CCI (Commodity Channel Index) Emtia Kanalı Endeksi |
TANIMICCI, Commodity Channel Index (Emtia Kanalı Endeksi); Amerikalı analist Donald R. Lambert tarafından geliştirilmiş, fiyat momentum göstergesidir. Emtia piyasaları için geliştirilmiş olmasına rağmen hesaplanışındaki özellikler nedeniyle rahatlıkla hisse senedi piyasasına da uygulanabilir. CCI +100 ve –100 kanalında değerler alır. Yatay gelişen trendlere uyumu çok daha isabetli olmaktadır. Kısa vadedeki trend değişikliklerini izleyen CCI, çok hareketlidir. Küçük fiyat değişiklikleri bile göstergenin +100 veya –100 ile sınırlanmış eksenlerini aşması için yeterlidir. FORMÜLÜCCI günün en yükseği, en düşüğü ve kapanışının toplanıp üçe bölünmesi ile bulunan orta fiyattan (tipik fiyat/typical price) yola çıkılarak hesaplanır. Gün içindeki oynamaları daha iyi yansıtacağı için orta fiyatlarla hesaplanan bu formülde; orta fiyat yerine kapanış fiyatları da kullanılabilir. Orta fiyatın yerine kapanış fiyatı kullanıldığında, orta fiyatlardan hazırlanan hareketli ortalama yerine kapanış fiyatlarından hesa planan hareketli ortalamanın kullanılması gerekir. Eğer eldeki veride ağırlıklı ortalama fiyat mevcut ise; o zaman ağırlıklı ortalama fiyat kullanılarak formül daha kolay hale getirilebilir.Hisse senedi piyasalarında yaygın olarak kullanılan CCI için, Donald R. Lambert; 5 ile 25 gün arasındaki dönemlerin kullanılmasını önermektedir. Lambert kendi borsaları için 20 günlük bir zaman dilimi kullanmakta ise de tavsiye edilen gün sayısı Amerikan Borsalarında bile değişik ürünler için farklılık göstermektedir. CCI için öngörülen 11 günlük dönem hisse senedinin hareketlerine bağlı olarak azaltılabilir veya arttırılabilir. Kullanılacak gün sayısı küçük seçildiğinde göstergenin hareketleri hızlanmakta ve ancak dalgalanmaları az olan hisse senetlerine uyum sağlamaktadır. Böyle hisseler için 9 günlük gösterge tercih edilebilir. Hızlı hareketlerin olduğu dönemlerde gün sayısı arttırılarak erken sinyallerin gelmesi önlenebilir. Bazen gün sayısı 28'e kadar arttırılabilir. Bilgisayar programları CCI hesaplamalarında default değer (öndeğer) olarak 14 gün almaktadır. CCI için genel formül şöyledir: ![]() M = 1 / 3 * (H + L + C) ![]() |
||
M = |
Orta Fiyat |
|
H = |
En Yüksek Fiyat |
|
L = |
En Düşük Fiyat |
|
C = |
Kapanış Fiyatı |
|
|
N dönemindeki orta fiyatların (M) basit hareketli ortalaması (simple moving average) |
|
|
Ortalama sapma |
|
0,015 |
Sabit katsayı |
|
Bu arada önemle belirtilmesi gerekir ki; bilgisayar programları iki tür CCI hesaplamaktadır. Bunlardan CCI (EQUIS), mal piyasaları için hesaplanan türü, CCI (normal) ise hisse senetleri piyasasına göre düzenlenmiş olanıdır. Dolayısıyla borsada analiz yapanların CCI (normal)'i kullanmaları gerekmektedir. Yukarıda CCI (normal)'e ilişkin formül verilmiştir. YORUMLANMASIAŞIRI ALIM/SATIM BÖLGELERİ (Overbought/Oversold)Daha önce de belirtildiği üzere; CCI göstergesi +100 ve –100 arasında değerler alır. Gösterge +100 ile belirlenen çizginin üzerine çıktığında hisse senedinde aşırı alımların, -100 ile belirlenen çizginin altına