Secde
1 - Soru: Bir kimsenin secde mahalli, ayak bastığı yerden azami ne kadar yüksek
olabilir?
Cevap: Secde eden kimse, şer'i ölçü ile azami yarım zira yükseklikteki bir yere
secde edebilir.
2 - Soru: Namazda alnını yere koyarak secde etmenin farz olduğunu biliyoruz.
Burnumuzun yere değmesi de farz mıdır?
Cevap: Vacibtir.
3 - Soru: Namazlardaki ikinci secdenin hükmü nedir?
Cevap: Birinci secde gibi farz olduğunda icma vardır.
4 - Soru: Bazı kimseler, secdeden kalkarken ellerini dizlerinin üzerine koymadan
kalkmaya çalışmaktadırlar. Bu hareket, bilhassa yaşlılarda kolay olmadığı için
ellerini ileriye doğru uzatarak dengesini temin etmeye çalışmaktadır. Bu hususta
doğru olan nedir, açıklar mısınız?
Cevap: Secdeye giderken önce sağ dizini sonra sol dizini koymak; secdeden kalkarken,
dizlerin kalkmasına sıra geldiğinde, önce sol, sonra sağ dizini kaldırmak
müstehabtır.
5 - Behce Fetvalarından: "Kadınların, secde halinde iken ayak
parmaklarını dikmemesi gerekir" (H.Ec. 1/9)
Açıklama: Kadın için tesettür, her zaman gereklidir. Namaz içinde buna riayet kemal
derecesine ulaşır. Kadının tesettür haline daha uygun düşeceğinden dolayı,
ayaklarını dikmemek uygun olur.
6 - Behce Fetvalarından: "Namaz kılan, seccadede ayak parmaklarını
kıbleye çevirmeyip çarpık olarak koysa mekruh olur" (H.Ec. 1/11)
Açıklama: Seccade üzerinde dururken, askerlerin hazır ol vaziyetinde durduğu gibi,
ayak parmaklannın uçları yanlara dönük olursa kerahet vardır. Bu duruşun sünnete
uygun olan şekli, ayak parmaklannın uçlarının kıbleye müteveccih olmasıdır.
7 - Soru: Secdede dizleri yere koymak farz mıdır?
Cevap: İmam Züfer ile İmam Şafii ve Ahmed b.Hanbel farz demişlerse de Hanefi
İmamlarına göre farz değildir.
8 - Soru: Secde sırasında ayaklar yere hiç değmese secde caiz olur mu?
Cevap: Caiz olmaz. Bir ayağın tek parmağını yere değdirmiş olmak veya ayağın
üstünü yere getirmek, secde için yeterli değildir.
9 - Soru: Dizler üzerine başını koyup secde etmek caiz mi?
Cevap: Cemaatin kalabalık olması veya başka bir özür bulunması sebebiyle olursa
caiz görülmüştür.
10 - Soru: Ellerimiz üzerine secde edebilir miyiz?
Cevap: Bir mazeret sebebiyle olursa veya secde mahallindeki aşırı sıcak yahut
soğukluk bulunmasından dolayı yapılırsa caizdir.
11 - Soru: Buğday, arpa ve benzeri hububat yığını üzerine secde yapılabilir mi?
Cevap: Yapılamaz. Ancak bu hububat, çuval içinde ise o zaman caiz olur. Zira
açıkta yığın halinde olunca namaz kılanın alnı bunlar üzerine karar etmez (tam
temas edemez).
12 - Soru: Cemaatin birbirinin üzerine secde etmesi hangi şartlarda caiz olur?
Cevap: Cemaatin kalabalık olması sebebiyle, cami cemaati almaz ise veya havanın
yağışlı yahut yerlerin çamurlu olması neticesinde aynı namazı cemaatle kılan
kimselerin birbiri üzerine secde etmeleri caiz görülmüştür. Bunda takip edilecek
usul şöyledir. Tek saflar; birinci, üçüncü, beşinci, yedinci, dokuzuncu ilh. saflar
yere secde eder. Bunların peşindeki çift sayılı saflar, öndeki cemaatin sırtına
secde eder.
13 - Soru: Kar üzerine secde yapılabilir mi?
Cevap: Bastırılıp sıkıştırılmak suretiyle katı hale getirilirse secde
yapılabilir.
14 - Soru: Kaç türlü secde vardır?
Cevap: Yapılması meşru olan secdeler: a) Namazların secdesi, b) Tilavet secdesi,
c) Şükür secdesi.
15 - Soru: Masa veya sıra üzerine secde etmek caiz olur mu?
Cevap: Caiz olmaz. Bazı din düşmanı mihraklarca böyle soytarıca laflar
yapılmakta ise de bu arzu, onların secde etmeye olan isteklerinden veya bir mazeretleri
bulunmasından doğmamıştır. Onlar İslam dinini kuşa çevirmek fikrinde oldukları
için böyle süfli fikirleri ortaya atmaktadırlar. 15-20 dakika dans edebilmek için bir
kadının önünde yerlere kadar eğilen "hezele", Allah'ın huzurunda secde
etmeye gelince yan çizmektedirler.
