ðH geocities.com /cantabriq/euskara_zestoa.html geocities.com/cantabriq/euskara_zestoa.html delayed x `ÔJ ÿÿÿÿ ÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÈ „S Ô$ OK text/html ð³} Ô$ ÿÿÿÿ b‰.H Fri, 24 May 2002 16:48:36 GMT t2 Mozilla/4.5 (compatible; HTTrack 3.0x; Windows 98) en, * `ÔJ Ô$
Euskara
Inicio-Home - Ibilaldiak - Ekain - Loturak - Castellano - English
ZESTOA, HIRI TERMALA
UDALERRIAREN DESKRIBAKETA
Zestoa 3.383 bizanle dituen udalerri txiki bat da. Urola
ibaiaren etzean dago, Gipuzkoan (Euskal Herria), Donos-
tia/San Sebastián hiriburutik 40 kilometrotara.
Zestoa erdiguneaz gin, non aktibitate soziala biltzen
den, nortasun propioa duten zenbait auzo dago, Aizarna
eta Arroa kasu, eta baita beste txiki batzuk ere, Iraeta,
Lasao, Ibainarrieta eta Endoia. Guzti horien inguruetan
baserriak dude.
Karehaitzez osatutako Izarraitz eta Ernio mendikateen
topagunean kokatua, Udalerriaren erreliebea malkartsua
da, zenbait muino (Ertxin, Endoia...) eta haran labur
eta ugari (Altzolaras, Sastarrain, Lasao...) dituelarik.
Landareria atlantiko haranetan ohizkoa dena (hariztiak,
kantauri artadiak...) lurgintzara eskainitako terrenoekin
batera.
ZESTOA BAINUETXE HERRIA
1930 urteko gida turistiko zahar batean Zestoari gipuzkoar
"Carlsbad" a deitzen zitzaion, herriak eskainitako giro
kosmopolitaz eta 1774ean aurkitu ziren uren onuraz goza-
tzera mundu osotik milaka bisitari etortzen zen garaian.
Bainuetxe Hotelaren multzoan "Gran Hotel Balneario de
Cestona" deritzana nabarmentzen da, 1895, urtean eraikia.
www.balneariocestona.com
ZESTOA
Zestoa herria (Zestoako Santa Krutz) Aizarnako herritarrek
fundatu zuten 1383an. Harresitua izateko faborea jaso zuen
garai hartatik, inguraketaren ate bat kontserbatzen da
oraindik, San Jose edo Arretxea deritzana.
Udalak leku eman zien Biltzar Nagusiak (herrialdeko gober-
nua) aldika egiten zituen bilerei, gaur egun oraindik bil-
tzarkide bakoitzak zuen aulkia gordetzen delarik. Herriko
eraikuntza esanguratsuenen modura hauek aipa daitezke: Ze-
zentokia (zezenketa ikuskizuneatarako harrizko mailak di-
tuena), Azken edo Kalbario Gurutzea, Lau-iturri deritzan
iturria, Zubimusu zubia (XVI mendekoa), Lizenziadokoa eta
Portale etxauntzak...
BURDINOLAK, ZUBIAK, BIDEAK ETA PORTUAK
Burdinolak burdina ekoizteko zeuden aspaldiko lantegiak
dira. Geroago Euskalerrian emango zen garapen industriala-
ren oinarriak aintzinako egitura xume hauetan daude.
Urolan burdinolak oso ugariak ziren eta burdinaren merka-
tua Beduako lonjatik bideratzen zen, hau ibai-portu xume
baten erdigunea izanik. Iharduera hori jasotzen duten
lehenengo agiriak XIV. mendekoak dira.
Aipatu burdinoletako bat Bekolakoa da (Altzolaras erreka).
Iraeta auzoa bi lerrokaduratan egindako etxeek osatzen du-
te, eta Gipuzkoan dauden langile-auzoen lehenengoetariko
eredua da. Auzo horien sorrera, geroago industri erabilpe-
netarako bihurtu ziren aintzinako burdinolen eraldaketan
dago. Garaiak aurrera, etxe horiei nekazal erabilpena eman
zitzaien.
LILI JAUREGIA
Baliteke etxauntza hau XV. mendearen bukaeran altxatu iza-
na izatea, orbearen hastapenak aintzinagokoak baldin badi-
ra ere.
Solairu nagusiak, hornidura gokoak dituzten leiho anitze-
tan, ertaroko metalezko itxiturak dituzte oraindik. Gari-
toi edo dorretxoei erantsitakoak bezalako gurutze anda ba-
tek osatzen zuen kareharri landuz egindako harresiaren
gailurra. Aintzinan defentsarako zeuden eraikuntzen oroi-
garriak dira horiek, eta bolaz, hostoz, dorrez... apaindu-
ta daude.
