KAMUS SI-PALUI

Tahukumakan Kawan

IMBAH tuntung musim tanam, gawian sudah kada tapi ada lagi maka banyak kampung Palui nang manganggur. Makanya wayah musim kadada gawian ini banyak warga kampungnnya nang tulakan ka kuta mancari gawian. Wayah kadada gawian itu jualah bubuhan Palui saban malam bagadang, lalu isuknya parak zuhur hanyar bangunan.
Wayah musim kaya itu jualah, maling makin barami. Hampir saban malam ada haja urang nang kahilangan, biasanya barang-barang nang kawa dibawa bukah kaya hayam, itik, banih di kindai atawa sapida nang kada bakunci. Karana rancaknya warga kahilangan inilah maka katua RT mambawai warganya maadaakan runda malam.
Palui, Garbus wan Tulamak ditunjuk jadi kumandan jaga nang batanggung jawab manyusun angguta-anggutanya, tamasuk mancari duit gasan makanan wan nginumannya. Di kampung Palui ini dahulunya sudah ada gardu Poskamling tapi kada tapakai lagi, maka diaktifkannya runda maklam ini tapaksa mulai dibaiki, dikapur, dipasang lampu gantung minyak gas.
Minggu pamulaan bubuhan Palui nang jadi gilirannya, makanya diaturnya cara-cara runda supaya kawa manangkap malingnya.
= “Supaya kita kada babubuang tanaga, supaya kada uyuh maka baiknya runda kita bagi ampat bagian. Masing-masing maawasi dairahnya, jangan mamasuki bagian nang lain. Garbus di wilayah hilir sampai sungai, Tuhirang di hulu sampai batas kampung, aku di pinggir pahumaan sampai rumah pambakal. Tapi mana si Tulamak kada kalihatan balum cangul-cangul, kaina inya kita suruh bagian tangah parak pasar, langgar sampai kantur kuperasi,” ujar Palui maatur tugas wan kakawalannya.
+ “Samunyaan kakawalannya maakuri haja usul Palui itu karana dianggapnya paling cucuk supaya kada uyuh wan kawa maintai samuanyaan bagian kampungnya.
Runda dimulai pukul sabalas malam wayah urang kampung sudah mulai guringan. Wayah bubuhannya sudah tulakan barunda hanyar Tulamak cangul. Karna kada batamuan maka inya tulak saurangan, sambil mangalubuti muhanya wan tapih lalu sasarusup ampah ka hulu manyisir pinggir pahumaan arah ka pasar.
Di dairah itu Palui batamuan wan Garbus, manakunakan adalah badapatan wan Tulamak, tapi Garbus manjawab balum ada batamuan lalu bubuhannya manarusakan runda di batas wilayahnya masing-masing. Balum lagi bapisah Palui wan Garbus ada malihat babayangan urang bajalan sambil bajungkuk-jungkuk.
+ “Bus, ujar Palui ikam balindung batunduk sadikit kaina aku mamarakinya. Bila aku mambari kude maka ikam lakas-lakas manyarangnya. Kude kita kaya biasa, bila aku manyambat “kuriding”, maka ikam manjawab “ampat lima”, ujar Palui.
Palui magin mamaraki bayangan tadi diitihinya bahimat ,urang itu bakalubut tapih, lalu Palui mambari kude “kuriding”, tahu-tahu urang tadi kada dikiranya manjawab “kuriding patah”.
Karana jawabannya lain, maka Garbus wan Palui mangira pasti urang ini malingnya, lalu bubuhannya langsung manyarang urang tadi, dihukumakannya dipukul wan kayu sampai siup tarabah di pinggir pahumaan. Karana kadap kada mambawa sintar lalu diusungnya ka gardu gasan dilapurakan ka pambakal bahwa malingnya sudah dapat ditangkap barakat runda malam.
Imbah dibawa ka gardu, bubuhannya takajut banar, tanyata nang siup badarah itu kada lain kawannya saurang si Tulamak.
- “Nah.....bubuhan ikam ini tahukumakan kawan saurang, ini karana kada diatur bujur-bujur kude wan wilayahnya,” ujar pambakal.
+ “Sudah diatur pambakal ai, tapi wayah itu Tulamak balum datang, ujarnya handak mananam kalapa di rumah,” sahut Garbus.
= “Maaf pambakal lah, lain “mananam kalapa” tapi “mananam kapala”...... sahut Palui sambil lihum karna pambakal sudah paham bahuwa si Tulamak itu rakus bibinian. emhati/mme KAMUS SI-PALUI