CANSU-CMC4 (3 HAZIRAN 2002 MANŞET)
KIBRIS, Lefke ve Gemikonağı’nda yaşayan vatandaşlarla konuştu. Halk, CMC kirliliği konusunda büyük endişe içinde:
Ölümle burun
buruna yaşıyoruz
Ali CANSU
Kıbrıs Gazetesi
l BÖLGE HALKI PANİKTE... Gemikonağı’ndaki CMC tesisleri içerisinde yer alan havuzların patlamasının ardından bölge halkı büyük endişe içine girdi. Patlayan havuzlardan akan kimyasal suların hem çevreyi, hem de insan sağlığını olumsuz etkilediğini belirten vatandaşlar panik yaşıyor
l “ZEHİR SOLUYORUZ...” Zehir soluduğunu belirten bölge halkı, CMC kirliliği konusunda bir an önce önlem alınmaması halinde ileride çok daha büyük sorunlar çıkacağından endişe ediyor
l “ÖNLEM ALINSIN...” Yetkililerin böylesine önemli bir konuya ilgisiz kalmasını ve yıllardır önlem alınmamasını eleştiren halk, insan ve çevre sağlığının daha fazla etkilenmemesi için gerekli önlemlerin alınması gerektiğini ve daha fazla “ölümle burun buruna” yaşamak istemediklerini söyledi
Ali CANSU
Gemikonağı’ndaki Cyprus Mines Corporation (CMC) maden tesisleri içerisinde yer alan havuzların patlaması ve kimyasal madde içeren suların denize ve çevreye akması, bölge halkının tepkisine neden oldu.
Patlayan havuzlardan akan kimyasal suların hem çevreyi, hem de insan sağlığını olumsuz etkilediğini belirten vatandaşlar endişe ve panik yaşıyor.
Zehir soluduğunu belirten bölge halkı, CMC kirliliği konusunda bir an önce önlem alınmaması halinde ileride çok daha büyük sorunlar çıkacağından endişe ediyor.
KIBRIS muhabiri, maden atıklarının tehdit ettiği bölge halkı ile görüştü.
Bu olay halkı büyük ölçüde tedirgin ve rahatsız etti. Halk, bir an önce önlem alınmaması halinde ileride çok daha büyük sorunlar çıkacağı endişesini taşıyor.
Yetkililerin böylesine önemli bir konuya ilgisiz kalmasını ve yıllardır önlem alınmamasını eleştiren halk, insan ve çevre sağlığının daha fazla etkilenmemesi için gerekli önlemlerin alınması gerektiğini söyledi.
Ölümle burun buruna yaşadıklarını anlatan bölge halkı, “Bu halkın sonu ne olacak. Hastalıklar başını almış gidiyor. Gece gündüz CMC’nin maden atıklarından kalkan zehirli tozlar üzerimize yağıyor, her taraf toz içinde. Devlet bu işe daha ne kadar seyirci kalacak? Lefke bölgesini bu ağır zehirden artık kurtarmalarını istiyoruz” diye feryat ediyor.
Bölge halkı ne dedi? Bölge halkı ne dedi? Bölge halkı ne dedi?
RESİMLER GENELRES MUTAT’IN İÇİNDE CMC’DE
Hüseyin Tremeşeli:
“Ben CMC’de 22 yıl işçi olarak çalıştım. Daha sonra sorumlu olarak görev aldım. Benim bunca yıl çalışmam sonucunda sağlık sorunum olmadı. 1963’ten sonra çalışmaya gitmedik. Şimdiki kirlilik bir yüz karasıdır. Herkesi zehirler. Bu büyük olaya devletin bir an önce el atması gerekir. Devlet bu işi halkın da sağlığını düşünerek temize çıkarması gerekir.”
Hüsnü Tokatlıoğlu:
“Ben Gemikonağı’nda oturuyorum. Herkes bu olayı merak ediyor. Burada da kanserden ölen insanlar vardır, bu nedenle herkes bu pislikten şüphe ediyor. CMC’nin etrafında sebze ve meyveler yetişir ve bunlar satılır. Yine bunları bizler satın alıp yiyoruz. Devletin bir an önce bu olaya el koyması gerekir. Gerek temizleme olsun, sebze, su ve deniz açısından olsun halkın şüphelerini gidermesi lazımdır. Bugüne kadar devlet tarafından bir denetim yapıldığını görmedik. Suları içiyoruz, meyveleri yiyoruz.”
Hasan Bönen:
“Gemikonağı’nda oturuyorum ve bizim şikayetimiz bunun derhal buradan kaldırılması. Bunca yıldır ne belediye, ne de hükümet gerekli ilgiyi göstermedi. Bu sular denize akar, insanlar girip yıkanıyorlar, böylece hastalıklar çoğalır. Bu patlayan sular yeraltı sularına da gider ve bizler de içeriz, sonra arkadaşlarımız kanser olur. Sorarız belediyeye, ‘Sular temizdir’ diyor. Hükümet ve belediyenin buna çare araması gerekir. Çünkü sebzeyi biz yeriz, suyu biz içeriz. Bu halkın sonu ne olacak. Hastalıklardan bölge kıvrılıyor. Gece gündüz CMC’den kalkan tozlar üstümüze yağar ve her taraf toz olur. Bütün Lefke’nin bahçeleri kurudu. Halk bunu yer zehirlenir. Yediğimiz hep zehir. Hiç kimse gelip halka bir şey söylemez.”
