ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับเศรษฐศาสตร์ 

1. ความหมายและที่มาของวิชาเศรษฐศาสตร์

1.1 ความหมายของเศรษฐศาสตร์

- เศรษฐศาสตร์หมายถึงวิชาที่ศึกษาเกี่ยวกับการจัดสรรทรัพยากรที่มี อยู่อย่างจำกัด เพื่อตอบสนองความต้องการต่างๆ ของมนุษย์ที่มีอยู่อย่างไม่จำกัด

1.2 ที่มาของเศรษฐศาสตร์

1. บิดาแห่งวิชาเศรษฐศาสตร์ คือ อาดัม สมิธ (Adam Smith) ชาวสก๊อตแลนด์ ผู้เขียนหนังสือ "The Wealth of Nations" และเสนอนโยบายเสรีนิยม (Laissez faire)รัฐบาลควรเข้ามาแทรกแซงระบบเศรษฐศาสตร์ให้น้อยที่สุด

2. บิดาแห่งวิชาเศรษฐศาสตร์มหาภาค คือ จอห์น เมนาร์ด เคนส์ (John maynard Keynes) ผู้เขียนหนังสือ "The General Theory of Employment, Interest and Money" และเสนอแนวคิดที่ว่า รัฐบาลควรเข้ามาแทรกแซง ระบบเศรษฐศาสตร์มากขึ้น


2. แขนงวิชาเศรษฐศาสตร์

2.1 เศรษฐศาสตร์จุลภาค (Microeconomics)

- เป็นแขนงวิชาที่ศึกษาเศรษฐศาสตร์ในระดับหน่วยย่อย

- ตัวอย่างการศึกษา พฤติกรรมของตลาด, กลไกราคา, ทฤษฎีราคา

2.2 เศรษฐศาสตร์มหภาค (Macroeconomics)

- เป็นแขนงวิชาที่ศึกษาเศรษฐศาสตร์ในระดับส่วนรวมหรือระดับประเทศ

- ตัวอย่างการศึกษา ทฤษฎีรายได้ประชาชาติ, ภาวะการจ้างงานของประเทศ

ทฤษฎีเศรษฐศาสตร์จุลภาคและมหภาคอาจแตกต่างกัน เนื่องจากมุ่งไปที่การศึกษาผลกระทบที่ มีต่อปัจเจกบุคคลและต่อส่วนรวม จึงไม่จำเป็นต้องสอดคล้องกัน

3. แนวทางการศึกษาเศรษฐศาสตร์

3.1 เศรษฐศาสตร์ตามที่เป็นจริงและเศรษฐศาสตร์ที่ควรเป็น

1. เศรษฐศาสตร์ตามที่เป็นจริง (Positive Economics) เป็นการศึกษาแง่ข้อเท็จจริงทางเศรษฐศาสตร์

2. เศรษฐศาสตร์ที่ควรจะเป็น (Normative Economics) เป็นการศึกษาแง่ความคิดเห็นเกี่ยวกับเศรษฐศาสตร์

3.2 การศึกษาเศรษฐศาสตร์ในปัจจุบันใช้วิชาคณิตศาสตร์และสถิติศาสตร์ เข้ามาช่วยอธิบาย


4. ปัญหาพื้นทางเศรษฐศาสตร์

4.1 การที่ทรัพยากรมีจำกัดเมื่อเทียบกับความต้องการของมนุษย์ที่มีอยู่อย่างไม่จำกัด ทำให้เกิดปัญหาพื้นฐาน เศรษฐศาสตร์ที่สำคัญคือ "ปัญหาการขาดแคลน" ซึ่งก่อให้เกิดปัญหาการจัดระบบผลิต (ปัญหาการจัดสรรทรัพยากร)

4.2 สาระสำคัญของปัญหาการจัดสรรทรัพยากร คือจะผลิตอะไร อย่างไร และเพื่อใคร (What, how, for whom)

