
|
. |
.. |
Terma Latine dhe Angleze me Origjine Arabe
Dr. A.Zahur dhe Dr. Z. Hak
Konceptet e zhvilluara nga astronomet dhe shkencetaret muslimane kane qne studiuar gjeresisht ne Europe dhe u bene baza e astronomise moderne dhe shkences.
Shumica e emrave te yjeve ne gjuhet europiane jane me origjine arabe sipas tabeles me poshte.
Termat Latine/Angleze |
Emrat Arabisht |
Achernar |
Akhir el-Nahr |
Acreb |
Akrab (akrep) |
Phurked |
Farqad (pulpa) |
Altair |
Nasr el-Tair |
Aldebaran |
Ad-Dabaran |
Daneb |
Dhanab el-Dujajah |
Denebola |
Dhanab el-Asad |
Fomal Haut |
Famm el-Hut |
Aega |
Nasr el-Uaqi |
*
* *
Ne fjalorin matematikor fjale si Algjeber, zenit, Nadir dhe cipher jane huazuar nga Arabishtja.
Termat Latine/Anglisht |
Termat Arabisht |
Algebra |
El-Xhabr |
Algorism, Algorithm |
El-Hauarizmi |
Zenith |
Zenit |
Nadir |
Nadir, Nazir |
Atlas |
Atlas |
Azimuth |
El-Sumut |
Cipher, Zero |
Sifr |
*
* *
Shembuj te termave me origjine Arabe me te perdorur ne gjuhet europiane jane; Eliksir, Alkohol, Antimonio, dhe Alkanfor
(kamfor).
Termat Latine/Anglisht |
Termi Arabisht |
Elixir |
El-Aksir |
Alcohol |
El-kohl |
Alchemy |
El-kimija |
Antimonio, Antimun |
Antimun, Ithmid |
Alcanfor, camphor |
Kafur |
Zircon |
Azraq |
Collige |
El-kulljat |
Anima |
Kitab el-Nefs |
Sufficentia |
Kitab el-Shifa |
*
* *
Fjale te tjera te perdorura, origjina e te cilave eshte Arabe jane: Alembic, Alkali, Alum, Aludel, Athomor, Azymum, Cinnabar, Tutia, Usefur, and Ziniar.
Termi Latin/Anglisht |
Termi Arabisht |
Admiral |
Amir-ul Bahr |
Earth (toke) |
Eardh, Earz |
Adobe |
El-tub |
Alcove |
El-kubba |
Monsoon (muson) |
Mausim |
Magazine (reviste) |
Makhazin |
Rice (oriz) |
Ruzz |
Coffe (kafe) |
kahua |
Banana (banane) |
Banana |
Lemon (limon) |
Limun |
Orange (portokall) |
Naranxh |
Sugar (Sheqer) |
Sukkar |
Syrup (shurup) |
Shurb, Sharab |
Artichoke |
El-Kharshuf |
Jasmine |
Jasemin |
Musk |
Musk |
Safron |
Za'faran |
Amber (qelibar) |
Anbar |
Cotton (pambuk) |
Kutun |
Cable (tel, kabell) |
Habl |
Safari |
Safara |
Lute (lahute) |
El-'ud |
Canon (top lufte) |
Kanun |
Cipher |
Sifr |
*
* *
Terma Anatomike
Termi Latin/Anglez |
Termi Arab |
Aorta |
Avarta |
Pancreas |
Bankras |
Colon |
Kolon |
Cornea |
Kornea |
Corn |
Korn |
Basilie |
Baslik |
Epidemis |
Agadidus |
Cephallie |
Kifal |
Sephenous |
Safan |
Diafragm |
Dajafergma |
Menniges |
Mennigies |
Mesentry |
Masarike |
Peritoneum |
Baratene |
Trochanter |
Trakamter |
*
* *
Shkencetare te famshem
Emri Arab |
Emri Latin/Anglez |
Jabir Ibn Haiyan |
Geber |
El-Khauarizmi |
Algorism, Algorithm |
El-Battani |
Albategnius |
El-Fargani |
El-Fraganus |
El-Razi |
Rhazes |
El-Kindi |
Alkindus |
El-Farabi |
El-Pharabius |
Abu El-Kasim El-Zahravi |
Albucasis |
El-Haitham |
Alhazen |
Abu el-Hasan el-Mauardi |
Alboacen |
Ibn Sina |
Avicenna |
Ibn Zuhr |
Avenzoar |
Ibn Rushd |
Averroes |
El-Zarkafi |
Arzachel |
El-Bitruxhi |
Alpetragius |
El-Sufi |
Azophi |
Ibn Baxhah |
Avempace |
Ali Abbas |
Hale Abbas |
*
* *
Perkthyesit e dijes shkencore ne mesjete.
Reference:
1. Xhorxh Sarton, "Parathenie e Historise se Shkences, Vol. 1-111," Uilliams and Uilkins, Baltimore, 1927-31, also 1950.
2. Robert Briffault, "Krijimi i Njerezimit" Londer, 1938.
3. Tomas Arnold, "Vazhdimesia e Islamit," Oksford University Press, 1931.
4. E.G.Broun, "Mjekesia Arabe" Cambridge, 1921.
5. D.Campbell, "Mjekesia Arabe dhe Influenca e saj ne Mesjete," Londer, 1926.
6. P.K.Hitti, "Historia e Arabeve," Londer, MacMillan, 1956.
7. De Lacy O'Leary, "Mendimi Arab pergjate Historise.".
8. A.A. Khairallah, "Kontributi Arab ne Mjekesi" Beirut, 1946.
9. S.H Nasr, "Nje Parathenie e Doktrines Kozmologjike Arabe," Harvard university press, Cambridge, MA, 1964.
10. Joseph Hell, "Civilizimi Arab"
|