7 / 24 İNTERAKTİF KAMPÜS

YIL  1  AY  2 

28  EYLÜL  2000

BEDAVA

PAACSHE ENDEKSİ

Katsayı olarak cari devredeki fiyat ve miktarların kullanıldığı ağırlıklı endeks türüdür. Son yıl endeksi de denilen bu endekste, katsayı olarak sözkonusu malların son yıl miktarları dikkate alınır.

PAASCHE INDEX

PARA

Mal ve hizmetlerin satın alınmasını sağlayan, mübadele aracı olan hazır bir satınalma gücüdür. Para sayesinde, ekonomide mallar kolayca el değiştirirler.

MONEY

PARA ALDANMASI

İşçilerin parasal ücretlerinde yapılacak olan bir indirime itiraz ederlerken, parasal ücretleri aynı kalsa bile fiyatların yükselmesinden dolayı reel ücretlerde meydana gelen azalmaya karşı çıkmamalarıdır.

MONEY ILLUSION

PARA ARZI

Bir ülkedeki toplumun sahip olduğu ödeme araçlarının tümüdür. Bu araçlar; banknot, kaydi para ve madeni paradır. Fakat bazı ülkelerde hazine bonları, devlet tahvilleri, ticari senetler, vadeli mevduat hesapları da para arzı olarak kabul edilirler.

MONEY SUPPLY

PARA BENZERLERİ

Likiditesi çok yüksek olan ve kolaylıkla paraya çevrilebilir mallardır. Ticari senetler, hazine bonoları, tahviller, vadeli mevduat hesapları, kamu ortaklık senetleri para benzerlerinin başlıcalarıdır. Bunların en büyük özellikleri, para gibi herkes tarafından kabul edilmemeleri, benimsenmemeleridir.

MONEY SUBSTITUTE

PARA BİRİMİ

Bir ülke parasının standart birimidir. Türk para birimi "Lira", Japonya para birimi "Yen" gibi.

MONETARY UNIT

PARA EKONOMİSİ

Değişim aracı olarak paranın kullanıldığı ekonomidir. Para önceleri mallarla temsil edilirken, zamanla malların taşıma zorluğu, dayanıksızlığı, değerini muhafaza edememesi gibi nedenlerden dolayı madeni para kullanılmaya başlanmıştır. Daha sonraları altın ve gümüş kullanılmış, fakat zamanla yerini altın karşılığı sertifika ve banknotlara bırakmıştır. Ekonominin gelişmesiyle altın karşılığı olmayan kağıt paralar kullanıma girmiştir ve bankacılığın gelişmesiyle kaydi paraya geçilmiştir.

MONETARY ECONOMY; PECUNIARY ECONOMY

PARA EROZYONU

Enflasyonun etkisiyle paranın değerinde meydana gelen azalmadır.

MONETARY EROSION

PARA PİYASASI

Kısa vadeli kredi işlemlerinin yapıldığı piyasadır. Bu piyasalarda kredi arzı, toplumun küçük ve kısa süre içinde kullanamayacağı paralardan; kredi talebi de işletmelerin ve küçük ekonomik birimlerin günlük ihtiyaçlarını karşılama isteklerinden oluşmaktadır.

MONEY MARKET

PARA POLİTİKASI

Tam istihdamı sağlamak, enflasyonu önlemek, ödeme bilançosu açığını gidermek gibi makro ekonomik amaçları gerçekleştirmek üzere, ekonominin likiditesinin arttırılmasıdır. Bu ancak para miktarının değiştirilmesiyle sağlanır.

MONETARY POLICY

PARA SİSTEMİ

Ülkelerin, ülke paralarının yönetimi için kabul ettikleri sistemdir. Sistem, para arz ve talebini düzenleyen hukuk kuralları ve uygulamalrı ile belirlenir. Madeni para sistemi ve kağıt para sistemi olarak ikiye ayrılır.

