Eigennaam maakt steeds vaker plaats voor zelfstandig naamwoord
Het 'Internet' wordt 'internet'
Door ANDRE HORLINGS
,,Vindt u het goed als we het voorlopig op 'Internet' houden? Ik deel echter wel de mening dat
binnen niet al te lange tijd de hoofdletter plaats zal gaan maken voor een kleine letter. Tegen
de tijd dat Jan met de Pet zijn jonge borrel en sigaar via Internet bestelt en de eerste
tupperware-parties in Cyberspace georganiseerd worden, zal 'internet' in ¨e¨en adem genoemd
worden met de media televisie, radio en krant.''
Dat is de conclusie van 'Zwiet' in het e-zine 'Webbedingetjes', aan de hand van de
reacties die binnen kwamen op de taalkundige kwestie die hij aankaartte in het
septembernummer van het blad. Zwiet staat voor Paul (J.P.) van Zwieten en Webbedingetjes
is zonder meer het leukste electronische magazine van Nederland. Elke maand relativeert
Zwiet in het blad alle gewichtigheden van internet tot op de bodem, en tegelijk geeft hij een
hele reeks nuttige en praktische tips die de pret van Internet alleen maar verder vergroten. Het
heeft dus zin het magazine (gratis abonnement) van A tot Z te lezen.
Hoofdletter?
In september constateerde Zwiet dat 'internet' en 'Internet' in publicaties dwars door elkaar
heen worden gebruikt. De uitdrukking ontbrak echter in de meest actuele 'Dikke Van Dale'.
Het was onduidelijk welke term de voorkeur zou verdienen. Hij gooide het vraagstuk in de
groep en aan de hand van de reacties publiceerde hij vorige week een extra uitgave. Daarin
werd het laatste woord over de kwestie overigens nog (lang) niet gesproken.
Volgens Mieke Winnubst, eindredacteur van het Van Dale
Taalweb, zal de volgende uitgave van Van Dale het woord 'internet' bevatten, met een
kleine letter i. Dat wordt ook al vermeld in de online uitgave van het meest toonaangevende
Nederlandse woordenboek. ,,Veel anderen schrijven Internet, met een hoofdletter, en
samenstellingen met een koppelteken: Internet-gebruiker. Het argument dat daarvoor wordt
aangevoerd is dat Internet een eigennaam is. Dat kan van oorsprong misschien wel zo zijn,
maar het wordt door lang niet iedereen (meer) zo gevoeld'', licht ze toe. ,,Omdat er geen
gevaar is voor verwarring met eventuele andere 'internetten' zijn de hoofdletter, en bij
samenstellingen het koppelteken, niet strikt noodzakelijk voor het overbrengen van de juiste
betekenis. Samenstellingen met internet schrijven we dan ook aaneen: internetgebruiker,
internetaansluiting etc. Wij verwachten dat de schrijfwijzen 'Internet' en 'Internet-gebruiker'
terrein verliezen en tenslotte zullen verdwijnen.''
Verschillen
In andere reacties wordt echter juist aangedrongen op het gebruik van een hoofdletter, omdat
'internet' een andere betekenis zou hebben dan het surfnet. ,,Zodra men refereert naar het
hedendaagse digitale massamedium is het gebruik van een hoofdletter uit technisch oogpunt
wenselijk.'' Een 'internet' is een netwerk van netwerken, leggen ze het principe uit. ,,De
toegang tot het internet is beperkt tot een selecte en besloten gebruikersgroep; bijvoorbeeld
een interlokaal bedrijfsnetwerk. Internet (met hoofdletter) is een internet waar in principe
iedereen toegang heeft; een publiekelijk internet dus. Voorwaarde is dat alle subnetten van
het Internet real-time en via een IP-netwerkprotocol met elkaar communiceren'' - moeilijke
techneutenpraat die simpelweg betekent dat de netten allemaal rechtstreeks met elkaar
verbonden zijn. Zwiet voegt hier nog de reactie aan toe van iemand die opmerkte dat 'internet'
aan het begin van een zin altijd een hoofdletter meekrijgt....
Het lijken vooralsnog onoverbrugbare verschillen. Zwiet verwijst daarom ook naar
'Nettaal'; een site die gewijd is aan de juiste schrijfwijze van internettermen. Wat
'i(I)nternet' betreft zit men ook daar met de handen in het haar. ,,Internet wordt vrijwel zonder
uitzondering met een hoofdletter geschreven. Deels omdat het een eigennaam is en deels,
vermoedelijk, omdat het nog iets nieuws is'', bevestigt Nettaal de conclusies van de Van Dale.
,,We zijn het er nog niet helemaal over eens'', wordt toegegeven. Wie iets aan de
meningsvorming wil bijdragen kan zijn reactie toevoegen aan een discussielijst.
Interessant
Uit de woordenlijst blijkt dat oplossingen voor taalkwesties wel vaker niet zo gemakkelijk te
vinden zijn. Want wat moet worden gebruikt voor de elektronische verbinding met de
buitenwereld: 'online' of 'on line'? ,,Het Groene Boekje adviseert on line'', stelt Nettaal vast.
,,Maar omdat (de zoekmachine) Alta Vista op het overwegend Amerikaans georienteerde
Internet 3.500.000 keer 'online' geeft, tegen 3.000.000 keer de oorspronkelijke
Amerikaanse(!) vorm 'on line' kiezen wij toch voor 'online'. Het Groene Boekje heeft het
tenslotte ook over 'bypass'.''
Ook komt de vraag aan de orde of 'de' of 'het' modem de voorkeur verdient. Het antwoord:
,,Op grond van de herkomst zou het 'de' modem zijn. Maar taalgebruikers zijn in het algemeen
niet zo historisch bewust. 'Het' modem dus.'' Het zijn pragmatische conclusies, maar de
spellingscommissie is intussen naar huis.
Het laatste woord over 'i(I)nternet' is daarmee dus nog niet gesproken. Maar de Van Dale,
Nettaal en Zwiet verwachten allemaal dat, naarmate 'Internet' steeds gewoner wordt, steeds
vaker 'internet' gebruikt zal worden. Net zoals AIDS - de hoofdletters vormen samen de
medische term voor de gevreesde ziekte - langzamerhand 'aids' is geworden.