Geboorteplaat van Jezus Christus hoopt na 2000 jaar op nieuwe start
Arafat wil vredesstad
maken van Bethlehem
Door ANDRÉ HORLINGS
(3 juli 1999) Zoals elk jaar zal ook op 25 december 1999 om 00.00 uur een nachtmis beginnen in de Geboortekerk van Bethlehem; verrezen op de plaats
waar 2000 jaar geleden de stal stond met de kribbe van het
pasgeboren 'kindeke Jezus'. Dit jaar markeert de gebeurtenis de
officiÃele start van het project 'Bethlehem 2000', waarmee de
Palestijnse stad aan het begin van het nieuwe Millennium een nieuw tijdperk hoopt te beginnen dat wordt gekenmerkt door vrede,
economische bloei, een vreedzame samenleving van christenen,
moslems en joden en van Israëliërs en Palestijnen. Het is de
bedoeling dat de hele wereld daar rechtstreeks getuige van is, in
een mondiale tv-uitzending. Maar of al die verheven cliché's
werkelijkheid worden hangt volstrekt af van de vraag of het
vredesproces tussen Israël en de Palestijnen na jaren van stilstand
weer op gang komt.
<-De Geboortekerk in Bethlehem.
De Palestijnse leider Yasser Arafat kondigde het project in maart
1997 af per decreet, op een moment dat het vredesoverleg met
Israël volledig in het slop zat. Hij noemde 'Bethlehem 2000' ,,een
mogelijkheid voor het herwaarderen van de geestelijke en morele
waarden van de mensheid in het Midden-Oosten en in de gehele
wereld''. Uiteraard wilde hij er ook de aandacht mee vestigen op
'de onvervreemdbare rechten van de Palestijnse bevolking' op een
onafhankelijke staat Palestina.
Arafat wist de Verenigde Naties, de Europese Unie en de Arabische
wereld enthousiast te maken voor het plan, wat zich weerspiegelt in
het feit dat buitenlandse regeringen optreden als sponsor voor tal
van verbeteringen van de infrastructuur. Onder anderen paus
Johannes Paulus II, de Russische president Boris Jeltsin, koning
Hassan van Marokko, de aartsbisschop van Canterbury en onze eigen
minister-president Wim Kok hebben zitting hebben in het
internationale comité van aanbeveling. Vooralsnog ontbreekt daarin
een IsraÃelische afgevaardigde.
Uitzichtsloos
'Bethlehem 2000' zal voor de geboortestad Jezus Christus, de
grondlegger van het christendom en in de Koran een belangrijke
profeet, een geweldige impuls betekenen. Waarschijnlijk kwam hij
echter al vier jaar voor het begin van de jaartelling ter wereld.
De oudste archeologische ontdekkingen die wijzen op menselijk
verblijf dateren van rond 50.000 jaar geleden. In 1012 v.Chr. werd
David er geboren, ÀeÀen van de beroemdste koningen van Isra
ël en
Judea. De architectuur wordt gekenmerkt door de invloeden van
buitenlandse overheersers: het Byzantijnse Rijk, de Kruistochten,
Turken en Britten.
In 1948 kwam de Westelijke Jordaanoever onder Jordaans bestuur, in
1967 werd het gebied door IsraÃel bezet en sinds 1995 behoort
Bethlehem tot de autonome Palestijnse gebieden. Maar het
enthousiasme over die 'onafhankelijkheid' verdween al snel. Als
gevolg van de voortdurende spanningen door het vastgelopen
vredesproces begon de bevolking de hoop
op een betere toekomst te verliezen. De werkloosheid in de 40.000
inwoners tellende stad was hoog en uitzichtsloos, militante
Palestijnen die niets van vrede wilden weten roerden zich steeds
krachtiger en goed opgeleide Palestijnse christenen vertrokken, in
de hoop elders een beter bestaan op te bouwen.
Aan het vooral religieus geinspireerde toerisme hield Bethlehem tot
nu toe maar weinig geld over. De stad, tien kilometer van
Jeruzalem, beschikte nauwelijks over aanvaardbare hotelcapaciteit.
De nauwe straatjes hebben hun charme, maar verkeersopstoppingen
waren daardoor aan de orde van de dag. Luchtverontreiniging en een
vaak slechte dienstverlening deden vervolgens de deur dicht. De
meeste bezoekers bleven hooguit enkele uren.
Intussen is de stad ÀeÀen grote bouwput. Overal worden wegen en
leidingen hersteld of nieuw aangelegd en verrijzen hotels en
parkeerplaatsen. Aan de rand van de stad wordt een Palestijns-Israëlisch inst
ituut voor vredesvraagstukken gebouwd. De kosten
voor het totale project worden geschat op 212 miljoen dollar. Met
een indrukwekkende viering van het 2000e geboortejaar van Christus
en het begin van het Derde Millennium hoopt Bethlehem tussen
december 1999 en Pasen 2001 een aanzienlijk deel te trekken van de
rond zeven miljoen bezoekers die worden verwacht in het 'Heilige
Land' zelf, Israël.
Historische kaart van Bethlehem
Programma
'Bethlehem 2000' begint op 27 november 1999 met de opening van een
Kerstmarkt en een dag later het ontsteken van de lichtjes in een
gigantische kerstboom. Kerstmis wordt driemaal gevierd: eerst door
rooms-katholieken en protestanten op 25 december, op 7 januari door
de (grieks-)orthodoxen en op 18 januari door de Armeense christenen.
Zij hanteren voor hun religieuze gedenkdagen verschillende
kalenders. Tijdens een evenement 'Volg de Ster' wordt onder meer
processie gehouden naar de velden waar 'de herdertjes lagen ter
nachte'. De gebeurtenissen herhalen zich in dezelfde volgorde in
2000/2001. Ook met Pasen wordt alle religieuze registers
opengetrokken.
Andere hoogtepunten zijn onder meer een Millennium-marathon, een
pelgrimstocht naar de stad waar Jezus opgroeide: Nazareth in
IsraÃel, een processie naar de Jordaan waar hij werd gedoopt,
natuurwandelingen in de ruwe heuvelachtige omgeving, concerten en
muziekfestivals. De manifestaties worden afgesloten op 15 april
2001, met een gezamenlijke viering van de Opstanding van Christus
door christenen uit Oost en West. Pasen valt eens in de vier jaar
voor katholieken/protestanten en orthodoxen op dezelfde dag.