it for eight months.
ZAPPA SOUNDS
Na toetreding tot de Soul Giants, met daarin al Roy Estrada, Ray Collins en Jim Black, verandert het een en ander. De groepsnaam wordt vervangen door The Mothers - en omdat dat in conservatief Amerika niet kon werd daarachter 'of Invention' geplakt. Vanaf 1964 zou Zappa de koers en het geluid van de groep bepalen. De eerste groeps-lp, Freak Out, kent een typisch scheurend - volgens Zappa 'ugly' - gitaargeluid. De ervaringen opgedaan met het fuzz-pedaal kwamen goed te pas.
In 1962 al nam hij een song op met Don van Vliet, Slippin' and Slidin', waarop hij gebruikt maakte van het fuzz-pedaal. Een tape van die opname werd door het aparte duo naar een platenmaatschappij gestuurd. Het commentaar: "We can't release this, it's noise, that's all!".
Vanaf '67 gebruikt hij steeds vaker het wah-wah pedaal en met name dat geluid zou lang een van zijn favoriete gitaarklanken blijven en daarmee een eerste typische Zappa-sound bepalen. Daarnaast maakt hij gebruik van 'standaardeffecten als 'oversturing' (gitaar, waarvan het versterkervolume eigenlijk te hard staat, maar daardoor een (mooi) smerig geluid geeft - Hendrix was er een meester in) en nog later van phasers (wellicht het beste te omschrijven als het verlopen van een klank) en andere effect-apparatuur.
Nothing sounds so blasphemous as a guitar whose capacity for distortion is used properly.
Zappa's gitaargeluid verandert nogal eens. Een essentieel element bij de veranderingen zijn natuurlijk de technische faciliteiten, die met de jaren steeds beter en veelzijdiger worden. De klanken tot Overnite Sensation klinken, wegens gebrek aan een goede bas-weergave, vrij 'dun'. Vanaf die lp/cd tot Sheik Yerbouti wordt het geluid steeds vetter en 'heavier'. Met de Sheik lijkt het of Zappa de 'macht' over het geluid heeft gekregen en klinkt zijn gitaar transparanter, waardoor de solo's eeen stuk boeiender worden. Bovendien kiest hij minder voor een recht-toe-recht-aan techniek (b.v. de solo in Willie the Pimp of de solo's op Roxy), maar wordt het spel 'zoekender' en daardoor ruimtelijker.
Een merkwaardig aspect aan Zappa's gitaarspel moet zeker vermeld worden: hij speelt eigenlijk nooit op een akoestische gitaar. Daarvoor houdt hij teveel van het vervormde geluid; een akoestische gitaar klinkt nu eenmaal erg braaf. Bekendste uitzondering staat nog altijd op een lp: Sleep Dirt (gelijknamige lp), maar ook op de cassette van Guitar World, in Down in the Dew speelt hij een akoestische gitaar en als mijn oren me niet vergissen tevens op enkele oudere cd/lp's (Uncle Meat, Burnt Weenie Sandwich, Weasels).
SOLO'S ?
Op Freak Out is nog weinig te horen van de lange solo's die Zappa zo graag wil spelen. Het eerst staaltje van zijn kunnen etaleert hij op Absolutely Free in Invocation and Ritual Dance of the Young Pumpkin. Op de volgende lp's zijn de solo's kort(er); Uncle Meat kent net als Ruben & The Jets slechts een lange solo (resp. Nine Types of Industrial Pollution en Stuff up the Cracks) - maar wat voor een solo's. Echt populair (beste gitarist van het jaar '69, volgens de lezers van een toonaangevend Engels muziek-magazine) wordt hij met Hot Rats, waarop hij uitpakt met oneindig lange solo's. Volgens gitarist Phil Manzanera (o.a. Roxy Music) is de solo in Willie the Pimp onnavolgbaar en te vermoeiend om helemaal mee te kunnen spelen; er gebeurt te veel in. Op latere lp/cd's zijn steeds vaker en meer lange solo's te horen, solo's van meer dan vijf minuten zijn geen uitzondering. Desondanks is Zappa heel sterk in korte, onopvallende solo's. Luister bv. maar eens naar Get a Little (op Weasels), een zeer ingehouden wah-wah solo, eenvoudig, maar mooi.
