Namaz
Çeşitleri
Namaz dört kısma ayrılır.
1. Farz-ı ayn olan namazlar. Beş vakit namaz ve cuma namazı
gibi. Bunların her yükümlü için bizzat yerine getirilmesi gerekir.
2. Farz-ı kifaye olan namaz. Cenaze namazı gibi. Bu, topluluk
tarafından yapılması istenilen bir emirdir. Topluluktan bir kısmı bunu yerine
getirince, diğerlerinden sorumluluk kalkar. Eğer bunu hiç kimse yerine getirmezse hepsi
günahkar olur. Allah yolunda cihad, iyiliği emir kötülüğü yasak etme, müslümanlar
arasında bir halife seçme de bu çeşit farzlardandır (Şafiî, er-Risale, Kahire 1960,
s. 54, 55, 363, 364; Ebû Zehra, Usûlül-Fıkh, Terc. Abdulkadir Şener, Ankara 1986, s.
37-39).
3. Vacib olan namazlar. Vitir namazı, bayram namazları gibi.
Sübut yönünden kesin, fakat delalet bakımından zannî olan delile dayalı emirler
vacib hükmündedir. Bu, Hanefilerin benimsediği bir prensiptir. Diğer mezheplerde farz
ile vacib aynı anlamda kullanılır. Onlara göre bir şey farz değilse sünnettir.
Vacibin işlenmesine sevap, terkine azap vardır. Ancak vacibi inkar eden dinden
çıkmaz.
4. Nafile namazlar. Farz ve vacipten fazla olarak kılınan
namazlara nafile denir. Cenaba Hakk'ın rızasını kazanmak, amacıyla kendiliğinden
kılındığı için bunlara "tatavvu"da denir. Sünnetler de nafile içine
girer. Her sünnet nafiledir, fakat her nafile sünnet değildir. Peygamberimizin
kıldığı nafile namazlar sünnettir.