1-)Projenin Adı:EFELERİN TARİHÇESİ
2-)Projenin Açıklaması:Geçmişten günümüze Efelik ve Halk oyunlarının tarihsel gelişimi ve etkilerinin
araştırılıp kaybolan değerlerimizin gün ışığına çıkarılması.
3-)Yöntem/Gereçler/Kaynaklar:Araştırma,İnceleme,Veri Toplama,
4-)Projenin Süresi:2 ay
5-)Diğer Derslerle Bağlantısı:Edebiyat,Tarih,
6-)Öğrenci Seviyesi:18 yaş
|
A-PROJEDEN SORUMLU ÖĞRETMENLER:
|
|---|
| ADI VE SOYADI | BRANŞI | ADI VE SOYADI | BRANŞI |
| 1-FARUK YÜCEL | EDEBİYAT | 2-HALİL KAVCAR | EDEBİYAT |
| 3-İFFET YAVAŞ | TARİH | 4-FATMA BİLGEN | İNGİLİZCE |
|
B-PROJEDEN SORUMLU ÖĞRENCİLER:
|
|---|
| ADI VE SOYADI | SINIF | NO | ADI VE SOYADI | SINIFI | NO |
| 1-Tolga SERTÇETİN | YDA11/B | 105 | 2-Selda SÜEL | YDA11/B | 127 |
| 3-Fatma BALCIOĞLU | YDA11/B | 154 | 4-Cemal ACAR | YDA11/B | 158 |
| 5-Bayram Ali ÖZKAYA | 11/D | 497 | 6-Kadir ŞENER | 9/D | 1060 |
| 7-Aysun CAN | 9/D | 887 | 8-Ebru ORHAN | 9/D | 1637 |
Türk Milletinin yüzyıllar boyunca yaşam felsefesini,dünya görüşünü ortaya koyan folklor değerlerinin,
muhteşem kültürü içinde ayrı bir yeri ve önemi vardır.Türk folklorü Anadolu insanının eşsiz şahsiyetini
oluşturmada en önemli etkendir.Efe sözcüğünün eski Türkçe aba-kardeşten geldiği söylenir.Ege
Bölgesindeki köylerdeki yiğit delikanlılara verilen addır.Çoğunlukla sert,cesur,kahraman,açık yürekli
sevilen tipler için söylenir. Efe,doğruluk,arkadaşlık,vatana bağlılık,vefakarlık simgesi olarak tanınmaktadır.
Efe zulme,işkenceye,barbarlığa,üzüntü ve sıkıntılara yıllarca katlanan Aydın ilinin ve Ege'nin Bölge karekterini
taşıyan insandır.Zenginden aldığını yoksula dağıtan,çıplak gelinlere çeyiz düzen efelerin öyküsü hala halk
dilinde dolaşır durur.
EĞİLMEZ BAŞIN GİBİ,
DAĞLAR BULUTLU EFEM
GÖKLER YOLDAŞIN GİBİ
SANA NE MUTLU EFEM EFEM.
Birinci Dünya Savaşı'ndan yenik çıkan Osmanlı Devleti'nin toprakları işgal edilmeye başlandı.Bunu
kabul edemeyen halk direniş birlikleri oluşturdu.Bu birliklerle beraber efelerde harekete geçti.Aydın
ve dolayları efelerinin Kurtuluş Savaşında kahramanlıkları ve yararlılıkları olmuştur.Efeler,hemen asker
toplamaya başlamışlar,milli güçleri silahlandırmışlar.Efeler milli mücadelede sadece işgalci Yunan
ordusuna karşı savaşmakla kalmadılar.Ankara hükümetine başkaldıran işbirlikçileri ve tutucu
ayaklanmacıların üzerine de gönderildiler.Bu girişimlerde Demirci Mehmet Efe ve Yörük Ali Efe'nin önemli
gayret ve mücadeleleri olmuştur."Biz yürüyelim,millet arkamızdan gelir."sözü ile Aydın'da Yunan işgaline
karşı sivil direnişi başlatan ve kahraman olan Yörük Ali Efe,Aydın bölgesinde yaşayan Sarıtekeli
aşiretindendir.Babası da meşhur Çakırcalı Mehmet Efe'nin kızanlarındandır.