Door de jaren heen is het aantal solo's meer toe dan afgenomen, wat hem nogal op kritiek van de (hun naam eer aandoende) critici kwam te staan. Ze vonden zijn solo's te saai en te lang en vroegen zich af of Zappa nu wel een goede gitarist was, hij kon zich beter bezig houden met maatschappij-kritische teksten, zo vonden zij. Zappa's reactie? Shut Up 'N Play Yer Guitar, later gevolgd door Guitar. Iets wat nog niemand eerder gedaan had leverde Zappa niet alleen complimenten (o.a. van John Swenson in Guitar World; tekst bijgesloten bij de cd) op en - geheel tegen ieders verwachting in - bovendien uitstekende verkoopsresultaten: cd/lp's met alleen maar gitaarsolo's, de een na de ander, zonder zang of andere stukken muziek; alleen maar pure solo's. De opmerking richting critici was duidelijk: Zappa wilde nu voor eens en voor altijd als gitarist serieus genomen worden, zeker niet meer ondergewaardeerd en liet dat middels 3 lp's horen. De meeste liefhebbers reageerden natuurlijk verheugd, want zij (wij) kregen een behoorlijke partij uitstekende solo's voor hun (onze) oren, al moesten de Europeanen in eerste instantie moeite doen om al dat moois in huis te krijgen. Het succes werd in Amerikaanse traditie gevolgd door een evenknie: Guitar, een dubbel-cd die door zijn complexheid een stuk ontoegankelijker is dan Shut Up, maar evenzovele, zo niet meer, juweeltjes kent. Dat de solo's geavanceerder zijn geworden maakt deze cd in elk geval meer dan duidelijk; ik kom daar later in dit verhaal op terug. Overigens is het wellicht leuk Zappa's speciale favorieten van de Shut Up cd's te vermelden: Stucco Holmes, While You Were Out, Soup and Old Clothes en Heavy Duty Judy.
Shut Up en Guitar laten, wellicht ten overvloede, horen dat Zappa's gitaarspel het overwegend van solo's moet hebben, zijn ritmische partijen zijn, als ze al aanwezig zijn, bijna onopvallend en hij heeft er zich ook nauwelijks op toegelegd. Het is dan ook niet zo raar om met name de laatste jaren Zappa alleen nog solo's te zien spelen, de begeleidingspartijen laat hij aan andere gitaristen over.
Vroeger vond ik het ook leuk om de ritme-gitaarpartijen mee te spelen en soms was het gewoon noodzaak, omdat ik maar met een kleine band op toernee was. Er is echter niets saaiers dan avond aan avond dezelfde partijen te spelen. Het liefst laat ik dat dan ook door anderen doen. Ik heb nu steeds gitaristen in de groep die mijn hele repertoire uit hun hoofd kennen, zelfs de stukken die ik me niet eens meer weet herinneren (Warren Cucurullo, Mike Keneally). Wat is er dan nog fijner dan je helemaal te geven in solo's?
Dat laatste heeft hij tijdens de Broadway-concerten zelfs heel extreem doorgevoerd. Na elke solo werd de bespeelde gitaar door een snel toeschietende 'assistent' overgenomen en in een van het podium afgescheiden hokje opnieuw gestemd en klaargezet voor een nieuwe solo. Daarbij dient gezegd dat Zappa zijn gitaar meer 'mishandelde' dan ooit tevoren en bij mij kwamen dan ook regelmatig vergelijkingen met Jimi Hendrix bovenborrelen. Niet zo raar als je weet dat Zappa een liefhebber van Hendrix' is, op een van diens gitaren speelt en zelfs op zijn versie van Purple Haze even als zodanig tekeer gaat.
Niet alleen de ritme-partijen laat hij aan anderen over, ook tijdens zangstukken zal Zappa zelden gitaar spelen. Niet alleen kan hij zich dan beter concentreren op zijn vocale capaciteiten (volgens eigen normen niet goed genoeg om in eigen band te kunnen spelen - dus nodig is het wel), maar kan dan ook beter de band in de gaten houden, een leuk stukje theater opvoeren, grapjes maken, dirigeren, maar bovendien: hij kan het eenvoudig niet...
I can't play guitar and sing at the same time. My brain can't handle it. I can't even play rhythm guitar and sing.
Blijven over de solo's. Solo's die volledig geconcentreerd gespeeld worden. Bij Zappa geen gitaaract, dat laat hij over aan zijn jonge begeleiders. Als hij soleert, staat hij stil en kijkt, soms met emotioneel vertrokken gezicht, met een typisch opgetrokken rechter schouder, geboeid naar zijn instrument en wat zijn vingers daar doen.
I can't do that stuff. I still have to look down at the neck to see where my hand is when I'm playing.
Bovenstaande citaten geven al duidelijk aan dat Zappa zich bewust is van zijn 'tekortkomingen'. Met maar liefst 4 cd's met alleen maar gitaarsolo's en nog zoveel meer solo's op andere cd's zou je verwachten dat hij toch minstens overtuigd is van zijn eigen spel, maar...
I'm not a virtuoso guitar player. A virtuoso can play anything, and I can't. I can only play what I know.
