CANSU-CMC12 (8 HAZIRAN 2002 SURMANSET 2’YE)
CMC’de havuz tahliyesi
Ali CANSU
Kıbrıs Gazetesi
l CMC tesisleri içerisinde bulunan ve 3 yerden patlayan havuzdan çevreye ve denize kimyasal atık akışını durdurmak ve basınçtan havuzun ön cephesinin çökmesini engellemek için Çevre Dairesi ekiplerince çalışma başlatıldı
l Yaklaşık beş saat süren çalışma sonucunda kimyasal atıklar 17 numaralı havuza akıtılmaya başlandı. Ancak, havuzdaki suyun ne kadarının boşalacağı ve bu yorucu çalışmanın ne kadar başarılı olacağı önümüzdeki günlerde belli olacak
Ali CANSU
KIBRIS Gazetesi’nin etkili yayınları sonucu Çevre Dairesi ekipleri dün Gemikonağı’ndaki CMC tesislerinde çalışma başlattı. Tesisler içerisinde bulunan ve 3 yerden patlayan havuzdan çevreye ve denize kimyasal atık akışını durdurmak ve basınçtan havuzun ön cephesinin çökmesini engellemek için harekete geçen Çevre Dairesi ekipleri yaklaşık 5 saat süren yorucu çalışmalar sonucu havuzdaki atıkları başka bir havuza aktarmaya başladı.
Çevre Dairesi ekipleri, geçtiğimiz hafta havuzlarda bulunan üç patlaktan ikisini kapatmaya çalışmış ancak gerek havuzun basıncı gerekse kimyasal reaksiyon sonucu kimyasal atıkların dışarıya akması engellenememişti
Bu amaçla Çevre Dairesi geçtiğimiz gün yaptığı toplantıda, ileride havuzda doğabilecek göçüğü önlemek için, kimyasal atığın havuzdan borularla bir başka havuza aktarılması veya havuzun yanından bir delik açılarak atığın yan taraftaki havuza aktarılması yönünde iki seçenek üzerinde durmuş; bunlardan birincisinin hem daha pahalı hem de daha fazla zaman alacağı için ikinci seçeneğin uygulanmasını uygun görmüştü.
CMC’ye ilk kepçe vuruldu
Daire, ikinci planı uygulamak için dün saat 12.00’de CMC tesislerinde çalışmalara başladı. Güzelyurt’ta özel şahıstan kiralanan paletli dozer ilk kazıyı vurmak için CMC tesisleri içerisine girdi.
Patlak olan havuzun üst kesiminin yanında bulunan ve CMC tesisleri içerisinde en büyük ikinci havuz olan 14 numaralı havuza doğru başlayan kazı çalışmaları planlanandan daha uzun zaman aldı. Dört buçuk saat süren çalışma sonucunda kimyasal atıklar 17 numaralı havuza akıtılmaya başlandı.
Ancak, havuzdaki suyun ne kadar boşalacağı ve saatler süren yorucu çalışmanın ne kadar başarılı olacağı önümüzdeki günlerde belli olacak.
Öztek: Atıkların çevreye yayılmasını durduracağız
Çevre Dairesi Müdürü Ertan Öztek, havuzun suyunun başka bir havuza aktarılıp basıncı azaltmak için çalışma başlattıklarını belirterek,.basıncın azalması halinde patlaklardan akan suyun azalacağını, böylece kimyasal atıkların çevreye ve denize akışının durdurulacağını kaydetti. 17 numaralı havuzun Lefke deresine yakın olduğuna ve şu anda patlakların bu havuzda olduğuna işaret eden Öztek şunları söyledi:
“Patlaklardan sızıntı devam ediyor. havuzların içerisinde tahliye boruları vardır. Bu borularda meydana gelen çatlaklar dışarıya su sızmasına neden oluyor. Ancak, seviye farkından dolayı, su 7 metre yukarıda olduğu için biz bu borulara müdahale edemiyoruz. Müdahalede bulunduğumuz anda patlama riski var. Bu risk, 20 bin metreküp suyun denize akması demektir. Bu riski göze almak istemiyoruz. Bu bağlamda geçen hafta içerisinde yaptığımız müdahalede sızan suyu azalttık ancak, basınçtan dolayı kesmek mümkün olmadı.”
