พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก รัชกาลที่ 1 ( พ.ศ.  2325 - 2352 )

• พระราชประวัติสังเขป

สมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก  นามเดิมว่า  “ทองด้วง” ประสูติเมื่อ  พ.ศ.  2279  ( ในรัชกาลพระเจ้าบรมโกษฐ์)  ได้รับราชการในรัชกาลพระเจ้าอุทุมพร  ต่อมาได้ เป็นหลวงยกกระบัตรเมืองราชบุรี  เมื่อคราวพระเจ้ากรุงธนบุรีตั้งตัวอยู่ที่เมืองระยองนั้น หลวงยกกระบัตร ได้นำมารดาพระเจ้ากรุงธนบุรีไปเมืองระยองด้วย    จึงมีความชอบได้บรรดาศักดิ์เป็นพระราชวรินทร์และได้เลื่อนขึ้นเป็นพระอภัยรณฤทธิ์  พระยายมราช  เจ้าพระยาจักรี และสมเด็จเจ้าพระยามหากษัตริย์ศึกเป็นลำดับ  พระองค์มีหลักฐานว่าสืบเชื้อสายมาจากเจ้าพระยาโกษาเหล็ก และเจ้าพระยาโกษาปานในรัชกาล สมเด็จพระนารายณ์ดังจะได้ลำดับสกุลให้เห็นต่อไปนี้
                     -  เจ้าพระยาโกษาปานมีบุตรคนใหญ่ชื่อทองคำ  ได้เป็นพระยาราชนิกูลปลัดทูลฉลองในกรมมหาดไทย
                     -  หลวงพินิจอักษรมีบุตร  5  คน  คนที่ 1 เป็นหญิง คนที่ 2  เป็นชาย  ปรากฏว่าได้เป็นรามณรงค์ถึงแก่กรรมก่อนกรุงศรีอยุธยาแก่พม่า  คนที่  3 เป็นหญิงชื่อแก้ว  คนที่  4  ชื่อ  นายด้วง  คนที่ 5 เป็นชายชื่อบุญมา

                    นายด้วง  คือพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก และนายบุญมาคือพระอนุชา ซึ่งได้ตำแหน่งสูงสุดในสมัยกรุงธนบุรีเป็นเจ้าพระยาสุรสีห์  และได้เป็นพระราชวังบวรสถานมงคล ในแผ่นดินสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก
                    สมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก  ทรงปราบดาภิเษกเป็นปฐมกษัตริย์ในราชวงศ์จักรี เมื่อ พ.ศ. 2325  สถาปนาพระอนุชา  ( เจ้าพระยาสุรสีห์)  เป็นกรมพระราชวังบวรฯ พระนัดดา  ( พระสุริยอภัย )  เป็นเจ้ากรมหลวงอนุรักษ์เทเวศร์ กรมพระราชวังหลัง

• ลำดับเหตุการณ์สำคัญ
ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช มีเหตุการณ์สำคัญดังนี้
 