Ali Oran:
“CMC’yi yetkililere sormak gerekir. Çok büyük bir kirlilik var. Lefke’de de aynı sorun vardır. Akan maden suları tehlike saçıyor. Denize akan sular tehlike yaratıyor. İnsan sağlığı için tehlikeli oldu. Orada sarı bir tepe var, o artıkları kazmaya kalkarlarsa çok daha büyük felaket olacak. Ben 18 yıl çalıştım. Yetkililerin önlem alması gerekir. Hiç kimse gelip CMC’de çalışanlarla ilgilenmedi. Madende binlerce kişi çalıştı. Madenlerin temizlenmesi gerekir. Hükümet CMC ile temas kurup bu pisliğin buradan nasıl kaldırılması gerektiği konusunda çaba sarf etmeli. Çünkü bu KKTC bütçesini kat kat aşıyor. Bu yüzden dış temas çok önemlidir.”
Ahmet Coşkun:
“Ben 37 yaşındayım ve bugüne gelinceye kadar CMC atıklarını her gün yaşadık ve gördük. Bu çok önemli, şimdi havuzlar patladı, gazetelerde her gün bu konuyla ilgili yazılar çıkıyor. Bölgemiz portakal ve sebze bahçeleri ile dolu. Tarım ve hayvancılıkla uğraşan yerlerimiz de var. CMC atıkları sayesinde sebze ve portakallar, bölgede otlanan hayvanlar, yediğimiz bütün besinler bana göre hep zehirli. Bu işin derhal temizlenmesi gerekir. Bu Lefke ve bölgesinin değil, Kıbrıs’ın bir sorunudur. Çünkü hepimiz bu adada yaşıyoruz. En kısa zamanda CMC atıklarının temizlenmesi gerekir. Çünkü insan sağlığına çok büyük zararları var. Kıbrıs’ta kanser olayında çok büyük bir artış vardır. Özellikle bu bölgede kanser vakaları günden güne artıyor.”
Tuncay Sarıyer:
“Ben 14 yıldan beridir Lefke’de bulunmaktayım. İşyerimin burada olması nedeniyle CMC’nin bölgemize büyük zararları vardır, hem çevre kirliliği, hem de insan sağlığı açısından. Biz CMC’nin içerisini çok iyi biliyoruz. Denizli Spor Kulübü’nün sporcusuyum, sahamız CMC’nin yanındadır. Kros antrenmanına çıktığımız zaman CMC’nin etrafında koşuyoruz ve çok kötü bir manzara görüyoruz. Müthiş derecede kötü bir enkaz var. Etrafa saçtığı zehir, görüntü açısından da korkunç bir boyuttadır. 27 yıldan beridir devletin bu kötü duruma dur demesi gerekir. Yetkililere çağrımız, bu güzel Lefke beldesini bu ağır zehirden kurtarsınlar.”
Kubilay Öğütveren:
“Çevredeki kirlilik büyük boyutlarda. Bu kirliliğin duyarsız bir şekilde bugüne kadar getirilmesi bizi üzmektedir. Bunun üzerine ciddi olarak gidilmemesi bizi ciddi şekilde rahatsız etmektedir. Temennim, yetkililerin bu konuya çözüm bulmasıdır. Aksi halde bunun vebalini taşıyacaklardır. Bu yalnız siyasilerin değil bir yerde halkın da görevidir. Biz de duyarlı olmak zorundayız. Herkes bu sorunun bilincinde olursa çözümü de daha kolay olur.”
Mustafa Seyrekbasan:
“CMC’den çok şikayetimiz vardır. Bölgede artık yaşayamıyor ve uyuyamıyoruz. Her gün için hayatımız geri gider. Hastalananlar çok. Adamızın hiçbir yerinde böyle bir pislik yoktur. Yetkililerden çok rica ederiz ,bu pisliği Lefke’nin orta yerinden kaldırsınlar. İnsanlığa her saniye tehlike yaratır. Bütün halkımız rahatsızdır. Bu pislikten Lefke’de büyük hastalıklar da oluştu. Bizim hayatımız gitti. Ancak torunlarımız var, çoluk çocuk var bunlara yazık. Bir an önce bu CMC pisliğini kaldırmalarını istiyoruz.”
Mehmet Kaya:
“Bölgemizde feci bir şekilde sağlığa zarar verecek çevre kirliliği var. Yetkililer buraya gelip denize girsinler bakalım. Güzelim denizimiz kirlendi ve denize giremiyoruz. CMC’nin demirleri de satılıyor. Geri kalan demirlerin pisliklerini de almadılar. Çevredeki pisliği halkımız çoluk çocuğumuz çekiyor. Yetkililere sesleniyoruz, biraz daha bu yöreyle ilgilensinler. Bu güzel bölgemize sahip çıksınlar. Çünkü bölgemize, özellikle de CMC konusuna el atmadıkları takdirde, ileride hem insanlar için hem de bölge için çok büyük sorunlar çıkabilir.”
Ahmet Berkant Keton:
“Ben CMC’de 3 yıl çalıştım. CMC’den akan madenler, kırmızı sular hep denize gidiyor. Çocuklarımız denize giremez duruma geldi. Biz korkuyoruz. CMC’nin Lefke’ye çok zararı vardır. Ağaçlara sebze ve meyvelere çok zararı vardır. CMC’de işleyen arkadaşlarımda bazı sağlık sorunları çıktı. Nefes darlığı oldu, ciğerlerinde maden çıktı. Daha birçok kişi hastalandı. En erken bir zamanda yetkililerin buraya el atması ve bu kötü duruma bir çare bulmalarını istiyoruz.”
l Fotoğraflar: Murat DOĞRAMACI