TALAK'TA (BOŞANMADA) DİKKAT EDİLECEK  HUSUSLAR

    Kur'an-ı Kerim'de: "Ey Peygamber, kadınları boşayacağınız vakit, iddetlerine doğru boşayın. O iddeti de sayın. Rabbiniz olan Allah'tan korkun. Onları evlerinden çıkarmayın, kendileri de çıkmasınlar. Meğer ki apaçık bir kötülük (meydana) getirmiş olsunlar. Bunlar, Allah'ın hudududur. Kim Allah'ın hududunu (çiğneyip) aşarsa, muhakkak ki kendisine yazık etmiş olur." hükmü beyan buyurulmuştur. Resûl-i Ekrem (sav), Sahabe-i Kiram'a, hanımlarını boşayacakları zaman; hayız halinden temizlendikten sonra yapmalarını ve iddet müddeti içerisinde bir daha boşamamalarını buyurmuştur. Hanefi fûkahası; talakı "sünnete uygun olan talak ve bid'at olan talak" olmak üzere ikiye ayırmıştır: "Sünnet'e uygun olan talak da kendi arasında; "Ahsen" ve "Hasen" olmak üzere ikiye ayrılır. Şimdi bunları izaha gayret edelim.

    AHSEN (EN GÜZEL) OLAN BOŞANMA ŞEKLİ: Boşama, şiddetli geçimsizlik ve eşlerin birbirlerinden nefret etmeleri durumunda gündeme girer. Talaka ehil olan kocanın; öfkesine kapılıp, fevri hareket etmesini önleyen ve her iki tarafın zararına yol açmayan boşama şekli "Ahsen" (En güzel) olanıdır. Yoksa talak bizzat "Ahsen" (en güzel) değildir. Dürri'l Muhtar'da: "İçinde cim'a (cinsi temas) bulunmayan temizlik müddetinde yalnız ric'i bir talak ile boşayıp, kadını iddeti geçinceye kadar terketmek, diğer talaklara nisbeten ahsen (en güzel) talaktır" hükmü kayıtlıdır. Dolayısıyla meşru boşama sebebi bulunan mükellef;

  1) Karısının ay halinden (Hayız'dan) temizlenmesini beklemelidir.
  2) Temizlik süresi içerisinde kendisiyle cim'a (cinsi temas) etmeden, bir talakla boşamalıdır. Eğer birden fazla talak'la boşarsa ahsen olmaz, bid'at olur.
  3) Talak "Ric'i" olmalıdır, kat'iyyen "Bain" olmamalıdır.
  4) Kadının iddet müddeti bitinceye kadar; onun her türlü ihtiyacını (nafakasını) karşılamalı, bu arada başka talak hakkı kullanmamalıdır. Feteva-ı Hindiyye'de bu dört maddeye, "Eğer hamile ise doğumu beklenmelidir" hükmü ilave edilmiştir.

    HASEN (GÜZEL) OLAN BOŞAMA ŞEKLİ: Abdullah b. Ömer (ra)'den rivayet edilen bir Hadis-i Şerif'te, "Hasen" olan husus izah olunmuştur. Hadis-i Şerif şudur: Abdullah b. Ömer (ra), "Karımı hayız halinde boşadım. Babam Ömer, bu durumu Resûl-i Ekrem (sav)'in yanında beyan etmiş, bunun üzerine Resûlullah: "- Ona emret de, karısına dönsün!.. Tâ ki kadın, içerisinde boşandığı bu hayızdan başka yeni bir hayız görsün; ondan sonra boşamak isterse onu temiz iken ve kendisiyle cim'a (Cinsi temas) etmeden boşasın!.. İşte Allah'ın emrettiği vecihle iddet için talak budur" demiştir. Hanefi fûkahası: "Kendisiyle kadını; içinde cim'a bulunmayan bir tuhr (temizlik) halinde, bir ric'i talakla boşamak ve iddetin sonuna kadar, tuhr (temizlik) hallerinde birer daha boşamaktır." hükmünde müttefiktir. İmam-ı Malik(rh.a) "Ancak üç tuhr (temizlik) halinde bir defa ric'i talakla boşamak sünnettir. Bunun dışındaki boşama şekilleri bidattır. Zira talak, ihtiyaç sebebiyle mübah kılınmıştır. Bir defa Ric'i talakla; bu ihtiyaç karşılanmış olur"hükmünü beyan etmiştir. İbn-i Abidin: "Üç temizlik  müddetinde birer defa boşamak hür kadınlara mahsustur. Kadın cariye olursa, iki temizlik müddetinde birer defa boşanır. (Bercendi.) Temizlik müddetinin evveli ve sonu hakkında geçen hilaf burada da mevcuttur. Nitekim Bahır sahibi buna tenbihte bulunmuştur. "Ve boşamamak şartıyla..." Yani hayız halinde boşamamak şartıyla demektir. Çünkü bu, bir temizlik müddetinde iki talakla boşamak gibidir ve mekruhtur. Şarihin; "O hayız müddetinde ve o temizlik müddetinde talak bulunmamak" dememesi, sözümüz üç talakı, üç temizlik müddetine dağıtmak hususunda olduğu içindir. "Üç ayda birer defa boşamaktır. Yani kadını kameri ayın başında boşarsa ki bundan murad, hilalin göründüğü gecedir. Üç ay itibar alınır. Aksi  takdirde talakı üç aya dağıtmış olmak için, her ay bilittifak otuz gün üzerinden hesap edilir. İmam-ı Azam'a (r.a) göre, iddetin bitmesi hakkında dahi bu usul takip edilir. Fetih sahibi diyor ki; "Fetvanın, imameynin kavline göre olduğu söylenir. Çünkü bu daha kolaydır demişlerdir. Fakat bu birşey değildir." buyurmaktadır.

    BİD'AT OLAN BOŞAMA ŞEKLİ: Boşamaya ehil olan kocanın; karısını, hayız halinde iken veya temizlik halinde cinsi temastan (cim'a'dan) sonra veya bir defada üç talak birden boşamasıdır. İbn-i Abidin; bid'at olan talakı izah ederken: "Bidi bid'ata mensub demektir. Burada ondan murad, haram olan talaktır. Çünkü ulema boşayanın asi olduğunu açıklamışlardır. (Bahır.) Ayrı zamanlarda üç defa boşamaktır. Bir kelimeyle üç defa boşamak evleviyetle bid'i talak olur. İmamiyye taifesinden rivayet olunduğuna göre, üç lafzıyla talak vaki olmadığı gibi; hayız halinde de vaki olmaz. Çünkü, haram kılınmış bid'attir. İbn-i Abbas dedi ki: Resûlullah (sav) ile Ebû Bekir devrinde ve Ömer'in hilafetinin iki yılında üç talak bir sayılırdı. Nihayet Ömer, halk öyle bir  işte acele ettiler ki, kendilerine o işte mehil vardı. Bunu onlara geçerli kılsak ha.. dedi ve aleyhlerine yürürlüğe koydu." buyurulmuştur. Sahabe ve Tabiun'un cumhuru ile onlardan sonra gelen müslümanların imamları üç talak vaki olduğuna kaildirler" hükmünü beyan etmektedir.