İftitah
Tekbiri
1 - Behce Fetvalarından; "İftitah tekbiri, namazın şartlarındandır"
(H.Ec. 1/9)
Açıklama: Bazı fakihler, iftitah tekbirini namazın rukunlerinden saymıştır. Bir
kısmı da namazın şartlarından kabul etmiştir. Fetva, bu tercihten birini dile
getirmektedir.
2 - Ali Efendi Fetvalarından: "İmam olan şahsın iftitah tekbirini Kad
Kaametissalah denildiği sırada alması efdal olur" (H.Ec. 1/8)
Açıklama: İmamın bu şekilde hareket etmesi, namazın adabındandır. İkamet
bittikten sonra başlamasında da bir mahzur yoktur. İmam Ebu Yusuf'un tercihi de budur.
İftitah tekbirini bundan daha fazla tehir doğru değildir.
3 - Soru: Namaza başlarken imam olan kimsenin iftitah tekbirinde sesini
yükseltmesinin ve elleri kulak hizasına kaldırmasının hikmeti nedir?
Cevap: Namazda imama uyacak kimseler arasında herkes aynı durumda olmayabilir.
İçlerinde sağır olan veya âmâ bulunan da vardır. Gözleri görmeyenlere, tekbirde
sesi yükselmekle; sağır olanlara da elleri kaldırmakla namaza başlandığı
bildirilmiş olur. Bundan başka, dünya işlerini arkaya atmaya ve külli olarak namaza
yönelmeye bir işaret de mevcuttur.
4 - Soru: Namaz kılmak için camiye girdiğinde, imamın rükua gitmek üzere
bulunduğunu gören kimse, bir taraftan yürürken diğer taraftan kılacağı namaza ve
imama uymaya niyet etmiş olsa, bu yürümesi iftitah tekbirinin niyetine yakın olmasına
mani olur mu?
Cevap: Olmaz. Bu husustaki engel, yeme ve içme gibi işlere mahsustur. Yürümek,
iftitah tekbirinin niyete yakın olmasına engel sayılamaz.
5 - Soru: Namaz kılan kimse iftitah tekbirinin kelimelerinde uzatma yaparsa namaza
zarar gelir mi?
Cevap: Sorunuzda kapalılık bulunduğu için "Kelimeler"in üzerinde durmak
yerinde olur. Lafza-i celalin hemzesini uzatırsa namazın bozulmasma sebep olur. Lamdaki
meddi tabiinin ölçüyü aşmayan uzatılması tabii bir uzatma ve tecvide uygun bulunan
bir med olmaktadır. Lafza-i celalin son harfi bulunan "He"yi uzatmak ise, hata
edilmiş olmakla beraber, namazı ifsad etmez. "Ekber" lafzının evvelindeki
hemze uzatılacak olursa namazı bozar. "Be" harfini uzatır.
"Ekbaaar" derse namaz bozulur. Zira bu uzatma şekliyle "Dümbelek"
manasına gelmektedir. Ayrıca şeytanın evladından bulunan "Keber"
kelimesinin cemilenmiş şekli de olmaktadır.
6 - Soru: İftitah tekbirinde ellerin kulak yumuşağı hizasına kaldırılması
tekbirle birlikte mi olacaktır?
Cevap: Bazıları tekbirle birlikte kaldırılacağını söylemişler ise de
meşayihin ekserisi önce ellerin kaldırılacağını, sonra tekbirin alınacağını
söylemişlerdir. En sahih olan hüküm de budur. (Nimetü'l-İslam, Namazla ilgili
bölüm, s. 177 (2) rakamlı not)
7 - Soru: Kadınlar iftitah tekbirini alırken ellerini çenesinin yan taraflarına
değdirecekler mi, yoksa sadece omuz hizasına mı kaldıracaklar?
Cevap: Kadınlar, iftitah tekbirini alırken, ellerini sadece omuzları hizasına
kaldırırlar.Çeneye değdirilmesi şartı yoktur.
8 - Soru: Bazı imamlar, iftitah tekbirini, ellerini göbeğinin altına bağladıktan
sonra bitiriyorlar. Bunun mahzuru var mıdır?
Cevap: İftitah tekbiri, aşağıda başlayıp baş parmaklar kulak hizasına
kalktığı zaman bitecektir. Sünnet olan şekli budur. Şemsü'l-eimmetü's-Serahsi,
"Meşayihin umumu bu hüküm üzerine birleşmektedir" demektedir. (Feteva-i
Hindiye, c. l, s. 76)