สถานที่เริ่มต้นและฉาก

สถานที่เริ่มต้นและฉาก

สถานที่

.......ฉากเกิดที่ประเทศสเปน ตอนปลายศตวรรษที่ 16 ณ คุกแห่งหนึ่งในนครเซวิลและสถานที่อื่นๆตามจินตนาการของ มิเกล เด เซรบานเตส

ฉาก

.......ห้องโถงในคุกหิน ซอกหลืบต่างๆ จมหายอยู่ในเงามืด มีซอกเล็กมุมน้อยที่บรรดานักโทาใช้ซุกหัวนอน ตัวห้องอยู่ใต้ดิน มีบันไดชักทอดลงมาแสงลอดผ่านตะแกงเหนือหัว ลงมาสว่างเป็นหย่อมๆ ที่พื้นมีประตูกลสำหรับลงไปเบื้องล่างเวทีทางขวามีเตาไปครอบด้วยตะแกรง เวทีด้านซ้ายเป็นบ่อน้ำ สิ่งประกอบฉากอื่นๆพวกนักโทษจะนำมาตั้งและเอาออกไปตามแต่จะระบุ

.......บริเวณคุกนี้เป็นฉากหลักซึ่งเซรบานเตสจะใช้เนรมิตฉากดอนกิโฮเต้ต่างๆ ขึ้นมาตามบทละครที่เขาแต่ง เป็นเวทีซึ่งปรับฉากได้ตามความเหมาะสม ให้รู้สึกว่าทุกสิ่งเกิดจากการคิดค้นเอาเดี๋ยวนั้น ไม่ว่าจะเป็นฉากเครื่องประกอบฉาก หรือเครื่องแต่งกาย ต้องดูเหมือนว่าปรับใช้จากข้าวของวัสดุที่ปรากฏบนเวทีอยู่แล้ว และได้สมทบเพิ่มเติมเข้ามาจากหีบละครของเซรบานเตส

.......เฉพาะละครซ้อนละครซึ่งเซรบานเตสเป็นผู้คิดค้นขึ้นมาเท่านั้น จึงจะมีรูปแบบการนำเสนอแบบละครเพลง ฉากในคุกจะไม่มีการร้องหรือเต้นแบบละครเพลง เว้นแต่จะมีเหตุผลตามความสมจริง ละครจะเล่นโดยไม่มีการพักครึ่งเวลา

.......เริ่มด้วยเพลงโหมโรง จากนั้น แสงที่วงดนตรีค่อยๆ มืดลงทีละน้อย นักโทษบางคนขดตัวอยู่ในเงามืด คนหนึ่งดีดกีตาร์ อีกคนหนึ่งเต้นระบำเข้ากับจังหวะกีตาร์ เป็นระบำสเปนในลีลาเย้ายวนทว่าผู้เต้นเต้นอย่างเบื่อๆ

.......ทุกอย่างเงียบกริบลงและหยุดนิ่ง เมื่อบานประตูตรงหัวบันไดเปิดออก แสงสาดเป็นทางลงมา บันไดถูกชักทอดลงมา จากนั้นจึงมีคณะเล็กๆเดินลงมาตามบันได คนแรกแต่งชุดนายทหารหนึ่งหรือสองคน กำลังช่วยคนรับใช้ตัวอ้วนยกหีบฟางขนาดใหญ่บุบบู้บี้ และท้ายสุดได้แก่ เซรบานเตส

.......มิเกล เด เซรบานเตส เป็นชายร่างผอมสูงกิริยาสุภาพอ่อนโยนแบบผู้ดี แต่ก็มีอารมณ์ขัน เขาอายุราวสี่สิบปลาย แต่คุณสมบัติเด่นกลับเป็นอุปนิสัยเด็กๆ ปราศจากมายาสาไถย นั่นคือ มีความสนเท่ห์ในพฤติกรรมมนุษย์อย่างแรงกล้า เป็นความบริสุทธิ์จริงใจที่ทำให้เกือบจะเอาตัวไม่รอด เขาสนุกกับการเล่นละครเหมือนเด็กๆอีกเช่นกัน แต่เนื่องจากตัวเขาเองเป็นนักแสดงที่ผ่านการฝึกปรือมาอย่างดี เมื่อถึงเวลาแสดงจริง จึงแปรความสนุกนี้ไปเป็นการแสดงอย่างถึงบทเต็มที่ ขณะเดินเข้ามา เขามีห่อของยาวๆ หนีบไว้ใต้แขนด้วยห่อหนึ่ง เป็นห่อของหนัก

