MİRAS
MESELELERİNDE ORTAK PAYDA (MAHREC)
Mirasın varisler arasında taksiminde karşılaşılabilecek üç
miras meselesi vardır: Âdile, avliyye ve reddiye.
a) Âdil mesele: Farz sahiplerinin alacağı hisseler
toplamı eğer meselenin mahrecine (ortak payda) eşit olursa, buna "âdil
mesele" denir. Bu çeşit miras meselesinde her varis, hakkını tam olarak almış
olacağından çözümde güçlük olmaz
Örnek;
1/6
1/6 2/3
Baba Anne 2 Kız 6
1 2+2
Bu meselede ölenin babası, annesi ve iki kızı mirasçı olarak
kalmıştır. Üstte alacakları hisseler bayağı kesir olarak yazılmıştır.
Mirasçıların hisseler toplamı 6'dır. Ortay payda (mahreç)da 6 olduğu için mesele
adil olmuş, yani denklenmiştir.
b) Avliyye meselesi: Farz sahiplerinin hisseleri toplamı
meselenin ortak paydasından büyük olursa, böyle meseleye "avliyye" denir.
Burada, esas meselenin mahrecine itibar edilmez ve hisselerin toplamından elde edilecek
sayı, meselenin mahreci kabul edilir. Böylece eksiklik bütün mirasçılara payları
oranında yansıtılmış olur.
Ortak paydası 2, 3, 4 ve 8 olan miras meselelerinde avliyye
gerçekleşmez. Bunların dışında kalanlarda avliyye ortaya çıkabilir. Örnek:
1/6
2/3 1/4
Baba 2
Kız Koca 12 - Mahreç
2
4+4 3
13 - Hisseler toplamı
Burada mirasçıların hisseleri toplamı mahreçten büyüktür.
Mahreç 12, hisseler toplamı 13'tür. İşlem 12 üzerinden yapılır; fakat paylar 13
üzerinden verilir. Buna göre, baba 2/13, kızlar 4/13'er, koca ise 3/13 hisse alırlar.
c) Reddiye meselesi: Bu, avl'in zıddıdır.Mirasçılar
paylarını aldıktan sonra geriye yine bir miktar artar, yani hisseler toplamı meselenin
mahrecinden küçük çıkarsa, buna "reddiyye" (artan mirası mirasçılara
yeniden döndürme, red yapma) denir.
Örnek:
2/3
1/6
2
Kız
Anne 6- Mahreç
2+2
1 5- Hisseler toplamı
Hisseler 6 üzerinden kızlara 2'şer, anneye 1 olur. Hisseler toplamı
5 mahreçten küçük olduğu için reddiyye söz konusudur. 5 mahreç yapılır ve
hisseler 2/5, 2/5 ve 1/5 olarak hesaplanarak verilir.