Leonardo da Vinci

 

 

Leonardo da Vinci urodził się 15 kwietnia 1452 roku w miasteczku Vinci, niedaleko Florencji w Toskanii. Był nieślubnym synem Piera Antonia da Vinci, notariusza, i Catariny, o której niestety nic nie wiadomo. Kiedy miał trzy lata ojciec zabrał go od matki. Już we wczesnej młodości Leonardo wykazywał wybitne zdolności.

Naukę malarstwa rozpoczął w wieku 17 lat. Jego pierwszym obrazem był prawdopodobnie „Chrzest Chrystusa”. To jego właśnie dzieła malarskie uczyniły go sławnym w epoce, w której żył. Należą do nich "Madonna wśród skał", "Ostatnia wieczerza" oraz "Dama z łasiczką" (obraz ten znajduje się obenie w Muzeum Czartoryskich w Krakowie). W roku 1501 namalował słynny obraz „Mona Lisa” prawdopodobnie portret Mona Lisy Cherardini. Jako malarza interesował  go głównie naturalny wygląd rzeczy, ruch, wygląd twarzy, światłocień, perspektywa. W jego twórczości ważną rolę odgrywał rysunek, służący do ustalenia poszczególnych etapów pracy, której ostateczny cel był najczęściej badawczy. Gdy wynik badań naukowych zarysował się dostatecznie, dzieło sztuki zazwyczaj przestawało go interesować, co powodowało częste niedokańczanie obrazów. Był także teoretykiem sztuki, rzeźbiarzem, myślicielem epoki renesansu, uczonym, architektem, muzykiem, pisarzem, badaczem i optykiem.

Zaprojektował wiele oryginalnych budowli. Zajmował się także tworzeniem planów urbanizacyjnych dla całych miast. Po pladze z 1484 roku opracował projekt odbudowy Mediolanu. „Idealne miasto” miało powstać nad brzegiem rzeki. Projekt uwzględniał nawet takie szczegóły jak szerokość dróg, która miała być równa co najmniej wysokości zrekonstruowanego pałacu. Miało to na celu zmniejszeniu ilości wąskich uliczek, które sprzyjały rozwojowi chorób.

Leonardo da Vinci stworzył także plan przebudowy górskiego zamku. Jednak najwięcej ze stworzonych przez niego projektów architektonicznych było planami świątyń lub kopuł kościelnych.

Wśród tych projektów znajdował się kościół na planie nieregularnego ośmiokąta otoczonego czterema identycznymi kaplicami. W jego projektach często spotyka się symetrię uwzględniającą zawiłe absydy, nisze, kaplice albo portyki.

Był bardzo wszechstronnym inżynierem. Dokumentował, badał i ulepszał już istniejące maszyny. Wynalazł także wiele nowych. Wymyślił i zaprojektował maszyny, których nie można było w jego czasach zbudować ze względu na dostępne materiały.

W czasie pobytu w Mediolanie Leonardo podjął systematyczne studia w dziedzinie anatomii, botaniki, matematyki, optyki i mechaniki. Powstały wówczas główne części traktatu o malarstwie, architekturze i anatomii, optyce i mechanice. Zbierał także materiały do traktatu o pierwotnych siłach natury, obejmującego całą kosmologię. Zawsze intrygowała go zdolność ptaków do latania. Przeprowadził szereg badań mających na celu skonstruowanie maszyny, która umożliwiłaby latanie człowiekowi. Przełomem w tych badaniach było opisanie struktury skrzydła. Leonardo zaprojektował urządzenie nazwane mięśniolotem wiernie powielające skrzydło ptaka. Utworzenie przegubu w miejscu stawu umożliwiało zaginanie tej struktury w taki sam sposób jak u lecącego ptaka.

            Inną maszyną opracowaną przez tego człowieka renesansu służącą do wznoszenia się w powietrze był tak zwany latający statek. Miał on unosić się dzięki poruszaniu skrzydłami. Był niewątpliwie jednym z najbardziej pomysłowych samolotów zaprojektowanych przez Leonarda. Interesującym szczegółem jest urządzenie podobne do ogona ptasiego w tylnej części statku, które miało najprawdopodobniej na celu ustawianie pozycji i kierunku lotu samego statku. Innym jego projektem była tak zwana powietrzna śruba będąca prototypem śmigłowca. „Śmigło” miało być wykonane z lnianej szmatki osadzonej na pręcie o kilkumetrowej długości. Z drugiej strony pręt ten kończyć się miał platformą, na której znajdowało się czterech ludzi wprawiających śmigło w ruch. Utrzymanie poziomego ułożenia zaprojektowanych przez Leonarda urządzeń było łatwiejsze dzięki skonstruowaniu przez niego inklinometru, urządzenia mierzącego odchylenie od poziomu.