1. จะผลิตอะไร : ควรผลิตสินค้า-บริการอะไร ในปริมาณเท่าใด

2. จะผลิตอย่างไร : โดยใช้ทรัพยากรได้อย่างมีประสิทธิภาพมากที่สุด

3. จะผลิตเพื่อใคร : จะกระจายสินค้าบริการไปให้ใคร

4.3 นอกจากนี้ ปัญหาสำคัญเกี่ยวเนื่องกับปัญหาพื้นฐานทางเศรษฐศาสตร์ คือ ปัญหาประชากร

1. ปัญหาประชากรที่สำคัญ คือ ความไม่สมดุลระหว่างจำนวนประชากรและทรัพยากร

2. บิดาวิชาประชากรศาสตร์ คือ โทมัส โรเบิร์ต มัลธัส (Thomas Robert Malthas) ได้สรุปว่า

- ประชากรมีการเพิ่มเป็นอัตราก้าวหน้าเรขาคณิต (1,2,4,8,16,32,....)

- อาหารที่มนุษย์ผลิตได้เพิ่มเป็นอัตราเลขคณิต (1,2,3,4,5,6,......)

- เมื่อประชากรเพิ่มมากกว่าอาหารที่ผลิตได้ มนุษย์จะเกิดการอดอาหาร

- มนุษย์จะไม่อดอยากถ้าหาทางคุมกำเนิด หรือ มีตัวยับยั้งธรรมชาติทีบั่นทอนชีวิตมนุษย์ เช่น โรคระบาด ภัยสงคราม

3. คำทำนายของมัลธัสปัจจุบันไม่เป็นจริง เนื่องจากมนุษย์มีความสามารถในการผลิตอาหารได้มากขึ้นโดยเฉพาะเมื่อผ่านการปฎิวัติเขียว (Green Revolution) คือ ความก้าวหน้าในการปรับปรุง การผลิตให้ได้ผลผลิตเกษตรต่อไร่มากขึ้น เช่น โดยการปรับปรุงพันธุ์พืช ใช้ปุ๋ยหรือยาฆ่าแมลง

 คำศัพท์สำคัญบางคำทางเศรษฐศาสตร์  

คำศัพท์	ความหมาย-รายละเอียด
ทรัพย์	แบ่งออกเป็น 2 ประเภท คือ - เศรษฐทรัพย์ (สินค้าทางเศรษฐศาสตร์, Economic Goods ) คือสิ่งที่ต้องซื้อขายกัน มีการกำหนดเป็นราคา เช่น บ้าน เครื่องปรับอากาศ ก๊าซออกซิเจนที่บรรจุกระป๋องจำหน่าย - ทรัพย์เสรี (สินค้าได้เปล่า, Free Goods) คือสิ่งที่มีอยู่ตามธรรมชาติไม่ต้องซื้อขายกัน เช่น แสงแดด อากาศ น้ำในลำคอง
อรรถประโยชน์ (Utiluty)	ประโยชน์ในทางเศรษฐกิจหรือคุณค่าทางเศรษฐกิจ (ดูจากความสามารถในการตอบสนองความต้องการ)
เสถียรภาพทางเศรษฐกิจ	ความมั่นคงทางเศรษฐกิจ โดยเฉพาะเรื่องของราคาสินค้า - บริการ
ประสิทธิภาพทางเศรษฐกิจ	การใช้ทรัพยากรการผลิตต่างๆให้มีประสิทธิภาพมากที่สุด เช่น ประสิทธิภาพการผลิต คือ การใช้ต้นทุนในการผลิตต่ำสุดเพื่อให้ได้กำไรสูงสุด
การขยายตัวทางเศรษฐกิจ	ความเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจ
ประสิทธิภาพทางเศรษฐกิจ	ความเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจ
การกระจายรายได้ให้เป็นธรรม	การกระจายรายได้ให้ทั่วถึง โดยลดช่องว่างระหว่างคนมั่งมีและคนจน
มาตรฐานการครองชีพ (Standard of living)	ระดับการกินดีอยู่ดีของคนในสังคม
ค่าครองชีพ (Cost of living)	ค่าใช้จ่ายต่างๆในการดำเนินชีวิต
ปัจจัยพื้นฐานทางเศรษฐกิจ	สาธารณูปโภค - สาธารณูปการต่างๆ เช่น ถนน ไฟฟ้า ประปา โทรศัพท์