MONETARY SYSTEM

PARA TALEBİ

Belirli bir ülkede, belirli bir dönem içerisinde kişilerin ekonomik varlıklarını para olarak ellerinde bulundurma arzularıdır. Para talebi ile kişiler ellerindeki paraları başka varlıklara dönüştürebilirler.

MONEY DEMAND; DEMAND FOR MONEY

PARAFİSKAL GELİRLER

Kamu niteliğindeki devlet kuruluşları (Ticaret odası, Sanayi odası,vb) ve sosyal güvenlik kuruluşları ( SSK, Bağkur, vb) tarafından toplanan kamu gelirleridir. Bu gelirler, devlet bütçelerine dahil edilmezler. Karşılıklarının olmaması bakımından harca benzerler.

PAYROLL TAX; PARAFISCALITY

PARAMETRE

Parametre, cebirsel eşitlikteki sabit terimdir. Örneğin, y= 3x+5 şeklindeki bir ifade de 3 ve 5 birer parametredir.

PARAMETER

PARANIN FONKSİYONLARI

Paranın geleneksel olarak; değer ölçüsü ve hesap birimi olma; mübadele aracı olma ve değer saklama aracı olma gibi üç temel fonksiyonu vardır. Para ekonomisinin gelişmesiyle bu fonksiyonları üç yeni fonksiyon daha eklenmiştir. Bunlar; gelirleri tekrar dağıtma aracı olma, kişilerin toplumda güç sahibi olmasını sağlama ve ekonomik faaliyetleri teşvik edici veya engelleyici unsur olma fonksiyonlarıdır.

FUNCTIONS OF MONEY

PARANIN MARJİNAL FAYDASI

Kişilerin para stoklarına eklenecek kâr miktarının, kişinin likidite ihtiyacının tatmininde sağladığı ek faydadır.

MARGINAL UTILITY OF MONEY

PARASAL TABAN

Dolaşımdaki para, banka nakit rezervleri ve Merkez Bankası'ndaki zorunlu karşılıkların toplamıdır.

MONETARY BASE

PARASAL ÜCRET

Üretim faktörüne katılan emek faktörünün para cinsinden ödenmesidir. Yâni, işçiye yaptığı işin karşılığının para olarak ödenmesidir. Parasal ücretin satınalma gücü, ekonomideki genel fiyat seviyesinde dayanır. Eğer fiyatlar seviyesindeki artış parasal ücretten fazla ise, satınalma gücü azalacak; artış parasal ücrettekine göre az ise, satınalma gücü artacaktır.

MONEY WAGES

PARETO OPTİMUMU

V. Pareto tarafından geliştirilmiş olan bir toplum refah kriteridir. Bu optimum, gelirin toplumun bireyleri arasındaki dağılımını inceler. Buna göre, toplumun bireylerinden en az birinin refahını azaltmadan, en az birinin refahını arttırma imkanı yoksa, toplum refahı optimumdur. pareto, bu optimum ile toplumsal refahın maksimuma çıkarılması gerektiğini ortaya koymuştur.

PARETO OPTIMALITY

PARKİNSON KANUNU

Kamu sektörünün ve özel sektörün, personeline genel fiyat seviyesinde meydana gelen artışlara oranla daha az ücret ödemesidir. Özellikle kronik enflasyon dönemlerinde ücretler enflasyon oranının çok altında kalmaktadır.

PARKINSON'S LAW

PASİF

Parayla değerlendirilebilir borç ve yükümlülükler toplamıdır. Bir bilançonun pasifi, işletmedeki varlıkların hangi kaynaklardan sağlandığını ve işletmenin hukuki ve mali yapısını gösterir.

LIABILITY

PAZAR PAYI

Bir işletmenin ürettiği ürünlerin satışının, aynı endüstri alanında üretilen ürünlerin satışı içindeki payıdır.