16 - Soru: Bir Ayet-i Kerimede "Necm" ve "Şecer" secde eder
buyurulmuş. Bunlar ne manaya gelmekte ve bunların secdesi nasıl olmaktadır?
Cevap: "Necm", aslında yıldız manasına gelmekte ise de, Sure-i
Rahman'ın 6. Ayet-i Kerimesinde geçen, secde ettiği bildirilen "Necm", sakı
bulunmayan nebat manasına gelmekte, "Şecer" ise ağaç manasını ifade
etmektedir. Gerek otlar gerekse ağaçlar Yüce Ma'budumuza secde etmektedirler.
Eşyanın tamamı her an Halkını tazim ve onu tesbih etmektedir. Esen yellerin önünde
sallanan dalların, yerlere uzanıp kalkan otların bu sallanışı, Allah'a(cc) bir
secdeden başka neyin ifadesidir?
17 - Soru: Ufak bir taş üzerine secde etmek caiz mi?
Cevap: Alnın ekserisi taş ile birlikte yere temas ederse caiz olur. Aksi halde secde
ifa edilmiş olmaz.
18 - Soru: İranlıların taş üzerinde secde etmeleri neyin nesidir ve bu hareket
caiz midir?
Cevap: Şia mezhebindeki İranlılar, Kerbela'dan aldıkları taşlar üzerine secde
etmektedirler. Böyle bir hareket, biz Sünnilere göre asla caiz değildir. Bu itibarla,
onlarda düzgün bir şey, bozulmadık bir cihet bulunursa, tesadüf olarak kabul
edilmelidir.
20 - Soru: Namaz rekatlarından birinin secdesini unutan kimse nasıl hareket
edecektir?
Cevap: Bahsi geçen secde kasten terk edilecek olursa namaz fasid olur. Fakat unutmak
sebebiyle terk edilmiş olursa hatırlandığı zaman secde yapılır. Hatta namazda selam
verildikten sonra yapılmadığı hatırlanırsa, dünya kelamı söylenmemiş, yüz
kıbleden başka istikamete çevrilmemiş ise gene secde yapılması gerekir.
21 - Soru: Secde ile ilgili bir sorum daha olacak. İmam olan kimse, rüku ve secde
tesbihlerini üç defadan fazla söyleyebilir mi?
Cevap: İmamlık yapan bir şahıs, cemaatin muvafakat ve rızasını almazsa
teşbihleri üçten fazla söylememelidir. Zira halkın nefret duymasına sebep olur.
Kendi başına namaz kılan kimse beş veya yedi defa söyleyebilir.
22 - Soru: Rüku ve secdede Kur'an okumak caiz midir? Değil ise, namazların sonunda
"Rabbenağfîrli" veya "Rabbena atina" ayetlerinin okunmasma ne
dersiniz?
Cevap: Rükuda, secdede ve tahiyyat için olan oturmada Kur'an okumak kerahet-i
tahrimiye ile mekruh bulunmaktadır. Fakat namazların sonunda okunan Kur'an lafızları
ile kıraet değil, dua kast olunduğu için bunda bir mahzur yoktur. (Nimetü'l-İslam,
s. 185)
23 - Soru: Alnında ve burnunda yarası olan bir kimse, yanağını yere koymak
suretiyle secde yapabilir mi?
Cevap: Bu asla caiz değildir. Özrü bulunsa da böyle bir müsaade yoktur.
24 - Soru: Burnunda yara bulunan bir kimse, sadece alnını yere koymak suretiyle secde
edebilir mi?
Cevap: Evet, bu caiz görülmüştür. Şayet böyle bir mazeret mevcut değilse,
böyle yapmak kerahatle caiz olur.
25 - Soru: Sadece burun yere konulmak suretiyle secde yapılabilir mi?
Cevap: Alında bir özür bulunduğu için secde burun ile yapılmış ise, caizdir.
Bunda Hanefi imamlarının görüş birliği vardır. Şayet bir özür yok ise, İmam Ebu
Yusuf ve İmam Muhammed'e göre secde caiz görülmemiştir. İmam-ı Azam, kerahatle caiz
olduğu içtihadındadır.
26 - Soru: Namaz kılarken, secde halinde, Türkçe olarak istediğim duayı okuyabilir
miyim?
Cevap: Namazda okunacak hususlar tespit edilmiş ve İslam fukahası tarafından
yazılan eserlerde açıklanmıştır. Bu sebeple, insan istediğini değil, istenileni
okumak durumundadır. Sünnete uygun olan "Sübhane Rabbiye'l-a'la" tesbihini 3,
5 veya 7 defa okumaktır.