Zijn ex-bandlid Steve Vai heeft er een duidelijke mening over:
Vanuit gitaartechnische hoek is Zappa geen pionier en hij vindt het duidelijk niet interessant om zo snel als bv. Yngwie Malmsteen te spelen. Wat hij wel kan is dat wat hij in zijn hoofd hoort vertalen op de gitaar. Slordig, slecht getimed en met sprongen, maar het zegt iets over zijn expressie-mogelijkheid. De manier waarop Zappa zijn persoonlijkheid tot uiting weet te brengen is gewoon subliem.
Nu is het gelukkig zo dat Zappa een heel uitgebreide kennis van muziek en geluid heeft en ons nog steeds kan verrassen. Een aspect van die verrassing zit hem volgens mij juist in het laten staan van de gitaar. Wanneer Zappa hem na een tijd weer oppakt, is de kans groot dat hij er anders tegenaan kijkt. Ik vond dat bv. duidelijk tijdens de Broadway tour, waar Zappa zeer verfrissend bezig was en beter en gevarieerder dan ooit speelde, waarbij zijn solo's een stuk dramatischer en levendiger klonken en zijn gitaargeluid niet eerder zo fel en clean was. De solo's uit die tour zijn dus van een hoog gehalte, en - ondanks Zappa's idee-fixe dat zijn fans niet meer geinteresseerd zijn in lange solo's - gelukkig eigenwijs lang.
De interesse van het publiek voor lange solo's is wel verdwenen, ze kunnen nog hoogstens acht maten hun aandacht erbij houden. Gitaristen in de jaren 80 voeren dan ook meer een show op dan dat ze echt spelen.
Het verschil tussen mij en andere gitaristen is dat ik de gitaar-God niet uithang: ik sta op het podium en componeer ter plekke een muziekstuk. Dat is iets heel anders als ingestudeerde solo's spelen om te laten zien hoe snel je wel niet bent. Ik speel wat er in mijn hoofd zit en ben in staat dat idee in een solo te vertalen. Dat werkt niet altijd, want als de band het niet oppikt is dat jammer en gaat een goede uitwerking van het idee de mist in.
Met dat idee in het achterhoofd is het al heel mooi dat we zoveel goede solo's voorgeschoteld krijgen. Solo's die al bijna vanaf het begin van Zappa's carriere ook live opgenomen zijn. De oudere solo's zijn voornamelijk in de studio opgenomen, maar al vanaf Uncle Meat worden we getrakteerd op levendige live-solo's. Volgens eigen zeggen kan Zappa zich live uitleven, terwijl hij in de studio teveel moet opletten.
If my equipment works, the band-members know the material, the rhythm section can hear what I'm playing and I'm satisfied with my amp sound, then all I want do do is go on autopilot, wiggle my fingers and listen to what comes out.
Maar het zijn niet allemaal solo's die inderdaad live zo gespeeld zijn, sommige solo's ontstaan op een andere manier. Middels zijn eigen idee, 'xenocrony' (merkwaardige synchronisatie), ontstaat er uit twee bestaande stukken, die eerder niets met elkaar te maken hadden, een nieuw stuk: de solo's van het ene concert, de instant- of Ampexgitaar, wordt over de ritme-track van een ander concert gelegd en vaak werkt dat wonderwel. Op Sheik Yerbouti, Zoot Allures, New York en het door gitaren gedomineerde Joe's Garage zijn daar tal van voorbeelden van te horen. Veelal zijn het voorbeelden van solo's die live niet werkten, maar dat met een ander ritme erachter plotseling wel doen.
DRUMS ?
De belangrijkste voorwaarde voor een goede solo is een uitstekende ritmesectie. Al vanaf Uncle Meat heeft Zappa geëxperimenteerd met de combinatie gitaarsolo's/ritmes.
Mensen willen graag gitaar spelen, omdat ze denken dat er meer is dan alleen spelen (Many musicians are convinced that in order to get the blow job after the show, they have to play lead guitar). In het begin was ik ook heel enthousiast vanwege de improvisatie-mogelijkheden van het instrument, maar in de loop der jaren is dat wel wat afgezwakt en heb ik minstens een uitstekende ritmesectie nodig om goed te kunnen improviseren. Voor improviseren is ritme het belangrijkst, het stimuleert je, maar beperkt je mogelijkheden tegelijkertijd. Ze moeten je solo volgen en onmiddellijk kunnen reageren door het ritme aan te passen.
