Dodewaard gaat dicht. Maar hoe? Met het sluiten van kerncentrales bestaat nog
maar weinig ervaring. Een rapport van de Werkgroep Ontmanteling van de
betrokken energiebedrijven gaf vorig jaar verschillende varianten aan. Intussen
is besloten tot 'volledige ontmanteling na een wachttijd van circa 40 jaar'.
Hoe dat precies in zijn werk gaat en wat het kost, zal in maart volgend jaar
bekend worden gemaakt. De grote lijnen kunnen echter nu al worden getrokken.
Geen nieuwe splijtstofstaven meer voor Dodewaard
Kerncentrale 'in de mottenballen'
Door ANDRÉ HORLINGS
(18 januari 1997) Dodewaard gaat dicht. In maart, als de Betuwse kerncentrale aan zijn jaarlijkse
onderhoudsbeurt toe is, worden geen nieuwe splijtstofstaven meer geplaatst. Dus
is er niet genoeg brandstof meer en wordt de elektriciteitsproductie gestaakt.
Dan wordt vergunning aangevraagd om de centrale te ontmantelen. In 2003 is er
een klein, radioactief gedeelte over, dat 'in de mottenballen' wordt gelegd.
Veertig jaar later, in 2043, is de straling daarbinnen zo sterk afgenomen, dat
ook dit deel kan worden afgebroken. En dan verandert het hoogst omstreden
poldergrondstuk aan de Waal weer in een groene weide waar de koeien zonder
gevaar voor eigen of andermans leven zullen grazen alsof er niets gebeurd is.
De kerncentrale Dodewaard vanuit de lucht ->
Dat is de toekomst van de kerncentrale in een notendop. Bijna twintig jaar na
de massale veldslagen, onder het motto 'Dodewaard gaat dicht', krijgen de
demonstranten van de vroege jaren '80 dan eindelijk hun zin. Al is de
belangrijkste reden voor de sluiting dat de belangrijkste onderzoekstaken zijn
voltooid en dat het openhouden van de formeel 'gedoogde' kerncentrale gewoon te
duur werd.
Uniek
Dodewaard is de kleinste en de oudste van de twee Nederlandse
kernenergiecentrales. Het ontwerp
een kokend-waterreactor met natuurlijke circulatie van koelwater
was uniek in de westerse wereld. De centrale, met een capaciteit van 58 MWe
(megawatt elektrische energie), werd mede gebouwd om ervaring op te doen. De
kennis droeg bij tot het ontwerp van de Simplified Boiling-Water Reactor, die
sinds vorig jaar produktiegereed is in de Verenigde Staten. De
druk-waterreactor van Borssele (1973) levert 473 MWe.
In een Boiling Water
Reactor wordt de opgewerkte warmte direct gebruikt voor omzetting van het
koelwater in stoom. De stoom drijft een turbine aan die op zijn beurt een
generator voor elektriciteitsopwekking in beweging brengt. Voordeel ten
opzichte van de druk-waterreactor is de relatief eenvoudige constructie. Nadeel
het feit dat het water in de reactorkern tot koken wordt gebracht en dat
gecontamineerd (besmet) water in de turbine kan komen. Ook het rendement is
iets lager. Kernenergie vormt een relatief nieuwe wetenschap.
In de afgelopen
decennia zijn honderden kerncentrales ter wereld geopend. Maar onvermijdelijk
komt er een moment dat ze ook weer dichtgaan. De kosten voor kernenergie zitten
niet in de brandstof, maar in de centrale zelf. Bouw en ontmanteling bepalen
het grootste deel van de energieprijs. Met de sluiting van kerncentrales is
echter nog maar weinig ervaring opgebouwd.
Ontmanteling
Wat er precies met Dodewaard gaat
gebeuren, kan Irene Carsouw van de Samenwerkende
Elektriciteits-Produktiebedrijven (SEP) in Arnhem nog niet zeggen. ,,Er moeten
vergunningen worden aangevraagd; plannen gemaakt voor de sluiting, de afbraak
van het niet-nucleaire gedeelte en voor de definitieve ontmanteling. Hoe dat
zal gaan en wat het kost, wordt in de komende maanden vastgesteld. In maart
worden de definitieve plannen bekendgemaakt''.
