niEUwsniEUwsHanneke Gelderblom was 12 jaar lang lid van de Eerste Kamer en uit dien hoofde voor D66 tevens lid van de Parlementaire Assemblée van de Raad van Europa, waar D66 deel uitmaakt van de Liberale fractie die over het algemeen bepaald niet conservatief is. De assemblée controleert de Raad van Ministers en telt 672 parlementariërs uit de 41 landen die het Europese Verdrag van de Mensenrechten hebben ondertekend. Burgers uit deze landen kunnen in beroep gaan bij het Europese Hof te Straatsburg als hun mensenrechten in het geding zijn.
In de Raad van Europa is er veel aan de hand, want niet alle landen die lid zijn zich houden aan het mensenrechten verdrag. Wit-Rusland (Belarus) werd vorig jaar uit de organisatie gezet omdat het de doodstraf bleef uitvoeren. Klein-Joegoslavie trof in maart hetzelfde lot vanwege Kosovo.
Er zijn voor een tiental landen zogenoemde "monitor commissies" opgezet. De monitoren stellen een lijst van overtredingen op en bekijken met het betreffende land hoe de wetgeving kan worden veranderd. Zo moet Oekraïne voor het einde van het jaar ophouden met de doodstraf in het geheim te voltrekken. De sancties zijn dat het land zijn stemrechten verliest in de Raad van Europa en ook niet meer mag participeren in de parlementaire commissies.
Hanneke Gelderblom monitort aspirant-lid Bosnië. Ze gaat er regelmatig op bezoek, bijvoorbeeld om te checken of er een multi-etnische ombudsman komt in Banja Luka, hoe de niet-Serviers leven in Screbreniza, en hoe multi-etnische scholen functioneren in Sarajevo.
Een ander voorbeeld is de waarnemers van de Raad van Europa die aanwezig zijn bij het proces tegen Öcalan - als enige parlementariërs uit Europa. Turkije heeft een moratorium op de doodstraf en mag daar wat de Raad van Europa betreft geen uitzondering op maken.
Het unieke is dat het de parlementariërs zijn die, namens de Raad van Europa, intensief de collega´s op hun woorden en daden controleren, en niet ambtenaren. Het inter-parlementaire werk van de Raad van Europa betreft steeds de regering en de oppositie. Het gaat er stevig aan toe, maar in Oekraïne en in Bosnië leidt het ertoe dat oppositie en regering tenminste soms met elkaar praten en onderhandelen.
Terwijl het Europees Parlement vaak tandeloze mensenrechten resoluties aanneemt, laat de Raad van Europa de tanden echt zien. Merkwaardigerwijs is er geen gestructureerd onderling overleg. Het EP zou zich beter kunnen concentreren op de economische en infrastructurele opbouw en de mensenrechten overlaten aan de Raad van Europa. De Europese Unie zou het Verdrag voor de Mensenrechten moeten ondertekenen, want het is te beschouwen als een basis voor de Europese grondwet.
Hanneke Gelderblom betreurt het dat de VN de Raad van Europa geheel buiten Kosovo houdt. Daardoor valt alles toe aan de OVSE zodat die niet alleen de verkiezingen organiseert, maar ze ook controleert. In Bosnië leidde het er toe dat de verkiezingen onder druk van buiten te snel werden goedgekeurd. De OVSE is goed in crisisbeheersing, maar de Raad van Europa heeft ervaring met het controleren van de opbouw van democratische structuren op lokaal niveau.
De VS zit in de OVSE en het lijkt de Raad van Europa te wantrouwen. Nu wordt Servië zozeer verketterd dat het de overgang naar de democratie daar en in de andere uit Joegoslavië ontstane staten er niet gemakkelijker op maakt.
Hanneke Gelderblom wil de onnodige versnippering omzetten in specialisatie per organisatie. De belastingbetaler wordt niet beter van langs elkaar heen werken en de Ministers zouden hun accenten ook nauwkeuriger dienen te leggen, zowel in de EU als in de OVSE. Gestructureerde onderlinge samenwerking bevordert levensvatbare democratische structuren van de Oeral tot de Middellandse Zee.
Raad van Europa: http://www.coe.fr