.......คนรับใช้ของเซรบานเตส ดูอายุพอๆกัน หรือแก่กว่านายเล็กน้อย ตัวเตี้ย อ้วนกลมท่าทางขี้สงสัยและปรับตัวให้เข้ากับสภาพเหตุการณ์ได้ดี ความสัมพันธ์ระหว่างคนทั้งสองนี้เห็นได้ชัดว่ามีมาเนิ่นนาน ประดุจดังผัวเมียที่ชอบมีปากมีเสียงกัน แต่ก็รักและห่วงใยกันอย่างเหนียวแน่นพวกทหารขึ้นบันไดกลับไป เซรบานเตสชะแง้มองรอบๆท่าทางไม่แน่ใจ

*นายทหาร*	(มองเซรบานเตส พูดแดกดัน) ไง ที่พักไม่สบอารมณ์เรอะ
*เซรบานเตส*	เปล่าเลย ดู.....น่าสนใจ
*นายทหาร*	ห้องขังอยู่ข้างล่าง นี่เป็นห้องรวมสำหรับพวกที่ต้องคอย
*เซรบานเตส*	ต้องคอยกันนานแค่ไหนครับ
*นายทหาร*	บางคนก็ชั่วโมงเดียว ....บางคนก็ชั่วชีวิต
*เซรบานเตส*	ทุกคนรอขึ้นศาลศาสนากันทั้งนั้นเลยหรือครับ
*นายทหาร*	อ๋อ เปล่า พวกนี้เป็นแค่หัวขโมยกับผู้ร้ายฆ่าคนเท่านั้น (ขยับจะไป) มีอะไรก็ตะโกนเรียกเอาก็แล้วกัน(นึกขึ้นมาได้) ถ้ายังมีแรงตะโกน(เขาออกไป บันไดถูกชักขึ้น)
*คนรับใช้*	(หวาดๆ) เขาหมายความว่ายังไง
*เซรบานเตส*	ใจเย็นๆน่า ทุกอย่างมันมีทางแก้ได้ทั้งนั้นยกเว้นความตาย
*คนรับใช้*	สงสัยจะเป็นไอ้นี่ละ ที่เราจะต้องหาทางแก้
	(พวกนักโทษต่างล้อมวงกันเข้าราวสัตว์ร้ายได้กลิ่นเหยื่อ)
*เซรบานเตส*	(พูดอย่างสุภาพมาก) สวัสดีครับ ขออภัยที่เขาเสือกไสผมเข้ามาแบบนี้ หวังว่าทุกท่านคงไม่รังเกียจเดียดฉันท์ ถึงอย่างไรผมก็จะไม่อยู่กับพวกท่านนานนัก เพราะศาลศาสนา... (พวกนักโทษส่งเสียงร้องพร้อมกับจู่โจมเซรบานเตส กับคนรับใช้ถึง จับขึงกับพื้น พวกนักโทษคุ้ยกระเป๋าของคนทั้งสองอย่างเอาเป็นเอาตายขณะที่ผู้ว่าการชายร่างใหญ่ท่าทางมีอำนาจตื่นขึ้น)
*ผู้ว่าการ*	(คำราม) หยุดแหกปากหาเรื่องทะเลาะกันซะทีซีโว้ย จะฆ่าจะแกงกันยังไงก็เชิญตามสบาย แต่อย่าให้มันเอะอะเซ็งแซ่นัก (พูดกับเซรบานเตส) แกเป็นใคร ฮะ บอกมาซิ
*เซรบานเตส*	(ปากพะงาบๆ ขณะพวกนักโทษคลายมือที่คอหอย) เซรบานเตสครับ ผมชื่อดอนมิเกล เด เซรบานเตส
*ผู้ว่าการ*	(ยำเกรงอย่างล้อเลียน) อ๋อ ผู้ดีมีตระกูล
*เซรบานเตส*	(ลุกขึ้นยืนอย่างยากลำบาก) ไม่เคยช่วยให้ผมอิ่มท้องขึ้นมาได้หรอกครับ
*ผู้ว่าการ*	(ชี้คนรับใช้) แล้วนั่นล่ะ