MARKET SHARE

PAZARLAMA

İşletmenin amacına ulaşması ve müşteriyi tatmin için, mal ve hizmetlerin üreticiden tüketiciye doğru olan akışına yön verilmesini sağlayan işletme faaliyetidir. Satış, dağıtımi reklam gibi doğrudan ve ürün farklılaştırılması, pazar araştırması gibi dolaylı faaliyetleri kapsar.

MARKETING

PAZARLAMA ARATTIRMASI

İşletmenin pazarlama fonksiyonunu yapabilmesi için gerekli bilgilerin elde edilmesi, bunların analizi, yorumlanmasından sonra karar verme sırasında kullanılmasıdır. Pazarlama araştırmaları yapılırken anket, mülaket, istatistiksel yayınlar ve raporlardan yararlanılır.

MARKETING RESEARCH

PAZARLIK GÜCÜ

Piyasa şartlarının bazen alıcı, bazen de satıcıya sağladığı güçtür. Arz az, tal4ep fazla olduğunda, satıcının pazarlık gücü fazladır. Arz çok, talep az olduğunda ise, alıcının pazarlık gücü fazladır.

BARGAINING POWER

PERMİ

Kamu otoritelerinin ithal ve ihraç edilecek mallar, yurtdışına çıkarılacak döviz ve benzeri değerler için verdiği izin belgesidir.

PERMIT; LICENCE

PERSPEKTİF PLAN

Onbeş yıl ve daha fazla bir süreiçin hazırlanan, ekonomik ve sosyal amaçları kapsayan uzun vadeli planlardır.

PERSPECTIVE PLAN

PETROL İHRAÇ EDEN ÜLKELER ÖRGÜTÜ

Suudi arabistan, İran, Irak, Kuveyt ve Venezuella'nın 1960 yılında, üye ülkelerin petrol üretim ve ihracatlarında ortak bir politika saptamak ve bu yolla petrol gelirlerini maksimum seviyeye çıkarmak amacıyla kurdukları örgüttür. 1980 yılına kadar başarılı bir grafik çizen örgüt, bu tarihten sonra gücünü kaybetmeye başlamıştır. bugün örgütün 13 üyesi bulunmaktadır.

ORGANIZATION OF PETROLEUM EXPORTING COUNTRIES (OPEC)

PHILIPS EĞRİSİ

A.W.Philips'in parasal ücretlerdeki artış oranıyla, işsizlik oranı arasında kurduğu ilişkinin geometriksel olarak açıklanmasıdır. Buna göre, işsizlik azaldıkça parasal ücretlerin değişme oranı artmaktadır.

PHILIPS CURVE

PIGOU ETKİSİ

Fiyatlardaki düşüş neticesinde reel servette meydana gelen artışın tüketim harcamaları üzerindeki etkisidir. Buna göre, tüketim harcamaları tüketici birimlerinin servetlerine göre oluşmaktadır. Pigou'ya göre, parasal ücretler azaldığında, fiyatalr genel seviyesi düşecektir. böylece tasarrufların reel değeri artacaktır. Bu da ucuz tüketim mallarına olan talebin artmasını sağlar.

PIGOU EFFECT

PİLOT BÖLGESİ

Belirli bir konuda uygulanmaya konulması düşünülen bir modelin uygulama sonucunun daha kolay görülmesi amacıyla seçilen bölgedir. Bu uygulama sayesinde gelecekte karşılaşılabilecek problemleri önceden görmek mümkündür.

PILOT REGION

PİLOT ÜRETİM

Piyasaya yeni sürülecek bir mal ile ilgili olarak ortaya çıkabilecek çeşitli problemlerin önceden belirlenmesi amacıyla üretilen, tüketici ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik olmayan üretimdir.

PILOT PRODUCTION

PİYASA

Bir malın alıcı ve satıcısının buluştukları yerdir. Burada para vererek mal ve hizmet talebinde bulunan alıcılar ile, para karşılığı mal ve hizmet sunan satıcılar birbirleriyle kolaylıkla ilişki kurabilirler.