            Leonardo da Vinci opracował także pierwszy w historii spadochron. Może być on z grubsza zostać porównany do czworokątnej piramidy o długości krawędzi podstawy około 7 metrów i takiej samej wysokości.

            Opracował także kombinezon służący do głębokomorskiego nurkowania. Specjalne spirale wykonane ze stali miały chronić stawy nurka przed zgnieceniem pod wpływem zbyt wysokiego ciśnienia. Rurki służące do oddychanie sięgały do specjalnej szczelnej wodoodpornej torby, która wypełniona była powietrzem umożliwiając nurkowi oddychanie. Pływanie ułatwiały specjalne rękawice z błonami pomiędzy palcami podobne do stóp płetwonogich ptaków.

            Leonardo stworzył projekt łodzi napędzanej kołem. Uznał ten napęd za efektywniejszy od tradycyjnego wprawiania statku w ruch za pomocą wielu par wioseł. Innym odkryciem ułatwiającym nawigację był anemometr, który określał kierunek wiatru.

            Innym przedmiotem badań Leonarda była też konstrukcja mostów. Opracował między innymi schemat mostu pontonowego składającego się z powiązanych ze sobą kadłubów statków. Tworzył także projekty mostów obrotowych oraz mostów rozporowych. Stwierdził, że zakończenie takiego mostu z obu stron strukturą podobną do ogona wróbla wielokrotnie zwiększa jego wytrzymałość.

            Podjął także badania nad siłami tarcia. Odróżnił, być może jako pierwszy, tarcie toczne od posuwistego. Zaobserwował także możliwość zmniejszenia sił tarcia dzięki zastosowaniu smarów.

            Wykonał higrometr, urządzenie mierzące wilgotność powietrza.

Zaprojektował również taczki, pas do pływania, zegar, zajmował się również materiałami wybuchowymi. Jednym z największych talentów Leonarda jako inżyniera, była jego zdolność obserwacji. Na przykład, kiedy projektował machiny latające, studiował budowę ptaków i ich sposób latania.

Wymyślił wiele ważnych urządzeń, wliczając w to pompę odśrodkową, łożyska kulkowe i przekładnię ślimakową ponownie odkrytą dopiero w 1740 roku. Jego wynalazki do dzisiaj są obecne we współczesnych maszynach. Zaprojektował wiele maszyn, które nie mogły zostać zbudowane w jego czasach ze względu na niedostępność materiałów. Nazywa się go ojcem aeroplanu, łodzi podwodnej, automobilu i roweru. Prawie żaden z tych wynalazków nie mógł być zrealizowany w jego czasach.

Był twórcą inżynierii wojennej, wynalazcą stożkowych kul strzelniczych, planował przebijanie gór tunelami, łączenie rzek za pomocą kanałów, od niego wyszło prawo grawitacji, on odkrył parę jako motor żeglugi. Interesowało go przyciąganie magnetyczne.

Ważną grupą projektowanych przez niego maszyn były maszyny bojowe. Najważniejszym jego pomysłem z tej grupy był czołg. Zaproponował jego napędzanie przy pomocy siły ludzkich mięśni, co zważywszy na wagę i wąskie koła, uniemożliwiało realizację tego projektu. Leonardo opracował także drabiny do oblegania murów i maszyny do szturmowania najpotężniejszych obwarowań. Stworzył też projekt prototypu pistoletu maszynowego zbudowanego z 33 pistoletów trwale połączonych przy pomocy metalowego pręta. Połączenie kilku pistoletów w jeden minimalizowało czas pomiędzy kolejnymi strzałami z tej broni. Zaprojektował także armatę odtylcową.

Pośród narzędzi, które Leonardo ulepszył znajdują się kusza i pistolet. Skonstruował nietypową katapultę: ogromną kuszę, która mogła miotać całe pnie i skały. Jego kreatywność była ogromna i wykraczała daleko poza jego epokę - niektóre z jego projektów zostały zbudowane dopiero po 400 latach. Sam próbował zrealizować każdą rzecz, którą podpowiedział mu jego geniusz. Cenne szkice i notatki, zapisywane jego ciekawym pismem człowieka leworęcznego, które trzeba odczytywać w lustrze, pozostały nieznane przez wieki. Dopiero w ubiegłym stuleciu zostały odkryte, odczytane i opublikowane.

W roku 1516 Leonardo da Vinci wyjechał do Francji zaproszony przez Franciszka I. Zmarł w Amboise.

Niektóre z jego projektów, niemożliwe do realizacji wówczas, zapaleńcy z powodzeniem wdrażają dopiero dzisiaj.



Powrót na stronę Prace

Powrót na Stronę Główną