ตามพงศาวดารว่า พระชัยเชษฐแห่งกรุงศรีสัตนาคนหุต กับพระมหากษัตริย์กรุงศรีอยุธยา ได้ให้สัตยาบันตรงที่ซึ่งเป็น ที่ตั้งของอำเภอด่านซ้ายในปัจจุบัน และเพื่อเป็นสักขีพยานในการนั้น ทั้งสองฝ่ายได้ช่วยกันสร้างพระเจดีย์ใหญ่ขึ้นองค์หนึ่ง เมื่อ พ.ศ. 2103 ในบริเวณที่ลำน้ำอู้ไหลมาบรรจบกับลำน้ำหมัน เมืองเลยเดิมเป็นหมู่บ้านเล็กๆ เพิ่งตั้งเป็นเมืองในรัชกาลที่ 4 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ จังหวัดเลย ถึงแม้จะเป็นจังหวัดในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ แต่ก็ตั้งค่อนไปทางภาคเหนือ สถานที่ตั้งตัวเมือง อยู่ท่ามกลางภูเขา น้อยใหญ่ ดินฟ้าอากาศคล้ายกับภาคเหนือ คือมีอากาศหนาวเย็น มีหมอกปกคลุมอยู่เสมอ บรรยากาศดีมากเลยครับ เป็นจังหวัดเดียวในประเทศไทย ที่เคยหนาวจัดจนอุณหภูมิลดลง ถึงศูนย์องศาเซลเซียส น่าไปสัมผัสบรรยายกาศมากเลยครับ

อาณาเขตติดต่อ

ทิศเหนือ ติดต่อกับ ลาว
ทิศใต้ ติดต่อกับ จังหวัดขอนแก่น
ทิศตะวันตก ติดต่อกับ จังหวัดพิษณุโลก
ทิศตะวันออก ติดต่อกับ จังหวัดหนองคาย และ หนองบัวลำภู

จังหวัดเลย ห่างจากกรุงเทพฯ 558 กิโลเมตรพื้นที่ 10,341 ตารางกิโลเมตร แบ่งการปกครองออกเป็น 9 อำเภอ 2 กิ่งอำเภอ คือ อ.เมืองเลย อ.เชียงคาน อ.ปากชม อ.ดานซ้าย อ.นาแห้ว อ.ภูเรือ อ.ท่าลี่ อ.วังสะพุง อ.ภูกระดึง กิ่ง อ.นาด้วง กิ่ง อ.ภูหลวง