LEASING
LEASİNG
Finansal kiralama olarak dilimize çevrilen "Leasing"alternatif bir finansman tekniği olamaya devam etmektedir.İşletmeler leasing yöntemi ile yatırımlarını finanse ederek leasing'in getirdiği diğer avantajlarıda kullanmaktadırlar.
Özellikle yıl sonlarında şirketlerin yenileme, yeni tesis kurma, gider yazma gibi nedenlerle makine, tesis, taşıt gibi duran varlıklara yatırım yaptıkları bilinmektedir.Leasing yöntemi ile yapılan sabit varlık yatırımları da vergi avantajının yanı sıra birçok avantajı beraberinde getirmektedir.
Leasing Türkiye'de 1985 yılından itibaren uygulanmaya başlayan bir finansman yöntemidir.Leasing; belirli bir süre için, kiralayan ve kiracı arasında yapılan kiracı tarafından seçilen ve kiralayan tarafından satın alınan bir malın mülkiyetini kiralayanda, kullanımınıda belli bir bedel karşılığında belirli bir süre için kiracıya bırakan bir sözleşme olarak tanımlanmaktadır.Tanımdan da anlaşılacağı gibi leasing vadeli bir finansman tekniğidir.Nakit fazlası olan bir kurum, yatırım amacıyla nakide gereksinim duyan bir kurum adına sabit değer satın alarak bunu yatırımcıya belirli bir süre kiralamaktadır.
Finansman kiralamanın(leasing) diğer kiralama yöntemlerinden en önemli farkı, bakımı ve muhafazasının esas itibariyle mal sahibinin sorumluluğunda bulunması gereken kiraya konu olan bir malın tüm riskinin kiracıya devredilmesi olmaktadır.Kiracı, kiraladığı bir malın kendi hatası olmaksızın uğrayacağı zararlardan da sorumlu tutulaktadır.Çünkü malın malın mülkiyeti finansman kiralama şirketinde olduğu haldekullanım ve faydalanma hakkı (zilyetlik)kiracıda bulunmaktadır.
Normal kira sözleşmelerinde sigorta pirimleri ödenen kira içine katılırken finansal kiralamada bu masraflar da kiracıya ait olmaktadır.
Kısaca, malın ekonomik ve hukuki sahibi leasing ile birbirinden ayrılmaktadır.
LEASING TÜRLERİ
Yurtiçi Finansal Kiralama (Domestic Leasing) :Kiralayan ve kiracının yurtiçinde olması durumunda yurtiçi leasing'den söz edilir.
Uluslararası Finansal Kiralama (Cross-border leasing) :Kiralama işinin uluslararası bir leasing firması tarafından yapılması durumudur.
Satışa Yardımcı Kiralama (Sales-aid leasing) :Satıcı firma ile leasing şirketinin anlaşması durumunda söz konusudur.Otomobil pazarlamasında yaygın olarak kullanılır.
Satış ve Geriye Kiralama (Sales and Lease Back) :Bir malın firma tarafından leasing şirketine satılması ve daha sonra geriye kiralanması işlemidir.Firma sahip olduğu malı leasing şirketine satarak finansma sağlamış olur.
NELER KİRALANIR?
Leasing yöntemi ile amortismana tabi her türlü malı kiralamak mümkündür. Ancak yedek parça, hammadde, sarf malzemeleri, yedek parça, know how, patent ve software şimdilik leasing'e konu olamamaktadır. Leasing yöntemi ile bilgisayar ve yüksek kapasiteli bilgi işlem üniteleri, matbaa makinaları, enerji tesisleri, kara hava ve deniz taşıtları, sanayi kalıpları, tıbbi cihazlar, komple hastane tesisleri, santral, büro-ofis malzemeleri gibi birçok malın kiralanması sözkonusudur. Gayrimenkulalımıda yurtdışında leasing'e konu olan mallar içinde yeralmaktadır. Türkiye'de ise leasinggayrimenkul alanında yaygın olarak uygulanmamaktadır.
Türkiye'de yasalar nedeniyle gayrimenkul satın alımında leasing yöntemi avantajlı bir yöntem olarak görülmemektedir.Çünkü, kira öder gibi gayrimenkulsahibi olan bir şahıs veya firma, 4 yıl sonra mülkiyetini kendi üzerine geçirirken vergi yükü ile karşı karşıya kalmaktadır.
Ayrıca gemiler içinde leasing yönteminin getirdiği bazı sorunlar bulunmaktadır.Bunun için leasing şirketleri, ayrıca bir "deniz" leasing şirketi kurmaktadırlar.
Türkiye'de 1985 yılında çıkarılan 3226 sayılı Finansal Kiralama Kanunu ile leasing süresi minimum 4 yıl olarak saptanmıştır.Buna göre, bir malı leasing yöntemi ile satın alan, iki yılda kira öder gibi borcunu leasing şirketine ödese dahi mülkiyeti kendi üzerine almak için 4 yıllık sürenin geçmesini beklemek zorundadır.Ancak son yapılan bir düzenleme ile otomobiller için bu süre 2 yıla çekilebilmektedir.
LEASING NASIL YAPILIR?
Leasing yöntemi ile bir malı satın almayı karar veren firma, satın alınacak malı kendisi seçer.
Firma, bulduğu bu malın özelliklerini ve fiyatını gösteren belgeleri leasing şirketine götürerek bir ön anlaşma yapar.
Leasing şirketi, firmanın mali yapısını inceledikten sonra, yatırım malının özelliklerini gözönüne alarak bir teklif yapar.
Kira dışındaki sabit giderler, sigorta, noter masrafları kiracıya ait olmak üzere firma, leasing şirketi ile berabercesaptadığı kira bedellerini kira süresi boyunca öder.
Sözleşme bitiminde firma, leasing şirketine 100 bin Türk Lirası gibi bir sembolik bir para ödeyerek mala sahip olur.
LEASING AVANTAJLARI
KDV Avantajı: Leasing yöntemiyle alınan mallarda (makine, ekipman vs.) genel KDV oranı yüzde 1'dir.Ancak otomobilde KDV oranı daha yüksektir.Eğer bir şahıs leasing yöntemi ile otomobil alırsa KDV oranı %23'tür. Şirket otomobil alırsa KDV oranı %8 olarak uygulanmaktadır. Leasing ile mal satın alımında resim, harç ve damga vergisi muafiyeti sözkonusudur. Ayrıca Kaynak Kullanım Destekleme Fonu ile Banka Sigorta Muameleleri Vergileri de ödenmemektedir.
Vergi Avantajı: Leasing ile kiralanan mala ödenen kiralar gider olarak yazıldığı için vergi avantajı sağlanır. Leasing ile kiralanan mal, bilanço dışı bir işlemdir.Bu nedenle şirketin bilançosunda aktifte sabit kıymet, pasifte borç görünmez.