 |
 |
 |
 |
|
saqarTvelos feodaluri xanis materialuri kulturis mravalricxovan ZeglTa Soris daviTgarejis samonastro kompleqss gansakuTrebuli adgili uWiravs Tavisi grandiozulobiTa da istoriul-mxatvruli RirebulebiT. daviTgarejis kldeSi nakveTi samonastro kompleqsi mdebareobs gare kaxeTSi, igi gadaWimulia garejis mTis naxevrad udabur kalTebze 25 kilometris manZilze da dResac ancvifrebs mnaxvels samSeneblo xelovnebisa da ferweris maRali mxatvruli doniT. Cvenamde moRweuli literaturuli wyaros mixedviT, monasteri VI saukunis I naxevarSi dauarsebia `13 asurel mamaTagan~ erT-erTs _ daviTs. daviTi garejis mTis bunebriv gamoqvabulSi dasaxlda da aq Seqmna pirveli monasteri, romelsac dRes daviTis lavra ewodeba. amave saukuneSi daviTis mowafeebma da TanamoRvaweebma daaarses kidev ori samonastro ganStoeba _ dodos rqa, xolo lukianem _ naTlismcemeli. IX saukunis TvalsaCino moRvawis ilarion qarTvelis saxelTanaa dakavSirebuli daviTgarejis monastrebis ayvaveba-ganviTareba. manve gaafarTova da gadaakeTa daviTis mier gamokveTili eklesia, xolo SemdgomSi ki daviT aRmaSeneblis Zem demetrem, avtorma genialuri sagaloblisa `Sen xar venaxi~, romelic dResac gvevlineba xelovnebis Sedevrad. am feriscvalebis eklesiis arqiteqturuli forma kanonikuri gamxdara garejis Semdegi drois mSeneblobisaTvis. XI saukuneSi garejis monasters seljukebi Semoesivnen, ris gamoc Seferxda misi ganviTareba, Tumca cxovreba aq ar Senelebula. garejis samonastro kompleqsma gansakuTrebul ayvavebas miaRwia XI-XIII saukuneSi. daarsda axali monastrebi _ udabno berTubani da CiCxituri. gafarTovda da keTilmoewyo daviTis lavra, romelic patara xeobis orive kalTebzea gaSenebuli. monasterSi, sadac Tavdapirveli bina daido daviTma, moewyo terasiani ezo, aSenda axali senakebi, satrapezo da eklesia. kldeSi gaiWra wyalSemyvani arxebi da rezervuarebi. wminda relikviad iqca erTaderTi wyaro `daviTis cremlebi~, romelic am monastris pirvel meudabnoeT uklavda wyurvils. amave periods, romelic saqarTvelos gaerTianebasa da garejis monastrebis samefo karTan dakavSirebas emTxveva, miekuTvneba kedlis mxatvrobac eklesiebsa da satrapezoebSi. udabnos monasterSi safuZveli Caeyara garejis samxatvro skolas, romelmac Tavisi moqmedebs mwvervals berTubnis moxatulobam miaRwia. garejis kedlis mxatvroba originaluradaa dakavSirebuli Sua saukuneebis qarTuli monumenturi ferweris ganviTarebasTan, amave dros igi avlens garkveul Taviseburebas, rac gamoixateba religiuri siuJetebis axlebur, Tavisufal SerCevasa da gaazrebaSi, ferweris sibrtyiT _ grafikul xasiaTSi, eqspresiulobaSi da sruliad originalur, mxolod garejis skolisaTvis damaxasiaTebel koloritSi. garejis mxatvruli skola warmoadgens erT-erT mniSvnelovan movlenas Suasaukuneobrivi saqarTvelos kulturul cxovrebaSi. garejis freskebis mniSvnelobas gansazRvravs is garemoebac, rom man Semogvinaxa istoriuli pirebis portretebi _ daviT aRmaSeneblis gamosaxuleba naTlismcemelSi, Tamar mefisa da laSa-giorgis berTubanSi, dimitri Tavdadebulisa sxva qtitorebisa _ udabnoSi. XII saukuneSi, rodesac garejis monastris winamZRvaria onofre garesjeli, daviT gareja xdeba aRmosavleT saqarTvelos mniSvnelovani kulturul saganmanaTleblo centri. XIII saukuneSi mongolTa Semosevebma Seaferxes garejis ganviTareba. gaZarcves da gaanadgures monastrebi, cecxls misces xelnawerebi da xelovnebis nimuSebi. Sewyda cxovreba berTubanSi, aoxrda lavris, didos rqis da naTlismcemlis monastrebi. mxolod saukunis Semdeg, qarTlisa da kaxeTis mcxovrebTa SemweobiT iwyeba monastris gamococxleba, Tumca feodaluri daqucmaceba ar iZleoda daviTgarejis aRorZinebis saSualebas. XVI da XV saukuneebis mijnaze, Temur-lengma cecxliTa da maxviliT daarbia saqarTvelo. qveynis dacema, bunebrivia Seexo garejis monastersac. amis Semdeg monasteri dauZlurebulia da ekonomikurad Seviwroebuli, swored am dros unda Sewyvetiliyo garejis samxatvro skolis arsebobac. 1615 wels Sah-abasis urdoebma erT RameSi gawyvites berebi da gaZarcves monasteri. XVII saukunis bolos mefe Teimurazi da Semdeg arCil mefe cdiloben aRadginon samonastro cxovreba daviTgarejSi. es ganxorcielda mas Semdeg, rodesac garejis winamZRvrad 1690 wels dainiSna onofre maWutaZe, misi ormoci wlis moRvaweobis Sedegad garejSi aRsdga Zveli uflebebi, monasters daubrunda dakarguli miwebi, Tavdacvis mizniT aigo galavnebi, aSenda karibWe da satrapezoebi. XVIII saukuneSi xSiri Tavdasxmebis Sedegad da XIX saukunidan saqarTvelos qalaqebSi sasuliero da saero saswavleblebis daarsebasTan dakavSirebiT, TandaTan sustdeba daviTgarejis monastrebis ganviTareba. XIX saukunis meore naxevridan igi gaukacrielda da mxolod naTlismcemels SemorCa ramdenime beri. saukuneTa manZilze daviTgarejis samonastro kompleqsis arsebobas saSiSroeba emuqreboda, magram man mainc gauZlo istoriis qarcecxls. is, ramac Cvenamde moaRwia, dResac erTnairad atyvevebs da ancvifrebs yvelas. dRes realurad daisva sakiTxi daviTgarejis samonastro kompleqsis yovelmxrivi Seswavlisa da dacva-gamagrebisa. Tanamedrove ideur-esTetikur moTxovnilebaTa dakmayofilebis mizniT Seqmnilia garejis muzeum-nakrZali. sagarejos raionis xelmZRvanelma organoebma aq daaarses kulturis saxalxo universiteti. didi popularobiT sargeblobs agreTve saxalxo dResaswauli `garejoba~, romelic yovelwliurad respublikis xelmZRvanelobis TaosnobiT tardeba. dReisaTvis monasteri moqmedia. Seiqmna saqarTvelos wmida mama daviT garejelis saxelobis sazogadoeba, romlis mizania xalxuri saydrebis aRdgena, literaturuli gamocema da mravalmxrivi saqvelmoqmedo saqmianoba, risTvisac saWiroa finansuri saxsrebi. gTxovT SeZlebisdagvarad daxmarebas. RmerTi iyos Tqveni mfarveli.
|
||