Eğer Form biolojiyle başlıyorsa (ve quantum teorisine öncülük ediyorsa) Mânâ, kesinlikle psikolojiyle başlıyor demektir. Carl Gustave Jung Mânâ’nın rolünü eşzamanlılık (synchronicity) çerçevesinde vurguladı. Buna göre, Form’un ve Pattern’in (Mostra, Nümûne), zihinle madde arasındaki hududların ötesine döküldüğü (aktığı) bölge Mânâ sahası olmaktadır. Jung’a nazaran, anahtar; eşzamanlı patternler tecrübesinin bağlı olduğu derin dahilî belirleyicilik ile ferdî Şuur’un hududlarında nihâyetlenmeyen belirleyicilikti. Mânâ hem objektif hem de sübjektifti. Wolfgang Pauli’nin vurguladığı gibi, tam da psikoloji bağlamında, ‘Psyche’de objektif (maksad) ortaya çıkmıştı (Kollektif veya objektif şuursuzluk-the collective or objective unconsciousness) ve böylelikle, Fizik ilmi maddede sübjektif (öznel) olanı bulmak zorundadır.

[Havari Kayser’in notu:

Ψύχη (Psîhi): Yunan Mitolojisinde güzeller güzeli bir kız. Afrodit’i bile kıskandırıyor. Afrodit, Eros’a, ‘Ona öyle bir ok gönder ki, dünyanın en ürkütücü erkeğine vurulsun’ diyor. Eros gerekeni yapıyor ve Psîhi, en ürkütücü erkeğe yani Eros’a vuruluyor. Evleniyorlar, Eros, Psîhi’ye kendisinin (Eros’un) yüzüne geceleyin bakmamasını tembihliyor, merak bu ya, Psîhi bir gece dayanamayıp Eros’un yüzüne feneri tutuveriyor. Eros ortadan kayboluyor. Afrodit ona cezâ üstüne cezâ veriyor. Hepsine boyun eğiyor Psîhi, son bir görev olarak, yeraltına inip Fanus’u getirmesini istiyor ondan Afrodit. Psîhi Fanus’u buluyor ve Persefoni onu uyarıyor, Fanus’un içine bakmaması konusunda. Psîhi bir kere daha merakına yenik düşüyor ve Fanus’un içine bakıyor. Orada gördüğü şey ‘ÖLÜM’ oluyor.

Psîhi’nin bir mânâsı, ‘Hareket ettirilebilir büyük cam veya büyük ayna’dır (Burada, ‘Ayna’ metaforuna dikkat).

Yine, Eski Yunanca’da ‘Kelebek’ mânâsına gelen Psîhi zaman içinde ‘Nefs’ ve bâzen de ‘Pnevma’yla berâber, ‘İnsan’ın ölümsüz varlığı-Ruh’ mânâsını yüklenmiştir. Ayrıca ‘Duygusal Ruh’ veya ‘Ruh’un Duygusal yanı’ mânâsına da gelir. Felsefî mânâda ise, ‘Ferdî vahdeti meydana getirdiği kabul edilen Fizikî fenomenler bütünü’ olarak tanımlanmaktadır. ‘Psîhi’yi ortaya çıkaran’ mânâsına ‘Ψυχεδήλος’ (Psihedîlos) kelimesi kullanılır. Δήλος (Dîlos)’un mânâsı ‘Görünür, açık’dır ki bu kelime de Arabca (Dall دلل (açık olmak, görünür olmak) fiilinden mülhemdir. ‘Psişik’ (Ψυχηκός-Psihikos) kelimesi ise, ‘zihne ve fikre değgin’ mânâsını taşır ve ‘Metapsişik’ (Μεταψυχηκος) ve ‘Parapsişik’ (Παραψυχηκος) kavramları ise, organik, fizikî veya bedenî olmayan (zihnî) hâllere işâret eder. ‘Psişizm’ (Ψυχησμος) ise, Psişik hâdiselerin bütününü ve buna bağlı olarak Psişik hayatı ifâde eder].

Jung, madde ile zihin arasındaki bu ‘ayna’yı (speculum) ‘Psychoid’ adıyla terim hâline getirdi ve bunun (psychoid) entegre edici unsurunun ‘Mânâ’ olduğuna karar verdi.

Bohm, bütün iştirâk edicilerin pay sahibi olduğu bir ‘Mânâ Sahası’ndan bahseder. Ayrıca, efektif (hakikî, müteessir) sosyal değişimi taşıma yolunun Mânâ’nın değişiminin çekimi üzerinden yürüdüğünü vurgular. Form Sahası’ndan neşet ettiği düşünülen Mânâ’yı, Bohm İmmün Sistem’e (Muafiyet Sistemi) bağlar. İmmün Sistem, bütün vücudu muhafaza eden sistemdir. Onun süreçleri, Mânâ’nın bir diğer tecellisidir ve Mânâ ile koordinelidir. Eğer Mânâ tezlil olursa (degraded) vücud hastalanır. (İBDA Mimârı’nın ‘Mânâ’ya dikkat çekmesini hatırlayalım. Mânâ olmadıkta, hepimiz hastayız!). Bohm, ‘Mânâ’nın değişimi Varlık’ın değişimidir’ şeklindeki şiarının (düsturunun) mecâzî değil, lafzî-hakikî olduğunu vurgular.

www.drhakkiacikalin.up.to