*เซรบานเตส*	คนรับใช้ของผมครับ ขอประทานโทษ คุณ.....
*ผู้ว่าการ*	ใครๆเรียกฉันว่า ผู้ว่าการ แกถนัดเล่นทางไหนล่ะ
*เซรบานเตส*	เล่น.....
*ผู้ว่าการ*	(รำคาญ) ที่ชำนาญเป็นพิเศษน่ะ กรีดกระเป๋าหรือว่าดักปล้น
*เซรบานเตส*	ไม่น่าสนใจเท่าไหร่หรอกครับ ผมเป็นกวี
*นักโทษ*	(นักโทษท่าทางกร้องแกร้ง วางมาด) เดี๋ยวนี้เป็นกวีเขาก็จับเข้าคุกรึ
*เซรบานเตส*	ไม่ใช่ครับ ไม่ได้ถูกจับเรื่องนั้น
*ดุ๊ก*	(เย้ย) งั้นก็แย่หน่อย
*ผู้ว่าการ*	(ตบมือ) มา เริ่มลงมือไต่สวนกันเลยดีกว่า
*เซรบานเตส*	(ถูกนักโทษหน้าตาโหดสองคนจับตัวไว้) ประทานโทษเถิดครับไต่สวนกัน
*ผู้ว่าการ*	ไต่สวนแกน่ะซี
*เซรบานเตส*	ผมทำอะไรผิด
*ผู้ว่าการ*	เดี๋ยวก็รู้
*เซรบานเตส*	ถ้าไต่สวนแล้วปรากฏว่าผมมีความผิดล่ะ
*ผู้ว่าการ*	อ๋อ..ต้องผิดแน่
*เซรบานเตส*	โทษสถานไหนที่....
*ผู้ว่าการ*	โดยทั่วไปแล้วก็ยึดทรัพย์ทั้งหมด
*เซรบานเตส*	(เสียขวัญ) ทั้งหมด...
*ผู้ว่าการ*	จะยึดมากกว่านั้นก็ไม่เหมาะ
*เซรบานเตส*	เดี๋ยวก่อน นี่มันเครื่องมือทำมาหากินนะครับ
*ผู้ว่าการ*	ไหนว่าเป็นกวีอย่างไรล่ะ
*เซรบานเตส*	กวีทางการละครน่ะครับ
*ผู้ว่าการ*	(เดินไปที่หีบ ล้วงดาบขึ้นมาแล้วดึงมันออกจากฝัก) ของปลอมนี่...
*เซรบานเตส*	เครื่องแต่งตัวกับเครื่องประกอบฉากน่ะครับคือจริงๆแล้ว ผมเป็นนักเขียนบทละคร เป็นนักแสดงด้วย เพราะฉะนั้น ของพันนี้ ก็ใช้การไม่ได้สำหรับ.....สำหรับ...(หยุดพูดเพราะเห็นนักโทษมีสีหน้าไม่เป็นมิตร เขาถลันคว้าดาบ แต่ผู้ว่าการโยนดาบข้ามหัวไปให้นักโทษอีกคนหนึ่งจากนั้นก็มีการกลั่นแกล้งอย่างโหดร้าย พวกนักโทษรื้อข้าว ของในหีบโยน-รับกันไปมาในขณะที่เซรบานเตสกับคนรับใช้ล้มลุกคลุกคลานพยายามแย่งคืนแต่ไม่สำเร็จ)
*เซรบานเตส*	(หลบ รู้ดีว่าไร้ผล) เถอะ อยากได้อะไร เชิญ...
*คนรับใช้*	โธ่....นาย
*เซรบานเตส*	เอาไปเลย เหลือไอ้นี่ไว้อย่างเดียวก็พอ (กอดห่อของไว้) (ดุ๊กคว้าห่อของจากเซรบานเตสอย่างว่องไวโยนไปให้ผู้ว่าการรับไว้ คะเนน้ำหนักอยู่ในมือ)
*ผู้ว่าการ*	หนักนี่.....(ทำหน้าเจ้าเล่ห์) ของมีค่าเรอะ....
*เซรบานเตส*	มีสำหรับผม
*ผู้ว่าการ*	เราอาจจะยอมให้แกไถ่
*เซรบานเตส*	ผมไม่มีเงินนี่ครับ
