Interessante visies op de toekomst in jaarverslag VNO/NCW
'Bejaarden
zijn in 2025 de dupe van beleid'
Door ANDRÉ HORLINGS
(21 april 2000) Over 25 jaar praten we de hele dag tegen allerlei
computers, beslissen we zelf welke sociale voorzieningen we treffen bovenop de
basisregeling van de overheid, doen dienstverleners alles om de consument te
paaien, telt de Europese Unie meer dan dertig landen, is de Randstad volgebouwd
en zijn bejaarden de dupe van een gebrekkige oudedagsvoorziening.
Dat kan worden afgeleid uit de toekomstvisie van zes 'zieners, wijzen en
profeten' die door de werknemersorganisatie VNO-NCW werden uitgenodigd om in
het jaarverslag over 1999 hun visie te geven op het Nederland zoals dat er
volgens hen in 2025 uit zal zien. Hun voorspellingen getuigen van een
ongebreideld vertrouwen in de technologische vooruitgang tot de verwachting dat
we steeds dezelfde fouten zullen blijven maken.
Die pessimist is Flip de Kam,
hoogleraar economie in Groningen. Hij voorziet dat de
vermogens-rendementsheffing in het nieuwe belastingstelsel al over drie tot
vier jaar zal verdwijnen, omdat de heffing op fictief rendement nergens anders
ter wereld zal gelden en er met veel onwillige landen tot mislukking gedoemde
onderhandelingen over belastingverdragen nodig zullen zijn.
Somberder is zijn voorspelling dat bejaarden de dupe zullen worden van een
gebrek aan visie. ,,Eerst zeggen we straks dat het asociaal is de AOW te
verlagen of dat het onredelijk is bejaarden toegang tot de zorg te weigeren.
Dan komen we tot de ontdekking dat hoge premies zoveel economische groei
kosten, dat er voor collectieve voorzieningen minder beschikbaar komt. Die les
uit het verleden hebben we niet geleerd.''
Dialoog
Haaks daarop staat de visie van Amandus Lundqvist, algemeen directeur van IBM
Nederland, die een de meeste maatschappelijke problemen opgelost ziet worden in
een voortdurende dialoog tussen mens en computer. ,,Werken, wonen, leren en
recreëren gaan steeds meer door elkaar lopen. De huidige generatie tieners
leert intuïtief omgaan met computers. Thuiswerken is heel gewoon. De mensen
verkopen hun kennis en verhuren hun vaardigheden. In het kantoor van de
toekomst zijn de beeldschermen verdwenen en wordt alle informatie elektronisch
opgeslagen en met de stem geraadpleegd.''
Alexander Ronnooy Kan, lid van de Raad van Bestuur van ING Groep, noemt het
'onomstreden' dat de overheid zorgt voor een basisvoorziening voor ziektekosten
en de inkomensgevolgen van arbeidsongeschiktheid; wie méér wil regelt dat
particulier. Hij noemt het daarbij onvermijdelijk dat de staat gaat
rantsoeneren: bepaalde voorzieningen zullen niet voor iedereen beschikbaar
zijn. In zijn voorbeeld weegt het maatschappelijk rendement van een dubbele
niertransplantatie voor een 96-jarige niet op tegen de maatschappelijke kosten,
maar hij zegt niet te weten waar de ondergrens moet liggen: bij iemand van 55?
Felix Cohen, voorzitter van de Consumentenbond, voorziet dat de macht van de
consument intussen ongebreideld wordt: ,,De keuzemogelijkheden zijn zo groot,
dat elke producent en verkoper naar zijn gunst zal dingen.'' Boeken, kranten en
files blijven, maar voor de productie van vlees zijn geen dieren meer nodig.
,,Meer affaires en incidenten kan men zich niet veroorloven. Biefstukken worden
gewoon opgekweekt uit cellen.''
Stedenband
Volgens Jaap Modder, directeur en algemeen secretaris van het Nederlands
Instituut voor Ruimtelijke Ordening en Volkshuisvesting, loopt tegen die tijd
een stedenband van Amsterdam via Utrecht en Arnhem naar Duitsland en ontstaan
er economische versmeltingen tussen de grote steden in Brabant en langs de
grenzen van Twente en Limburg.
Maar voor de rest blijft Nederland half leeg. De groene vlaktes in het noorden
en in Zeeland fungeren als ontsnappingsgebieden voor recreatie en de Veluwe
moet een robuust natuurgebied zijn, met 'bij wijze van spreken' weer ruimte
voor wolven. En in de Noordzee ligt geen luchthaven: ,,De planning duurt in
Nederland alleen al 25 jaar''.
Datzelfde Nederland ligt volgens oud-commissaris Frans Andriessen dan in een
Europese Unie van minstens dertig leden, die grenst aan Iran en de Russische
Federatie. Aan een verwatering van de economische integratie valt bij die
omvang nauwelijks te ontkomen. ,,Er ontstaat een los-vast verbond van staten
met een kopgroep -– de huidige vijftien -– die als 'harde kern' steeds meer
federale trekken krijgt. De EU wordt nooit een Verenigde Staten van Europa,
maar zal een volstrekt eigensoortig model ontwikkelen.''
visitors |
horlings@chello.nl
Sign My Guestbook
OF
