|
JAPONYA |
||
|
Japonya'nın ilk yerlileri Doğu Asya ve Güney Pasifik adalarından gene göçmenlerdir. Japonlar; atalarının MS:3 ve 4. Yüzylıda bölgede üstünlük kuran Yamato'lar olduğunu söylemişlerdir. Yamato liderleri Japon imparatorluk ailesinin ataları olduğu söylenmiştir. MS:4 ve 5 yüzyıllarda Japonya Kore ve Çin etkisinde kaldı. 538 yılında Japonya'ya Budizm dini girdi. Japon hükümdarları Çin yönetim şeklini benimsemişlerdir. Ülkenin ilk daimi başkenti Nara olmuştur. Japon imparatorluk ailesi 710 yılından 784 yılına kadar bu şehirde oturmuşlardır. 794 yılında Kyoto başkent oldu. Çin başkenti model alınarak kurulan bu şehir 1000 yıl kadar imparatorların oturduğu yer oldu. 9. Yüzyılda Japonya'nın Çinle olan temazları kesilmiş ve Japon medeniyeti kendine özgü özelliklerle gelişmeye başlamıştır. 1188 yılında Japony'da iktidar Minamoto'ların eline geçti. Bunlar daha önceki imparatorun soyundan geldikelrini iddia eden bir asker sülale idi. Bundan sonra ülkeyi imparator adına Shogun denilen askeri liderler idare etemey başladı ve bu idare şekli yedi yüzyıl sürdü. 1192 yılında Minamoto ailesinin reisi Yoritomo, akeri hükümeti, bugünkü Tokyo yakınında Kamakura'ya taşıdı. Kyoto'daki imparatorun bütün yetkilerini üzerine aldı. Bu devre Kamakura devri denir. Kamakura devri, Japon şövalyeliği olan Samurai'nin hüküm sürdüğü bir feodalite devridir. 1213 yılında iktidar Hojos'un eline geçti. Hosoj; Yoritomo'nunu eşinin mensup olduğu bir ailedendi. Hojos sülalesi 133 yılna kadar iktidarı bırakmadı. B iri 1274'de diğer 1281'de olmak üzere, Kubalay Han Japonya'ya iki defa saldırmış, her iki saldırıda da patlak veren tayfunlar, müthiş fırtına, Kubalay'ın donanmasını tahirp etmiş ve Japonya'yı istiladan kurtarmıştır. Japonlar, ülkelerini istiladan kurtaran bu tayfunlara "kutsal fırtına" anlamına gelen "Kamikaze" adını verdiler. 1333'den 1573'e kadar süren devir yine askeri bir lider olan Muromasi'nin devridir. 16. Yüzyıda Japonya'da eyatelrdeki askeri liderlerin üstünlük mücadelesi başladı ve iç savaş çıktı. Nihayet 1590 yılında general Hideyoşi üstülük sağladı ve birliği kurdu. Avrupalılar Japon topraklarına ilk defa 16. Yüzyılda ayak bastılar. Bunlar Portekizli tüccarlardı. Daha sonra İspanyollar, Hollandalılar ve İngilizler de geldiler. Bu arada misyonerler Japonya'ya Hiristiyanlığı yaymaya çalıştılar. Hıristiyanlığın ve Batılı fikirlerin Japon halkı için zararlı olduğunu, ileride büyük tehlikelre doğuracağını düşünen Japon liderleri, bir süre sonra, Hollandılı ve Çin tüccarları hariç olmak üzere, yabancıların ülkelerine girmelerini yasakladılar. Hollandalı ve Çinliler de yalnız Nagazaki limanına gelebiliyorlardı. 19. yüzyılda Japonya yabancılara kapılırını nihayet açmaya karar verdi. 1868'den 1912'ye kadar süren Meiji devrinde Japonya mucize sayılacak bir kalkınmayı gerçekleştirdi. İmaparator Meiji başkenti Kyoto'dan Edo şehrine nakletti. Daha sonra bu şere "Doğu başkent" anlamına gelen Tokyo adını verdi. Bir anayasa kabil edildi ve batı teknolojisi incelenerek alınmaya başlandı. 1894-95 yılında Çin'le, 1904-1905 yılında Rusya ile yapılan savaşlardan Japonya galip çıktı. Bu savaşlar sınunda Rusya'nın elinde bulunan Sahalin adaları, Formaza ve Kore'yi ele geçirdi. Mançurya'da bazı menfaatler sağladı. İmparator Meiji, 1912'de öldüğü zaman, Japonya 40 yıl içinde yüzlerce yıllık bir mesafe almış, kalkınmasını gerçekleştirmiş, dünyanın en büyük ve güçlü devletlerinden biri olmuştu. 1926'da That'a, şimdiki imparator Hirohito geçti ve Showa denen bugünkü devir başlamış oldu. 1930'ladrdan sonra bazı gelişmeler, Japonya'da halkın siyasi partilere olan güvenini sarsmıştı. Bu durumda askeri klik duruma hakim oldu. Bu kiliğin tutumu, 1937'de Japon Çin savaşı'nın açılmasına sebep oldu. Siyasi partiler, savaş nedeniyle işbiriliğine zorlandı. Meclisin etkisi hemen hemen ortadan kalktı. 1939'da Japonya, almanya ve İtalya ile askeri bir ittifak kurdu. Almanlar 1940'da Fransa'yı safdışı bırakınca, Japonya Fransız sömürgesi olan Hindiçini'ye çıktı. 7 Aralık 1941'de Hawai adalarındaki Feal Harbor limanına bakın yapan Japonya buradaki ABD donanmasını yok etti. Bunun üzerine ABD Japonya'ya savaş açtı. Savaşın ilk yıllarında üstün görünen Japonya, savaş uzayınca ağır kapılar vermeye başladı. 1944 yılında Japon kayıpları iyice çoğaldı ve nihayet 9 Ağustos 1945 yılında Nağazaki'ye atılan atom bombaları ile kayıplar doruk noktasına ulaştı. 14 Ağustos 1945 yılında kayıtsız şarsız tesilm olmayı kabul eden Japonya ile, 2 Eylül 1945'de resmen teslim teslim anlaşması imzalandı. Ordu ve halkın silahlarını teslimenden sonra Amerikalılar ülkeyi işgal ettiler. 1946'da Japonya demokratik parlamenter rejimi kabul edildi. 8 Eylül 1951'de San Fransisko'da, 48 ülkenin katıldığı "Japonya ile barış" anlaşması imzalandı. Aynı gün Japonya ile ABD arasında ikili güvenlik anlaşması imzalandı. 1972'de Japonya ile Çin diplomatik ilişki kurdu. Japonya ile ilgili kısa bigiler
|