*ผู้ว่าการ*	ก็ซวยล่ะซี (ฉีกกระดาษห่อออก พูดอย่างโกรธๆว่า) วะ...เศษกระดาษนี่
*เซรบานเตส*	ต้นฉบับน่ะครับ
*ผู้ว่าการ*	ของไม่มีค่า (เขาสาวเท้าตรงไปที่เตาผิง ตั้งท่าจะโยนห่อของนั้นเข้าไป)
*เซรบานเตส*	(หมดปัญญา) เดี๋ยวก่อน คุณว่าต้องมีการไต่สวนไม่ใช่หรือ
*ผู้ว่าการ*	(ลังเลแล้วจึงพูดอย่างรำคาญๆ) ก็ได้...เอาล่ะเราขอเปิดการพิจารณาคดีขึ้นในศาลนี้ (เซรบานเตสกับคนรับใช้ถูกผลักเข้าไปอยู่ในคอกที่จัดขึ้นเดี๋ยวนั้น แล้ว "ศาล" ก็เข้าประจำที่) เอาล่ะ ไหนบอกซิ ทำไมเขาถึงส่งเข้ามาอยู่ในนี้
*เซรบานเตส*	ผมจะต้องไปขึ้นศาลศาสนาครับ (เกิดการเคลื่อนไหวในหมู่นักโทษคนหนึ่งหรือสองคนทำเครื่องหมายไม้กางเขน)
*ผู้ว่าการ*	นอกรีตหรือ
*เซรบานเตส*	ก็ไม่เชิงครับ ผมเป็นพนักงานเก็บภาษีของรัฐ...
*ผู้ว่าการ*	เป็นกวี เป็นนักแสดง แล้วก็เป็นคนเก็บภาษีอีกงั้นเรอะ
*เซรบานเตส*	งานชั่วคราวพอไม่ให้อดตายน่ะครับ
*ผู้ว่าการ*	แล้วไปไงมาไงถึงต้องขึ้นศาลศาสนา
*เซรบานเตส*	ผมประเมินภาษีโบสถ์ แต่ทางวัดไม่ยอมจ่ายผมก็ออกหมายยึด
*ผู้ว่าการ*	อะไรนะ
*คนรับใช้*	ออกหมายยึดโบสถ์ครับ
*ผู้ว่าการ*	แล้วแกล่ะ
*คนรับใช้*	(เศร้าๆ) หมายออกแล้ว ก็ต้องมีคนดำเนินการตามหมายซิ (เอานิ้วหัวแม่มือชี้ตัวเอง)
*ผู้ว่าการ*	แกสองคนนี้ ท่าจะเป็นพวกกระโหลกพิการ
*ดุ๊ก*	ผมขอเป็นโจทก์คดีนี้เอง
*ผู้ว่าการ*	บอกก่อนว่า ทำไม
*ดุ๊ก*	เอาเป็นว่า ผมชิงชังความโง่เง่าเบาปัญญาโดยเฉพาะยามปลอมแปลงมาในคราบของความดี มิเกล เด เซรบานเตส ฉันขอกล่าวหาแกว่า เป็นนักอุดมคติ เป็นกวีที่เลวและเป็นคนซื่อ แกจะให้การว่าอย่างไร
*เซรบานเตส*	(คิดอยู่ครู่หนึ่ง) ขอให้การสารภาพว่า มีความผิดจริงครับ
*ผู้ว่าการ*	ไชโย...(ลุกขึ้นยืน เดินไปที่เตาผิงอีกครั้งหนึ่ง)
*เซรบานเตส*	ข้าแต่ศาลที่เคารพ ผมต้องสู้ความก่อนซีครับ
*ผู้ว่าการ*	แต่แกเพิ่งสารภาพว่ามีความผิดจริงไปหยกๆ
*เซรบานเตส*	(ออด) ถึงผมบอกว่า "ไม่มีความผิด" ศาลก็คงจะตัดสินว่า ผมผิดอยู่ดี ในเมื่อผมสารภาพผิดแล้ว ศาลก็จำเป็นต้องฟังผมบ้าง
*ผู้ว่าการ*	ฟังไปทำไมกัน
*เซรบานเตส*	ลูกขุนอาจจะผ่อนผันให้ก็ได้นี่ครับ
*ผู้ว่าการ*	(คิดแล้วก็หัวเราะหึๆ อย่างถูกใจ) ฉลาดนี่