indiğinde hisse senedinde aşırı satışların olduğunu gösterir. Tabii ki aşırı alıma geçilen hisse senetlerinde hemen kısa bir süre sonra kar satışlarının geleceği bellidir. Bu nedenle CCI +100'ün üzerinde ise alım yapılmaması gerekir. Aksine tecrübeli yatırımcıların da bild iği gibi, hisse senedinin fiyatı oldukça düşmüşken ve aşırı satım bölgesinde iken alım yapılmalıdır. Aynı şekilde hisse senedinin fiyatı çok yükselmişken ve aşırı alım bölgesinde iken satış yapılmalıdır.Aşağıda 04/01/1999-02/09/1999 tarihleri arasında Migros'a ait 10 günlük CCI göstergesinin aşırı alım/satım bölgeleri görülmektedir: "0" ÇİZGİSİ (Zero Line)CCI'in bir başka yorumlanma şekli de gösterge 0'ın al/sat sinyallerini veren eksen olarak değerlendirilmesidir. Yalnız, bunun için seçilecek gün sayısı 7-12 arasında olmalıdır. Gösterge 0'dan yukarı doğru yükselirken "al", tekrar 0'dan aşağı doğru geçerken "sat" sinyali olarak değerlendirilir. KESİŞMELER (Crossover)Bazı analistler yorumlamada iki değişik günde hazırlanan CCI göstergelerini kullanırlar. Kısa ve uzun vadeli olarak hazırlanan göstergeler üst üste çizilirler. İki göstergenin birbirlerini kesmeleri ve ±100 eksenlerinden dönmelerini al/sat sinyalleri olarak değerlendirirler. Bu yöntemde 5 ve 10, 6 ve 12, 10 ve 20 gibi gün sayıları kullanılır. Bazen 14 ve 28 gibi uzun sayılabilecek günler de incelenebilir. Kısa ve uzun vade gün sayıları yarı yarıya kullanılabileceği gibi, istenirse kısa vadeli gösterge için kullanılacak gün sayısının yarısı kadar arttırılarak ikinci göstergenin (uzun vade) gün sayısı bulunabilir. Örneğin 10 ve 15 gibi. Bu şekilde çizilen iki göstergenin birbirlerini kesmeleri dönüş için erken uyarı görevi yapar.Aşağıdaki grafikte Alcatel Teletaş hisse senedinin 01/03/1999-30/07/1999 tarihlerindeki 10 ve 20 günlük CCI göstergelerinin birbirlerini kestikleri noktalar ve bu noktalara göre al/sat sinyalleri görülmektedir: AYKIRILIKLAR (divergence/ıraksama)Diğer göstergelerde olduğu gibi (Stochastic Oscillator, Relative Strength Index) CCI'da da tepe ve diplerin fiyat grafiklerine uyumunun incelenmesi yoluyla yorum yapılabilir. Tepe ve diplerde görülecek, fiyat grafiğine aykırı yükseliş ve alçalışlar muhtemel dönüş belirtisi olarak kabul edilebilir. Aşağıda 04/01/1999 ve 03/09/1999 tarihleri arasında Akçansa Çimento'ya ait fiyat ve 10 günlük CCI grafikleri görülmektedir. CCI’daki fiyat grafiğine aykırı yükseliş ve alçalışlar (pozitif ve negatif ıraksamalar), fiyatların dönme noktaları çizilen trendler yardımıyla belirtilmiştir. ÖNEMLİ NOTLAR:CCI'in sadece akıma dayalı bir gösterge olduğu unutulmamalıdır. ADX (trend gösteren eğri) gibi piyasadaki genel havayı koklamakta kullanılır. CCI piyasaya giriş sinyalleri vermediği zaman dahi "o anda piyasa çalkantılıdır ve uzak durulmalıdır" sinyalini vermektedir. |
||
Glossary | ||
Commodity Channel Index |
Emtia Kanalı Endeksi |
|
Overbought |
Aşırı alım |
|
Oversold |
Aşırı satım |
|
Typical price |
Tipik fiyat |
|
Simple moving average |
Basit hareketli ortalama |
|
Divergence |
Aykırılık, ıraksama |
|
Crossover |
Kesişme |