MARKET

PİYASA ARZI

Piyasadaki bütün satıcılar tarafından gerçekleştirilen mal ve hizmet arzıdır.

MARKET SUPPLY

PİYASA DEĞERİ

İktisadi bir değerin, o günkü alım satım değeridir. Rayiç olarakta adlandırılır.

MARKET PRICE

PİYASA EKONOMİSİ

Hangi mal ve hizmetin üretileceğine tüketicinin karar verdiği ekonomi türüdür. Üretilecek mal ve hizmeti talep belirler. Mala olan talep arttıkça, malın fiyatı da artacaktır. Bu da işletmelerin kâr maksimizasyonunu sağlar.

MARKET ECONOMY

PİYASA FİYATI

Sermaye piyasası aracının arz ve talebinin karşılaşması sonucunda oluşan fiyattır. Bu düzeyde arz ve talep eğrileri aynı noktada kesişirler.

MARKET PRICE

PİYASA GÜÇLERİ

Piyasada ürünün satış fiyatını ve miktarını belirleyen arz ve talep güçleridir.

MARKET FORCES

PİYASA KAPİTALİZASYONU

Hisse senedi piyasasında, hisse senetleri işle gören firmaların çıkarılmış nominal sermayelerinin hisse fiyatları bazında piyasa değerini belirtir.

MARKET CAPITILIZATION

PİYASA TALEBİ

Piyasadaki tüketicilerin bir mal veya hizmete olan taleplerinin toplamıdır.

MARKET DEMAND

PİYASA TALEP EĞRİSİ

Kişilerin bir mala olan taleplerinin geometrik olarak tek tek toplanması suretiyle elde edilen eğridir.

MARKET DEMAND CURVE

PİYASA YAPISI

Piyasadaki satıcılar arasındaki rekabete dayanan ilişkileri belirleyen özelliklerden meydana gelmektedir. Piyasada faaliyet gösteren firmaların büyüklük oranları, alıcıların büyüklük oranı, mal farklılaştırma derecesi, piyasaya giren mallara konulan kısıtlamalar piyasa yapısını oluşturan başlıca özelliklerdir.

MARKET STRUCTURE

PLANLAMA

Planlama, belirli bir dönemde, belirli sosyo-ekonomik amaçlara ulaşabilmek için, önceden belirlenmiş araçları kullanarak bu işle görevlendirilmiş organlar tarafından belirli bir bölgede yürütülen faaliyetlerin tümüdür.

PLANNING

PLANLI EKONOMİ

Kaynak kullanım kararlarının piyasa mekanizması yerine merkezi yönetim tarafından alındığı ekonomi türüdür. Kaynak kullanımını devlet belirler ve devlet kontrol eder. Planlı ekonomilerde ekonomik düzenlemeler hazırlanmış planlar çerçevesinde yapılsa da , ülkeler farklı ekonomik ve politik sitem uyguladıklarında planlar da bu sisteme göre değişecektir. planlar emredici planlar ve yol gösterici planlar olarak ikiye ayrılır. emredici planlarda ülkedeki bütün ekonomik faaliyetler planlar çerçevesinde yürütülürken, yol gösterici planlar kamu sektörü ve özel sektörüyle yapılır.

PLANED ECONOMY

PLASMAN

Paranın gelir getirici bir alacağa, bir gayrimenkule veya bir menkul değere ayrılmasıdır.

PLACING

POLİÇE

Alacaklı olan bir kişinin borçlusuna borcunu ödemesi için yazı yoluyla yolladığı ödeme emridir. Poliçe bir kredi aracıdır. Paranın transferini sağlar. Aynı zamanda bir tür paradır.