De mogelijkheden van de solo's worden dus beperkt/uitgebreid door de mogelijkheden van het ritmetandem, gevormd door bas en drums. Zonder de vroegere spelers tekort te willen doen gaf met name het duo Bozzio/O'Hearn Zappa de ruimte om te soleren zoals hij dat in zijn hoofd had. Hun opvolgers Colaiuta/Barrow en Wackerman/Thunes zouden steeds verdergaande ritmische dingen doen, waardoor Zappa's spel uiteindelijk een behoorlijke vrijheid kreeg en daardoor ook beter werd. Met name drummers zijn bij Zappa's solo's essentieel. De combinatie gitaar-drums, soms aangevuld met percussie, bepaalt voor het grootste deel de spanning van de solo. Er is dan ook geen saaiere solo denkbaar, hoe goed ook, dan waarbij de drummer in hetzelfde ritme blijft doorhakken en de gitarist er zijn boekjessolo letterlijk 'langs' speelt; er is geen interactie, geen spanning. Spanning kan bv. ontstaan wanneer een drummer een pittig ritme speelt en de gitarist door dat ritme een langzame solo weeft, of omgekeerd. Maar er zijn ook andere mogelijkheden:
Je hebt een paar keuzemogelijkheden; of de drummer speelt steeds hetzelfde ritme en daar soleer je overheen, of de drummer geeft een ritme aan en improviseert daarbinnen met andere ritmes. De eerste is dodelijk en de tweede is het allermooiste. Jazzdrummers zijn daar eigenlijk weer te vrij voor, waardoor het ritme uit elkaar valt. Hoe meer het variabele ritme tegen het gekozen ritme ligt, hoe groter de spanning. Juist dat aspect geeft de solo haar belangrijkste meerwaarde: drama. De drummer die dat het beste kon was Vinnie Colaiuta.
Die heeft dus de prijs voor zijn vele prachtige partijen, waarvan een heel stel op Shut Up terug te vinden zijn. De interakties zijn verder doorgevoerd met Chad Wackerman, een soort levende drumcomputer die alles kan spelen wat Zappa verlangd. Het is een veel strakkere drummer dan Vinnie. Met Chad Wackerman en Scott Thunes kan Zappa, naar eigen zeggen, ritmisch verdergaande dingen doen dan ooit tevoren. Geen wonder dan ook dat er al heel wat meer solo's met dit ritme-tandem dan met voorgaande secties, prijs of niet, op cd's verschenen zijn.
8 solo's per avond, maal 5 per week maal 6 maanden = 960 solo's, waarvan ongeveer 20 interessant genoeg zijn om op lp/cd te zetten; de rest werkte gewoon niet. Als je op deze wijze werkt, heb je niet zoveel kans dat het goed gaat, maar toch kies ik voor die kans, want als het wel werkt..... (Pheeeeeeeeeeeeeeeew - PL)
Grappig is te merken, zo ongeveer vanaf Joe's Garage, dat Zappa een nieuwe muzieksoort aangeboord heeft: reggae. In veel solo-begeleidingspartijen herkennen we reggaeritmen, wellicht omdat ze gemakkelijk op te pakken zijn, het publiek in een prettig ritmische beweging brengen (dus 'in the mood') en net 'vreemd' genoeg zijn om in Zappa's muziek te passen. Vroeger kon Zappa gewoon niet soleren in de standaard rock-vierkwartsmaat; het hakkerige reggaeritme - ook een vierkwartsmaat, maar met andere accenten - past eigenlijk heel goed bij Zappa's 'hakkerige' manier van soleren, slechts heel zelden laat hij tonen 'vloeien' (sustain), iets wat Carlos Santana bijna constant doet. En net zo zelden is het ritme 'deviant', bv. in achtsten of zestienden. Maar zoals al eerder gezegd, Zappa gaat liever 'on autopilot' en dat is bij complexere ritmen alweer een stuk moeilijker en ook hij soleert liever over een blues-begeleiding - alhoewel daar vreemde accenten aan gegeven worden.
WANT SOME MORE ?
Ondanks alle mooie citaten lijkt het erop dat we het moeten doen met bestaande solo's. De gitaar is ingeruild voor de Synclavier en Zappa is er de man niet naar om thuis leuk wat voor zichzelf te spelen. De gitaar is dan weliswaar voor de Broadway-tour opnieuw opgepakt, maar na die tour weer even snel in de hoek gezet; het hoeft allemaal niet meer zonodig.
Alles is al eens gespeeld. Ik zou niet weten wat ik nog niet gespeeld heb. Veel daarvan is al uitgebracht en ik heb nog kasten met tapes vol gitaarsolo's. Wat moet je dan nog, jezelf gaan herhalen? Nog meer solo's? Ik kijk liever vooruit.
Dat wordt dus vermoedelijk Synclavier-werk (wanneer?). Zeker staan er nog wat mooie gitaarsolo's op de komende YCDTOSA cd's of op andere aangekondigde uitgaven. Met alle solo's die we nu kunnen beluisteren hebben we de oren al aardig vol, maar ja, eenmaal 'gegrepen' is een steeds sterkere dosis nodig om eenzelfde bevrediging te krijgen. Dus? I Want More!
Paul Lemmens
* Deze en andere citaten komen uit verschillende boeken, vnl. Zappa's eigen boek, maar ook uit krantenartikelen en ander tekstueel en auditief archiefmateriaal.