Şu anda yaptıkları çalışmanın 17 numaralı havuzdaki suyun, atık havuzlarının ortasında bulunan 14 numaraları havuza aktarmak olduğunu söyleyen Öztek, 14 numaralı havuzun hem çok daha büyük hem de boş olduğunu söyledi.
Böyle olunca da suyun yeraltı kaynaklarına ve denize gitmesini engelleyeceklerini söyleyen Öztek, esas amacın havuzlar kuruduktan sonra akıntıya sebep olan noktaları bulup müdahale etmek olduğunu kaydetti.
BM ile ortak proje
Öztek, yaz döneminde kısa vadeli tedbirlere yönelik bir çalışma başlatılacağını, bu projenin Birleşmiş Milletler’le ortaklaşa yürütüleceğini de anlatan Öztek, proje kapsamında kısa vadeli çalışmaların yanında esas atıkların bulunduğu havuzlarda analiz planları yapacaklarını bildirdi.
Havuzların içerisinde ne var ne yok belirleneceğini kaydeden Çevre Dairesi Müdürü Ertan Öztek, buna göre müdahalelerinin o çerçeve içerisinde yapılacağını söyledi. Şu ana kadar yapılan çalışmaların yalnızca yüzeysel olduğunu ifade eden Öztek, “İlk defa böylesine kapsamlı bir çalışma yer alacaktır. Bu bağlamda da atıklar belli olacaktır. Bu çalışma içerisinde havuzların eğer sorunlu olanları varsa bunlar giderilecektir. Daha sonra yağmur sularının direnaj edilmesiyle denize gidişinin engellenmesi, halkın bilinçlendirilmesi, kimyasal varillerin ortadan kaldırılması, tesisin kenarlarında ve Gemikonağı Göleti’ne kadar olan dere yatağında su analizlerinin yapılıp izlenmesi gibi tedbirler alınacaktır.”
Karaderi: Günü kurtarmaya yönelik çalışmalarla sorun çözümlenmez
Lefke Çevre ve Tanıtma Derneği Başkanı Atilla Karaderi, CMC atıkları ve yaratmış olduğu çevre kirliliğinin, Çevre Dairesi’nin kısıtlı yapısını harekete geçirdiğini belirterek, dairenin çalışmalarının takdirle karşılanmasına rağmen, kesin çözüme yönelik bir gelişmeye geçilememesinden olaya iyimserlikle bakmalarının beklenemeyeceğini kaydetti.
“Dolu bir havuzun kimyasal suyunu bir havuzdan diğerine boşaltmak ancak palyatif, günü kurtarmaya yönelik bir gayret olarak algılanmalıdır. Bu yapılan işlemin de ne kadar sağlıklı olduğunu zaman içerisinde hep birlikte göreceğiz. Bir an önce Sağlık Bakanlığı, Devlet Emlak ve Malzeme Dairesi, Çevre Bakanlığı ve Tarım Bakanlığı sorunun çözümüne yönelik, en azından geçici de olsa çalışma başlatmalıdır. Alan çevresinde yapılan üretim kontrol altına alınmalı, üreticiler uyarılmalıdır” diye konuşan Karaderi, umut dolu birtakım gelişmelerin olacağı yönünde yapılan açıklamaların uygulama safhasında olmadığı sürece tepkilerinin devam edeceğini belirtti.
Denize kimyasal su akışının günlerdir devam ettiğine işaret eden Karaderi, sıcakların artmaya başladığı bu günlerde artık hiç bekletilmeden hava kirliliğini ölçüm cihazının alana monte edilmesinde ve alınan değerlerin kamuoyuna duyurulmasında yarar bulunduğunu belirtti.
CMC’yi geçtiğimiz günlerde ziyaret eden Tabipler Birliği ile CMC kirliliğinin önlenmesine yönelik çalışma toplantısının ilkinin pazartesi akşamı gerçekleştirileceğini anlatan Karaderi, “İnanıyorum ki bu ortak çalışmalar sorunun çözümüne yönelik mücadelemizi güçlendirecektir” dedi.