ARTE ETA ARKITEKTURA ERLIJIOSOA
Udalerriko hiru parroki elizak XVI. mendearen erdi aldera
eraiki ziren, ondorengo mendeetan zenbait berrikuntza egin
zaielarik. Zestoakoak eta Aizarnakoak egitura beretsua du-
te: elizbarnea, gurutzezko estalkiak, kanpokaldeko sendoga-
rriak, eta lehenagoko elizen otoiztoki gotikoak. Aizarnako
elizak XVI. mendeko triptiko flamenkoa du Ambereseko Esko-
lako Tailerraren obra. Aldareburua osatzen duten taula ba-
tzuetan olio pinturaz egindako lana da; itxiz gero, beren
deboziozko santuekin batera dauden bi emale ikus daitezke;
irikiz gero, berriz, zenbait ikuskizun erlijioso: Gizakun-
dea, Ikerkundea, Jaiokundea, Erregea eta Zirkuntzisioa.
Multzo guzti hori osatuz Jesukristo Gurutzatuaren irudia.
Ermitak ugariak dira. San Lorenzo eta Santa Engrazia dira
aintzinatasun handiena dutenak, biak ezaugarri gotikoez
eginak eta paisaia ederrez hornituak. Herriaren ondoan San
Juan, Ibainarrietako Santo Kristo, Aizarnako Santa Krutz-
txiki; Lasaon Tours-eko San Martin, Iraetan Santa Ines, eta
zenbait guruztoki edo han-hemenka dauden kapera txikik osa-
tzen dute ermita multzoa.
BASERRIA
Baserria Euskalerriko isuralde atlantikoan berezkoa den
landetxea da Zestoan horrelako asko ezagutzen dugu XV. men-
deaz geroztik, baina kontserbatuetako lehenengoetakoak XVI.
mendearen hasierakoak dira.
TXANGO ETA IBILALDIAK
Zestoa eta bere paisaia ezagutzeko modurik egokiena ibilaldi
gustgarrien bitartez egiten dena da.
Ez hutsegiteko alternatiba bat, terreno lauetan zehar, erre-
karekin btera doazen bideak hartzea d (Sastarrain, Lasao,
Altzolaras). Herritik egin daitezkeen igoerarik gomendaga-
rrienak Endoia mendiaren gailurrera (bertatik, barnekaldeko
mendiak eta Kantauri itsasertzearen bista ederrak ikus bi-
taitezke( eta Ertxinarena iristea ahalbideratzen dituztenak
dira.
Zestoa bisitatzera etortzen den edonork ezinbestean egin
behar duen txangoa Santa Engrazia ermitarakoa da, bidebatez
Aizarna herria ere bisitatuz.
KULTURA, OHITURAK ETA JAIAK
Uztapide zestoarra bertsolaritzak izan duen ordezkaririk
ezagunenetako bat dugu. Bertsolaritza, euskaldunen hizkun-
tzan, hau da euskarz, bat-bateko bertso edo koplak kantatze-
ko arteari esaten zaio. Bertsolari jaialdiak oso ugariak di
ra eta baita herri kirol saioak ere: soka-tira, txinga, aiz-
kolariak (egurrak mozten), harrijasotzaileak, ididemak...
Zestoan, herriko jaiak irailaren haseran izaten dira. Herri-
ko plaza zezentoki bihurtzen da, eta horren iguruan eratuko
da festa giroa, kultur eta festa ekintzekin osatuko dena.
Maiatzean ospatzen diren Santa Krutz Jaiak edo "Fiestas de
Santa Cruz" herritar gehienak parte hartuz danborrarekin
(danborrada) egiten den desfilean datza.
Aizarnak, Lasaok, Arroak, Ibainarrietak... beste data ba-
tzuetan ospatzen dituzte beren jaiak. Oso momentu egokia da
euskal kirola ikusiz eta hain herrikoia den trkitixa dantza-
tuz ondo pasatzeko.
HISTORIAURREA
Udalerrian garrantzi handiko aztarnategi arkeologikoak daude:
Erralla, Danbolin eta Amalda. Baina Ekain da (Debako udal ba-
rrutian kokatua) Sastarrain haranera azaldua, historiaurreko
gizakiak bere aztarnarik ezohizkoena utzi zuen haran magdale-
niensearen adibide bakarretakoa: paretetako pintura inpresio-
nagarri batzuk hartzak, oreinak eta batez ere zaldiak, fran-
tzi-kantaurikoko artearen gailurretako bat osatzen dutenak.
Ez daude publikoari irikiak.
Inicio-Home - Ibilaldiak - Ekain - Loturak - Castellano - English