*ดุ๊ก*	พยายามถ่วงเวลาน่ะซี
*เซรบานเตส*	คุณกลัวด้วยหรือ
*ผู้ว่าการ*	(พูดกับนักโทษ) มีใครมีนัดเร่งด่วนอะไรหรือเปล่า (มีเสียงครวญครางตอบกลับมา ผู้ว่าการโบกมือให้เซรบานเตสพูดต่อ)
*เซรบานเตส*	ผมมีความผิดตามข้อกล่าวหาก็จริง เป็นนักอุดมคติหรือ ใช่ ผมยังไม่กล้าพอที่ปฎิเสธความเชื่อ เป็นกวีชั้นเลวหรือ เรื่องนี้ยิ่งน่าคิด แต่ถึงอย่างนั้น..(ทำหน้าเบ้หมดหวัง)
*ผู้ว่าการ*	(เคลือบแคลง) สู้คดีจบหรือยัง
*เซรบานเตส*	ยังครับ ยังไม่ทันจะเริ่มด้วยซ้ำ ถ้าท่านไม่ขัดข้อง ผมก็อยากจะขอสู้ความ ในแบบที่ผมถนัดที่สุด เสนอเป็นละครปริศนา
*ดุ๊ก*	ละครปริศนา
*เซรบานเตส*	เป็นมหรสพอย่างหนึ่ง ถ้าจะอนุญาต
*ผู้ว่าการ*	(ทึ่ง) มหรสพ
*เซรบานเตส*	อย่างเลวที่สุดก็แค่ฆ่าเวลาไปเพลินๆ และโดยเหตุที่ต้องอาศัยตัวละครมากหน้าหลายตา ผมจะขอให้ทุกคนในที่นี้ร่วมแสดงบทต่างๆ
*ดุ๊ก*	(เดือดดาล) ขอคัดค้าน
*ผู้ว่าการ*	ไม่เอาน่ะ ฟังเขาดูก่อน
*เซรบานเตส*	ถ้างั้น....ขอประทานอนุญาต ขออนุญาตจัดเวทีนะครับ (ผู้ว่าการ โบกมือยินยอม พวกนักโทษย้ายมาเป็นคนดู ในขณะเซรบานเตสกวักมือเรียกคนรับใชซึ่งปราดเข้ามาช่วยในท่าทีของผู้กำกับเวทีที่เป็นงานดนตรีดังขึ้นแผ่วๆ ขณะที่เซรบานเตสผู้นั่งอยู่ตรงกลางเวทีเริ่มแต่งหน้าพลางพูดไป) ... ผมจะแสดงเป็นคนคนหนึ่ง เชิญเข้าสู่จินตนาการของผม มาพบเขา อลองโซ กิฆานา เศรษฐีบ้านนอก ไม่หนุ่มแล้ว ผอมจนหน้าตอบ ดวงทอประกายแห่งวิญญาณภายในอันเร่าร้อน วันๆ เอาแต่อ่านหนังสือตั้งแต่เช้าจรดค่ำ และค่ำจรดเช้า ทุกอย่างที่เขาอ่านบีบคั้นเขา ทำให้เขาขุ่นเคืองกับมนุษย์ที่มีแต่เข่นฆ่าทำลายกัน เขาคิด....คิด คิด จนต้องเลิกคิดหาเหตุผล แล้วกลับใฝ่ฝันที่จะเป็นอัศวินผู้คอยแก้ไขสิ่งที่ผิดทุกอย่างในโลก อัศวินหาญกล้าผู้เป็นที่รู้จักในนามของ ดอนกิโฮเต้แห่งลามันช่า (พวกนักโทษหัวเราะคึกคักชอบใจที่เห็นเซรบานเตสแปลงตัวไปเป็น ดอนกีโฮเต้ ต่อหน้าต่อตาคนรับใช้ซึ่งจะกลายมาเป็น ซันโช ปันชา เข้าช่วยแต่งตัว และคอยส่งอุปกรณ์สำหรับใช้ในการแสดง)
*ดอน กิโฮเต้*	(ร้องเพลงด้วยวิธีเล่นลิ้นเล็กน้อย อย่างนักแสดงที่รู้ตัวว่ากำลังแสดงละครอยู่)