FELÇ (İNME)
Beyin ve sinir sisteminin beslenme yetersizliği sonucu ortaya çıkar.
Sinir hücrelerinin oksijensizliğe ve kan şekeri düşmesine tahammülü birkaç dakika
ile sınırlıdır. Herhangi bir sebeple (genellikle beyne kan taşıyan damarların
tıkanması, daralması) aksaması durumunda saniyeler içinde konuşma, görme, anlama
bozulabilir ve vücudun bir yarısında kuvvet azalması veya tamamen fonksiyon kaybı
olabilir. Bu kayıp yine saatler içinde kısa sürede geçiyorsa geçici felçten
bahsedilir.
Hastalıkta bazen tablo gelişmeden haberci uyarıcı bulgular da
görülebilir: Vücudun bir tarafında gelip geçen uyuşma, kısa süreli baş ağrısı
nöbetleri, konuşmanın bozulması veya durması, görmede geçici ani kayıplar,
dengesizlik gibi...
Hastalığın ana sebebi beyin ve hücrelerini sulayan beyin
damarlarındaki tıkanmalardır. Daha nadir olarak beyin kanaması, beyin ve zarının
iltihapları anılabilir.
Damar tıkanmasının sebepleri ise: Bünyenin yaşlanması,
damarların sertleşmesi, kan yağlarının fazlalığı, kandaki kırmızı hücrelerin
(eritrosit) çokluğu, tansiyonun yüksek seyretmesi, sigara, alkol, uyuşturucu gibi
kötü alışkanlıklar, kalp ve damar hastalıklarına irsî yatkınlık, şeker
hastalığı, böbrek rahatsızlığı, aşırı stres, dengesiz beslenme, düzensiz
yaşama vs...
Felçte ne yapılmalı?
Hasta apar topar hareket ettirilmemeli. Gereksiz panikle hastaya zarar
verilmemeli ve en yakın sağlık merkezine götürülerek erken müdahale edilmelidir.
Bazı felçler günler içinde yapılan tedaviyle iz bırakmadan geçer. Felcin geçmemesi
durumunda şu yanlışlardan kaçınmalıdır:
* Gereksiz ümitlerle hasta hekim hekim dolaştırılmamalıdır.
* Tıp dışı bazı ters uygulamalara fırsat verilmemelidir.
Hastanın takip ve tedavisini üstlenen hekimle diyaloğu
koparmamalıdır. Takip süreci uzun olacağı bilinerek tedbirler düzenlenmelidir.
Hastalığın ilk haftalarından itibaren bıkmadan, usanmadan doktor tavsiyesine uygun
fizyoterapi (masaj ve egzersiz) uygulanmalıdır.
Hastanın hareketlenmesi, iyileşmeye motivasyonu, yatakta
döndürülmesi (yaralar oluşmaması için), beslenme düzeni, psikolojik ve moral
durumu, hasta yakınlarının ilgi ve desteği tedavide kullanılacak ilaç ve metodlardan
çok daha faydalı olduğu bilinmelidir.
Tedavide kullanılan ilaçların temel hedefi felcin tekrarlama
ihtimaline karşı bünyeyi korumaktır. Tansiyonu ayarlamak, kan yağlarını
düşürmek, moral ve destek tedavileri önemlidir.
Ağır olup da yatalak kalan hastaların hayatla ilgilerinin
kopmamasına dikkat etmeli, çökkün (deresif) düşünceleri gelişmesi durumunda
tedavisi yoluna gitmelidir.