Deze week (september 1997) is het 53 jaar geleden dat de geallieerde opmars strandde, die op 6 juni 1944, D-Day,
in Normandie op gang was gekomen. Arnhem lag 'een brug te ver'. Waarschijnlijk
werd de Tweede Wereldoorlog als gevolg van de mislukte Operatie Market Garden met ruim
een half jaar verlengd.
In 1995 wijdde Andries Hoekstra uit Arnhem een site op Internet aan
de historische gebeurtenis. Het waren enkele pagina's met illustraties. Er kwamen onverwacht
veel, vooral positieve reacties vanuit de hele wereld. Ze inspireerden om er mee door te gaan.
Het Amerikaanse computerblad PC Compute Magazine vermeldde het werk bij de beste sites
van 1995. Vorig jaar kreeg Hoekstra van de zoekmachine Yahoo een eervolle vermelding.
Intussen omvat de site rond 300 pagina's met (Engelse) tekst, foto's, kaarten, infografieken en
geluidsfragmenten. Het materiaal wordt nog voortdurend uitgebreid en geactualiseerd. Er
waren in 1996 65.000 bezoekers.
Andries Hoekstra vermeldt veel details over Slag om Arnhem
Alom waardering voor site over Market Garden
Door ANDRE HORLINGS
Wie op de welkomstpagina 'Operation Market
Garden' aanklikt, wordt teruggevoerd naar Arnhem, op 17 september 1944. In een
keuzemenu leidt 'start' naar het verhaal van de Slag, dat in verschillende afleveringen op het
beeldscherm komt, aangevuld met foto's van hoofdpersonen en kaartenmateriaal, waarop
bijvoorbeeld duidelijk te zien is hoe kwetsbaar de opmars naar Arnhem was, waar Duitse
troepen lagen, waar de parachutisten landden en wat het hoofddoel was: de brug.
Het verhaal
bevat tientallen links, waarmee details over de verschillende gebeurtenissen kunnen worden
opgeroepen. Zo is onder meer een live reportage te beluisteren van verslaggever Stanley
Maxted, die zijn verhaal afsluit met woorden die historisch werden: 'In years to come it will
be a great thing for a man te be able to say: 'I fought at Arnhem''.
Het verhaal wordt afgesloten met een aantal sombere foto's, over de ravage bij de brug, lijken
van soldaten, de verwoeste stad en krijgsgevangen militairen. Het vervolg voor Arnhem zelf -
de evacuatie van de gehele bevolking, de plunderingen en de verwoestingen die op het
nippertje nog werden aangericht tijdens de bloedige bevrijding in april 1945 - komt niet aan
de orde. Aan het eind belooft Hoekstra de site uit te zullen breiden tot de hele operatie Market
Garden.
Actueel
De pagina's worden voortdurend geactualiseerd, zo blijkt ook al uit een overzicht 'What's New' in het
uitvoerige keuzemenu. Boekenlijsten worden aangevuld en opgesplitst in gespecialiseerde
sectoren, verhalen van veteranen worden toegevoegd, de agenda van de huidige herdenking
op het net gezet.In juli (1997) vermeldde Hoekstra de aankondiging dat Microsoft een
strategisch spel heeft ontwikkeld met 'A Bridge Too Far' als titel. Blijkens
de informatie kan de verovering van de vijf bruggen alsnog worden nagespeeld op de
computer.
Het onderhoud gaat niet altijd van een leien dakje. In januari '96 al klaagde Hoekstra over de
beperkte mogelijkheden bij zijn toenmalige provider, waardoor de pagina's uiterst traag
ontvangen werden. Pas in juli dit jaar verhuisde hij naar een andere locatie. Maar bij het
overzetten van de inhoud moesten talloze nieuwe codes worden ingevoerd om de site weer
toonbaar te krijgen. Hier en daar zijn er nog steeds links die een 'error' opleveren.
Slachtoffers
Een van de links, die op het internationale bezoek veel indruk blijkt te maken, is de 'roll of
honor'; de erelijst van gesneuvelde soldaten. Die omvat ruim 2200 namen, verdeeld over de
rond vijftig eenheden waar zij deel van uit maakten. Uit de reacties blijkt dat sommige
veteranen pas daar ontdekten dat de kameraad die ze uit het oog verloren waren in Arnhem
om het leven kwam.
Uit het gastenboek blijkt een grote betrokkenheid. Superlatieven zijn niet van de lucht. ,,Mijn
felicitaties voor uw fantastische werk''; ,,Een van de beste pogingen die ik op het Net heb
gezien''; ,,Een site met excellente kwaliteit''; ,,Ik ben enorm onder de indruk''; ,,Gelukkig
wordt de rol van de Polen niet vergeten''; ,,Wow! this is really good!''. Een Arnhemse emigrant
in Tasmanie is blij met de informatie over zijn geboortestad. Een bezoeker uit Californie
verhaalt uitvoerig van de zoektocht die hij ondernam naar luitenant Robert Lake, een neef van
zijn moeder, die tijdens de operatie werd gedood. ,,Details waren niet bekend. In het Airborne
museum bij Nijmegen vond ik zijn naam en in de eregalerij een model van zijn uniform. Ik
ontdekte dat hij gewond raakte tijdens de gevechten en om het leven kwam toen zijn
ziekenhuis in Sint Oedenrode werd gebombardeerd.'' Er zijn veel vragen om nadere
informatie, die overigens vaak al op een van de pagina's te vinden is.
Hoekstra houdt ook de actuele ontwikkelingen bij. Zo werden op 7 juli bij Oosterbeek nog
stoffelijke resten gevonden van een Britse parachutist, waardoor er nu nog 139 Britse soldaten
worden vermist.
Vorige week stond in deze rubriek een artikel over de pagina's die Andries Hoekstra wijdde
aan Operatie Market Garden, die 53 jaar
geleden plaatsvond. Een nieuwe site over hetzelfde onderwerp maakt een ronde langs de circa twintig monumenten die in en rond de
Gelderse hoofdstad aan de Slag om Arnhem zijn gewijd.
Ook hier blijven de gevolgen voor de Arnhemse burgerbevolking buiten beschouwing. Zo
blijkt het 'evacuatiemonument' aan de Drielse Rijndijk te staan; opgericht ter herdenking van
de evacuatie van de overlevende soldaten over de Rijn in de nacht van 25 op 26 september
1944. Een dag later werd de Anhmen ontruimd.
Veel minder bekend is dat de meeste bewoners de bevrijding elders af moesten wachten.
Sinds drie jaar herinnert een gedenkplaat aan het begin van de Apeldoornseweg aan deze
gebeurtenis.Aan deze evacuatie is een boek gewijd, ’Arnhem Spookstad’,
waarvan de tekst inmiddels ook op Internet te vinden is.