KAMUS SI-PALUI

Kisah Bahasa Banjar:

Dibunguli Juragan Kapal


SUDAH lawas bubuhan Palui handak marasai bakapalan ka hulu sungai. Sualnya amun ka hulu sungai pakai mutur, sudah rancak atawa bilang kada kahitungan. Tagal bubuhannya kada biasa babuat ka kapal manuju ka hulu sungai. Lalu-ai si Utuh marancanaakan handak bakapalan matan Banjar ka Nagara.
Mandangar handak tulakan ka Nagara bakapal, banyak-ai kakawalan Palui handak umpat. Lalu Palui barunding papadaannya.
- “Tugas Utuh mancari kapalnya, lawan manakuni barapa upah tambangnya ka Nagara. Jangan kada ingat takunakan barapa jam kawa tambus ka Nagara. Jadi kita kawa mangira jam barapa tulakan,” ujar Palui mamulai barancana marga inya dipilih jadi kapala ahui.
+ “Akur bos, nang panting duit gasan bayar upah tambangnya disadiakan,” Utuh manyahuti sambil tatawa.
= “Ayuha, aku kaina bagian basasadi di kapal. Aku bapangalaman jadi juru masak, jadi biar lawas di kapal kita kada kalaparan,” Garbus batawar diri.
- “Bagus, kaina kita sadiakan super mi,” Palui mahiihakan.
> “Baiknya tulakan hari Sabtu malam jadi kita kawa santai. Siapa handak guring haja di kapal bulih, handak badum ayu jua. Kalu sampai sungsung, kawa ka pasaran lalu bulikannya kada badadas,” Tulamak mausulakan.
- “Akur haja, kita tulak Minggu di hadap,” Palui mamutusakan.
Isuknya, Utuh didangani si Endek tulak mancari kapal. Di palabuhan bim wadah kapal nang tujuan hulu sungai nang badua tadi mancari impormasi lawan sakalian batatawar.
+ “Jadi jua kita tulakan. Kapalnya ganal jadi kawa kita buati banyak-banyak urangnya. Lawan kapalnya laju, jadi kita kira-kira ampat jam tambus ka Nagara. Sualnya kalu kapal taksi biasanya bamandak-mandak manaikakan atawa manurunakan panumpang mamakan waktu. Kita tulak limbah tangah malam jadi kaina datang di Nagara sungsung haja kawa ka pasaran balilihat, batutukar di wadah karajinan atawa kamasan nang takanal banyak di Nagara. Siangnya balarut pulang kita, jadi Minggu sore sudah sampai pulang ka Banjar,” Utuh basamangat malaporakan apa nang diimpormasiakan ulih juragan kapal. Juragan tadi sudah maakuri ungkus tambangnya.
Hari Sabtu nang dirancanaakan, bubuhannya jadi tulakan. Sangu super mi lawan makanan lainnya sudah diandaki di kardus, dibawa ka kapal. Pukul dua tangah malam tulakan. Rami lawan himung bubuhannya baricau di kapal. Kada lawas ada nang mambuka lapak, badum. Garbus maudak super mi lawan maulah kupi gasan bubuhannya.
Asyik banar badum, bamamakan lawan bakisahan, bubuhannya kauyuhan. Kada tarasa taguringan barataan. Asa lawas guringan, dasar lawas jua-ai bubuhannya mangaruh kira-kira sudah lima jam matan waktu tulakan tadi. Di hadapan kalihatan ada kampung, bubuhannya mangira parak sampai, tagal limbah batakun lawan juragan kapal, dipadahakan balum lagi sampai ka Nagara.
< “Itu Marabahan, pak-ai. Nagara masih ka hulu lagi,” ujar juragan pina biasa-biasa haja.
Karinyuman bubuhan Palui mandangar pander juragan kapal. Garbus kada tahan lagi lalu batakun :
= “Kapal ngini lajukah juragan-ai?”
- “Laju jua nang kaya biasanya,” juragan kapal manjawab.
Bubuhannya sudah mulai marasa kalawasan di kapal, tagal balum jua sampai. Palui sudah dua talu kali batakun lawan juragan barapa jam lagi, salalu dijawab ulih juragan sajam lagi.
Jam dua tangah hari hanyar kapal marapat di darmaga Nagara. Jadi mun dihitung mulai tulakan tadi maka Banjar - Nagara dua walas jam alias saharian.
Di Nagara, pasar sudah ampihan, kadada sumangat lagi bubuhan bajalanan, apa mun kalawasan di kapal lawan datang sudah limpat tahan hari maka harinya panas banar. Tapaksa-ai bubuhannya naik ka warung katupat Kandangan, asing-asingnya mahantup katupat. Kada lawas limbah makanan, bubuhannya bapikir handak tulakan bulik ka Banjar, supaya kada kamalaman di jalan. Bulikannya bubuhannya kada lagi bakapal nang kaya rancana, tapi bamutur.
- “Rupanya kita digawi ulih juragan. Sualnya mun dipadahakan dua walas jam, kita pasti kada hakun bakapal,” ujar Palui gagarunum.
+ “Jaka ba-Kelimutu, kita sudah sampai di Bawean, parak lagi ka Jawa,” ujar Garbus sambil tatawa. Bubuhan Palui nang ada di mutur tatawaan.[sug] KAMUS SI-PALUI