BILL; DRAFT; TRADE BILL OF EXCHANGE

POLİTİK İKTİSAT

İktisat ve siyaset ilmi kurallarını inceleyerek, bu kuralları devletin ekonomik rolünü belirlemek ve düzenlemek amacıyla birarada kullanan bilim dalına verilen addır.

POLITICAL ECONOMY

POLİTİKA ARAÇLARI

Miktarları isteğe göre değişebilen, belirli bir amaca ulaşmak için kullanılan verilerdir. Kantitatif politika araçları ve kalitatif politika araçları olarak ikiye ayrılır. Kalitatif araçlar, mevcut yapıyı değiştirmeye yönelik; kantitatif araçlar ise bu yapıya değiştirmeyen sadece yapının toplumu etkileme oranını değiştiren araçlardır.

POLITICAL INSTRUMENTS

POOL

Belirli bir süre içinde, belirli bir amacı gerçekleştirmek için iki veya daha fazla işletmenin biraraya gelerek yapmış oldukları geçici ve gizli işbirliğidir. Çoğunlukla pazar paylaşımı ve fiyat kontrolü için yapılırlar.

POOL

PORTFÖY YATIRIMLARI

Yatırımcıların faiz veya kâr payı sağlamak amacıyla bono, tahvil, hisse senedi gibi kıymetli evrakları toplamalarıdır. Devlet tahvillerinin alımı portföy yatırımlarına bir örnektir.

PORTFOLIO INVESTMENT

PORTFÖY YÖNETİMİ

Mali piyasalarda hangi yatırım araçlarına ne zaman, ne kadar para yatırılacağı ve bunların getirilerinin hakkındaki yönlendirme ve yönetim işlemleridir.

PORTFOLIO MANAGEMENT

POTANSİYEL GSMH

Ekonominin üretim kaynaklarının tümünün tam anlamıyla kullanılması durumunda, ekonominin üretebileceği mal ve hizmetlerin toplamıdır.

POTENTIAL GNP

POZİTİF İKTİSAT

İktisat ilminin olayları ve kişilerin davranışlarını objektif olarak gözlemlediği ve buna bağlı olarak kararlar aldığı iktisat türüdür.

POSITIVE ECONOMICS

PRİM

İşin kapsamına göre asıl ücrete ek olarak yapılan ödemedir. Prim, işverenin isteği doğrultusunda veya sözleşme uyarınca yapılır. Teşvik edici bir ödüllendirme aracı özelliği taşır.

PREMIUM

PRİMLİ TAHVİL

Tahvilin ihraç fiyatının, tahvil üzerinde yazılı olan nominal fiyattan düşük olması durumudur. Bu fark, primli tahvil şeklinde adlandırılır.

PREMIUM BOND

PROGRAM KREDİLERİ

Belirli bir projenin finansmanıyla sınırlandırılmamış, kalkınma planı çerçevesinde kullanılabilen dış kredilerdir. Hükümet program kredilerini uluslararası bir finansman kuruluşundan veya başka bir hükümetten alır.

PROGRAMME CREDITS

PROJE KREDİLERİ

Belirli bir projenin finansmanı için kullanılabilen dış kredilerdir. Hükümet proje kredilerini uluslararası bir finansman kuruluşundan veya başka bir hükümetten alır. Bu krediler projeden başka bir amaçta kullanılamazlar.

PROJECT CREDITS

PROVİZYON

Herhangi bir bankada hesabı bulunan bir kişinin, banka hesabından herhangi bir anda çekilebilen, hesap bakiyesinin ödemeye müsait olduğunun teyididir.

REMITTANCE FUND

PSİKOLOJİK PARA TEORİSİ

A.Aftalion'un geliştirdiği, paranın değerinin halkın psikoloji ve davranışlarına göre açıklayan teoridir. Bu teoriye göre, dolaşımdaki paranın artması, fiyatları da harekete geçirecek fiyatların artmasına neden olacaktır.

PSYCOLOGICAL THEORY OF MONEY