|
YÖRÜK ALİ
|
|---|
Şu Dalmadan geçtin mi
Soğuk da sular içtin mi
Efelerin içinde
Yörük de Ali'yi seçtin mi
|
Şu Dalmanın çeşmesi
Ne hoş olur içmesi
Yörük de Ali'yi sorarsan
Efelerin seçmesi
|
Hey gidinin efesi
Efesi,efelerin efesi
|
Hey gidinin efesi
Efesi,efelerin efesi
|
Cepkeninin kolları
Parıldıyor pulları
Yörük Ali geliyor
Açıl Aydın yolları
|
Aydın'ın dağını oydular
İçine de mavzer koydular
Yörük de Ali'nin adını
Hazreti Ali koydular
|
Aydın'ın dağı dumanlı
Dumanlı bak kaçıyor Yunanlı
|
Hey gidinin efesi
Efesi,efelerin efesi |
"Aydın cephesinde mübarek vatanı istila etmeye çalışan düşmanla Kuvayi Milliye çarpışmakta ve her karış
toprağına sadık ve fedakar evlatlarının naaşlarını gömmektedir.Hiç bir kuvvet,hiç bir selahiyet tarihin
emrettiği vazifeden milletimizi men edemiyecektir"
Mustafa Kemal Atatürk.
"Aydın'a göz gezdirdim.Orasını yunanlılar hemen hemen her şeyi ayakta bırakmamak üzere yakıp yıkmışlardı.
Gardan çıkınca kendimizi adeta bir yangın yerinde bulduk.İşte Aydın buydu!
Halikarnas Balıkçısı"Mavi Sürgün"
EFE,ZEYBEK,KIZAN VE KIYAFETLERİ
EFE:
Efe bu teşkilatın ağasıdır.Zeybekler ve kızanlar efelerine ağa derler.Halk arasında efe,kabadayı demektir.
Efe-Aka kelimesindedir.Aka-Devlet,kudret manasındadır.Zeybek silahlı manasınadır.Özbek'ten geldiğini de
söyleyenler vardır.Kızan arkadaş ve maiyet demektir.Rumeli de çocuk manasına gelmektedir.
Efe olmak için şan sahibi olmak lazımdır.Efeler cesur ve mert insanlardır.Acizleri korur,zalimlere karşı yaman
kişilerdir.Yüksek dağların yaylalarında yaşayan efeler,sakin tavırlı adamlardır.Ruhlarında büyük bir gurur yaşar.
ZEYBEK:
Zeybek efelerin maiyetinde birer kol beyi gibidir.Zeybek emrine verilen gençleri yani kızanları idare eder.
Onlarla gezer,icabında silahşörlük eder.Zeybekler nişancı ve çok cesurdur.Kızanlıktan yetişmiş,cesaretiyle
tanınmış olanlardır.Zeybek yalnız Ege bölgesinde bulunur.Efe oğlu efe seçilmezse yerine zeybeklerden biri efe
seçilir.Efenin başı traşlı ve perçemli olduğu halde;zeybeğin başı nal şeklinde traş edilmiştir.
KIZAN:
Kızan çocuk demektir.Efenin maiyetine girenlere kızan denilmektedir.Kızanlar efelerin emrinde birer asker
gibidir.Efe izin vermeden evlenmez,yalnız avrat oynatılır.
Efeye kızan olmak için bir merasim vardır.Bir sabah güneş ilk ışıklarını saçarken efe ve zeybekler ve
bütün kızanlar da beraber atlara binerek dağa çıkarlar.Efe yere diz çöker,zeybekler ve kızanlarda diz çökerler
Yeni kızan ayakta durur.Kızan belindeki yatağını çeker,üç kere öptükten sonra,efenin önünde diz çöker.
Efe diğer kızanlara:
-Kızanlar bu koca dağların sahibi kim ??
Kızanlar:
Erimiz
Efe:
-Yiğit kim ?
Kızanlar:
Efemiz
Susuz derelerde kavak biter mi ?
Bu projenin çalışmaları devam etmektedir.
|