De grote lijnen kunnen volgens haar worden afgeleid uit een rapport dat vorig
jaar verscheen van een Werkgroep Ontmanteling van de samenwerkende bedrijven,
die studie maakte van de buitengebruikstelling en ontmanteling van de
kerncentrales Borssele en Dodewaard, met het oog op het plan ze in 2004 te
sluiten. ,,Wat Dodewaard betreft bestudeerde de werkgroep twee varianten:
directe ontmanteling en ontmanteling na 40 jaar. Gekozen is voor de tweede
mogelijkheid. Het niet-radioactieve gedeelte van de centrale wordt gesloopt.
Verwacht wordt dat in 2003 alleen de radioactieve kern nog over is. Het
reactorgebouw wordt tot 2043 'in de mottenballen' gelegd. De straling is tegen
die tijd zodanig afgenomen dat het radioactieve afval definitief kan worden
afgevoerd''.
Volgens het rapport zou voor 'directe ontmanteling' van Dodewaard
in 2004 een contant bedrag van 295 miljoen (prijspeil 1995) beschikbaar moeten
zijn. 'Ontmanteling na 40 jaar' was aanzienlijk goedkoper: 165 miljoen. In
beide gevallen kostte de buitengebruikstelling 89 miljoen gulden. Voor
onmiddellijke ontmanteling moest daar 206 miljoen bovenop worden gelegd, vooral
vanwege de kosten voor de tijdelijke opslag van hoog radioactief afval. Bij een
ontmanteling na 40 jaar moest geld worden gereserveerd voor de instandhouding
van het nucleaire gedeelte en de uiteindelijke afbraak. In die periode zou de
straling in het reactordeel echter zodanig afnemen dat het restant uiteindelijk
zonder problemen kan worden gesloopt en definitief afgevoerd.
Van A tot Z
In 'Kernenergie van A tot Z', een boekje dat A.J. van Loon schreef in opdracht
van o.a. Gemeenschappelijke Kernenergiecentrale Nederland (GKN), is te vinden
wat er zoal bij de ontmanteling komt kijken. Voordat een installatie kan worden
afgebroken, moeten de radioactieve bestanddelen worden verwijderd: splijtstof,
koelmiddel, bedrijfsafval en dergelijke. De besmette hoeveelheid vast
radioactief materiaal kan verder worden teruggebracht door afwassen en
reiniging met chemicaliën; decontaminatie van deeltjes in de lucht vindt plaats
via filteren en van water door indampen, filteren, centrifugeren en dergelijke.
Het radioactieve afval dat vrijkomt, bestaat vooral uit geactiveerd staal (van
het reactorvat) en besmet beton (met name van het 'biologisch schild'). De
ontmanteling van Dodewaard zal volgens het boekje, afhankelijk van de
afkoelperiode, circa 185 ton staal en 320 m3 beton aan radioactief
ontmantelingsafval opleveren. Dat wordt verpakt in beton. Uiteindelijk wordt
circa 700 m3 staal in beton en circa 1000 m3 beton in beton gestort en
ontoegankelijk gemaakt.
Hoe een en ander er in de praktijk uit zal zien, kan
worden afgeleid uit wat gebeurde met het Kernkraftwerk Lingen, pal over de
Duitse grens bij Coevorden. Deze 250 MWe grote kokend-waterreactor werkte
tussen 1968 en 1977. In 1979 werd, 'om procedurele en economische redenen',
besloten tot ontmanteling. Maar voordat de benodigde vergunningen voor
ontmanteling waren verzameld, was het al 1985. In de volgende jaren werden alle
gebouwen dichtgemetseld, met uitzondering van één toegang. Alle pijpen werden
dichtgelast en alle vloeistoffen verwijderd. De elektrische kabels werden
losgekoppeld, op enkele verlichtingssystemen na. Het bestaande controlestation
met alle monitorapparatuur verhuisde naar een locatie buiten het reactorgebouw.
Die is onbemand, maar de signalen gaan naar de naburige gascentrale. Een
luchtdroogsysteem begrenst de atmosfeer tegen corrosie, zodat er geen lekken in
het buizenstelsel kunnen ontstaan. Een luchtventilatiesysteem houdt de druk in
het gebouw circa 10 Pa (eenheid per druk of spanning) beneden de luchtdruk
buiten, zodat eventuele gassen niet kunnen ontsnappen. In maart 1988 was de
ontmanteling gereed en begon een wachttijd die tot 2013 zal duren. Dan kan de
rest van de installatie worden afgebroken en zal ter plaatse niets meer
herinneren aan de ooit zo veelbelovende 'vreedzame toepassing van
atoomenergie'.
De kerncentrale Dodewaard vanuit de lucht ->
visitors (Statistics since June 2000) |
horlings@chello.nl
Sign My Guestbook
OF