พ.ศ. 2325	- เสด็จขึ้นครองราชย์  เมื่อ  6  เมษายน  2325 ( ตรงกับ  วันเสาร์  เดือน  5  แรม  9  ค่ำ  ปีขาล  จัตราศก  จุลศักราช  1144 )
	- โปรดเกล้าให้ทำพิธียกเสาหลักเมืองพระนครใหม่ทางฝั่งตะวันออกของแม่น้ำเจ้าพระยา เมื่อ  21  เมษายน  2325  ( ตรงกับวันอาทิตย์ เดือน  6  ขึ้น  10  ค่ำ )  ทรงพระราชทานนามพระนครใหม่ว่า  “กรุงเทพมหานคร   บวรรัตนโกสินทร์   มหินทรายุทธยามหาดิลกภพราชธานีบุรีรมย์  อุดมราชนิเวศน์มหาสถาน   อมรวิมานอวตารสถิต  สักกะทัตติยะวิษณุกรรมประสิทธิ์”  ( ต่อมาในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว  ทรงแปลงสร้อยนามพระนครจาก   “บวรรัตนโกสินทร์”  เป็น “ อมรรัตนโกสินทร์” )
	- องเชียงสื่อ  ( ญวน )  และนักองค์เอง  ( เขมร ) ขอเข้ามาพึ่งพระบรมโพธิสมภาร
	- โปรดให้อาลักษณ์คัดนิทานอิหร่านราชธรรม
พ.ศ. 2326	-  กำหนดระเบียบการพระราชพิธีบรมราชาภิเษก
	-  ทรงพระราชนิพนธ์บทละคร เรื่อง “อุณรุท”
พ.ศ. 2327	-  โปรดเกล้าฯ  ให้อัญเชิญพระพุทธมหามณีรัตนปฏิมากรจากหอพระแก้วในพระราชวังเดิม แห่ข้ามมาประดิษฐาน  ณ  พระอุโบสถในพระราชวังใหม่  ทรงพระราชาทนนามพระอารามว่า  “วัดพระศรีรัตนศาสดาราม”   ใช้เป็นที่ประชุมในพระราชพิธีถือน้ำพิพัฒน์สัตยา
	-  สงครามเก้าทัพ  พระเจ้าปดุง  กษัตริย์พม่าทรงกรีธาทัพเข้ามาตีเมืองไทยตั้งแต่เหนือจดใต้ รวม 9  ทัพ  กองทัพไทยตีกองทัพพม่าแตกพ่ายยับเยินไปทุกทัพ
พ.ศ. 2329	-  สงครามรบพม่าที่ท่าดินแดง -  ทรงพระราชนิพนธ์  นิราศรบพม่าท่าดินแดง - โปรตุเกสขอเข้ามาเจริญพระราชไมตรี  -  อังกฤษเช่าเกาะปีนังจากพระยาไทรบุรี
พ.ศ. 2330	-  องเชียงสือเขียนหนังสือขอถวายบังคมลา  ลอบหนีไปกู้บ้านเมือง
พ.ศ. 2331	- โปรดเกล้าฯ  ให้สังคยานาพระไตรปิฎก
พ.ศ. 2333	-  องเชียงสือกู้บ้านเมืองสำเร็จ  จัดต้นไม้เงิน  ต้นไม้ทองมาถวาย
พ.ศ. 2337	-  ทรงอภิเษกให้นักองค์เองเป็น   สมเด็จพระนารายณ์รามาธิบดี  ไปครองกรุงกัมพูชา
พ.ศ. 2338	-  ชำระพระราชพงศาวดาร - โปรดเกล้าฯ  ให้สร้างพระมหาพพิชัยราชรถ
พ.ศ. 2339	- งานสมโภชพระบรมอัฐิสมเด็จพระปฐมบรมมหาชนก
พ.ศ. 2340	-  ทรงพระราชนิพนธ์บทละคร  เรื่อง  “รามเกียรติ์”
พ.ศ. 2342	- โปรดเกล้าฯ  ให้สร้างเวชยันตราชรถ
พ.ศ. 2344	- ฉลองวัดพระเชตุพน วิมลมังคลาราม  และวัดสระเกศ -  ฟื้นฟูการเล่นสักวา
พ.ศ. 2345	-  ราชาภิเษกพระเจ้าเวียตนามญาลอง  ( องเชียงสือ )
พ.ศ. 2347	-  โปรดเกล้าฯ  ให้นักปราชญ์ราชบัณฑิต  ชำระกฎหมาย  จัดเป็นประมวล  “กฎหมายตราสามดวง”  ขึ้น
พ.ศ. 2349	-  ทรงอภิเษกให้  นักองค์จันทร์เป็น  สมเด็จพระอุทัยราชา ครองกรุงกัมพูชา
พ.ศ. 2350	-  เริ่มสร้างวัดสุทัศน์เทพวราราม
พ.ศ. 2352	- เสด็จสวรรคต

จากหนังสือ “วันจักรี” ๖ เมษายน ๒๕๒๖ จัดทำโดย กองทัพบก
ผมขออนุญาต นำมาเผยแพร่ให้ความรู้แก่พี่น้องประชาชนชาวไทย
เพื่อเทิดพระเกียรติ “ราชวงศ์จักรี” ขอขอบพระคุณ ... lek Isara