ระบบเศรษฐกิจ

1. ระบบเศรษฐกิจ

1.1 เกณฑ์สำคัญในการพิจารณาว่าระบบเศรษฐกิจเป็นแบบใด ดูได้จากบทบาทของ  ภาคเอกชนและบทบาทของภาครัฐบาล ในระบบเศรษฐกิจ

1.2 เราอาจแบ่งระบบเศรษฐกิจของโลกเป็น



2. ระบบเศรษฐกิจแบบทุนนิยมและสังคมนิยม

ลักษณะสำคัญ	ระบบทุนนิยม	ระบบสังคมนิยม
แนวคิดพื้นฐาน	ให้ความสำคัญแก่เสรีภาพทางเศรษฐกิจและการแข่งขันอย่างเสรี โดยรัฐเข้ามาเกี่ยวข้องกับกิจกรรมทางเศรษฐกิจน้อยที่สุด	ให้ความสำคัญแก่การกระจายรายได้ให้เป็นธรรม โดยรัฐเข้ามาเกี่ยวข้องกับกิจกรรมทางเศรษฐกิจอยู่มาก โดยเฉพาะเรื่องการโอนกิจการสำคัญเป็นของรัฐ
ลักษณะสำคัญ	เอกชนเป็นเจ้าของทรัพย์สินและดำเนินกิจกรรมทางเศรษฐกิจ มีการแข่งขันโดยมีกำไรเป็นแรงจูงใจ กิจกรรมทางเศรษฐกิจดำเนินไปโดยผ่านกลไกตลาด (กลไกราคา) รัฐบาลมีหน้าที่เฉพาะด้านการเมืองและรักษาความยุติธรรม	เอกชนและรัฐต่างก็มีบทบาททางเศรษฐกิจแต่รัฐบาลมีบทบาทมากกว่าเอกชน มีการวางแผนด้านเศรษฐกิจจากส่วนกลาง ให้ความสำคัญกับเรื่องการกระจายรายได้ให้เป็นธรรมและยอมรับในกรรมสิทธิ์ในทรัพย์สินของบุคคล ยอมรับกลไกราคาในบางระดับ
ข้อบกพร่อง	ความไม่เท่าเทียมในการกระจายรายได้ ความได้เปรียบเสียเปรียบระหว่างธุรกิจขนาดใหญ่ กับธุรกิจขนาดเล็ก การใช้ทรัพยากรอย่างสิ้นเปลือง	เอกชนขาดเสรีภาพทางเศรษฐกิจ จึงขาดแรงจูงใจในการทำงาน
จะเห็นได้ว่าทั้งระบบทุนนิยมและระบบสังคมนิยมล้วนแต่มีข้อเสียในตัวเอง ปัจจุบันจึงไม่มีประเทศใดใช้ระบบใดระบบหนึ่งอย่างแท้จริง หากแต่จะใช้ระบบผสมที่เน้นในทางด้านใดด้านหนึ่ง

3. ระบบเศรษฐกิจแบบผสม

รัฐบาลจะเข้ามามีบทบาททางเศรษฐกิจมากกว่าระบบทุนนิยม ทั้งนี้เพื่อ

1. คุ้มครองสวัสดิภาพ
2. สร้างความเป็นธรรมทางเศรษฐกิจ
3. ให้บริการด้านสาธารณูปโภค สาธารณสุข และการศึกษา
4. เร่งรัดพัฒนาเศรษฐกิจ

4. ระบบเศรษฐกิจแบบสังคมนิยมประชาธิปไตยและคอมมิวนิสต์

	สังคมนิยมประชาธิปไตย	สังคมนิยมคอมมิวนิสต์
ชื่ออื่นๆ	สังคมนิยมแบบเสรี	สังคมนิยมมาร์กซิสต์, สังคมนิยมแบบบังคับ
แนวคิดพื้นฐาน	เศรษฐกิจเป็นแบบสังคมนิยม แต่การเมืองเป็นแบบประชาธิปไตย	รัฐเข้าควบคุมกิจกรรมด้านเศรษฐกิจทั้งหมด
ลักษณะสำคัญ	รัฐเป็นเจ้าของปัจจัยการผลิตขนาดใหญ่ ให้เสรีภาพเอกชนในการประกอบธุรกิจขนาดเล็ก ขนาดกลาง และบริโภค ยอมรับการทำงานของกลไกราคาในบางระดับ มุ่งกระจายรายได้ให้เป็นธรรม โดยเก็บภาษีอัตราก้าวหน้า	รัฐเป็นเจ้าของปัจจัยการผลิตและถือกรรมสิทธิ์ในทรัพย์สิน (ยกเว้นทรัพย์สินบางอย่าง เช่น เสื้อผ้า วิทยุ รัฐเป็นผู้ดำเนินกิจกรรมทางเศรษฐกิจ มีการวางแผนส่วนกลาง เน้นการกระจายรายได้เป็นธรรม จำกัดขอบเขตการทำงานของกลไกราคา

5. ระบบเศรษฐกิจแบบทุนนิยมบังคับ

คล้ายระบบทุนนิยม คือ ให้เสรีภาพในการครองกรรมสิทธิ์ในทรัพย์สิน เพียงแต่รัฐเข้าวางแผนการผลิตและจำแนกจ่ายตามที่รัฐต้องการ


6. ระบบเศรษฐกิจของไทย

เป็นแบบผสมที่เน้นไปทางทุนนิยม