|
Dr.
Aynur YILMAZ
Bir
kişiyi dinlemek yoğun bir dikkat ister. Kendi duygu ve sorunlarımızla
ilgiliyken, çocuklarımızı dinlemek için gerekli dikkati gösteremeyiz.
Etkin Dinleme’nin gücü sevgi ve kabul tavrımızın çocuklarımız
tarafından hissedilmesinden gelir. Hangi nedenle olursa olsun (zaman
yokluğu, kendi sorunuyla ilgili olma, kızgınlık yada küskünlük)
kabul ve sevgi duymadığımız, çocuğumuzun sorunlarını anlamak için
uygun olmadığımız durumlarda Etkin Dinleme’yi kullanmamayız. Aksi
halde çocuğumuz zorlandığımızı fark eder ve susar yada “Seninle
konuşmak istemiyorum” der.
Etkin
Dinleme karşımızdaki kişiyi yalnızca dinlemediğimiz, aynı zamanda
onu duyduğumuzu da gösterir. Örneğin Ayşe ütüyle parmağını
yakar:
Ayşe:
Ayy! Parmağım yandı! Anne, parmağım yandı. Çok acıyor. (Ağlar)
Anne:
Ah canım, çok acır.
Ayşe:
Evet. Bak, ne kadar kötü yandı.
Anne:
Kötü yanmış, çok acıyordur.
Ayşe:
(Ağlamayı keser) Hemen bir şey sür.
Anne:
Olur. Üzerine biraz buz koyalım, serinlesin. Sonra da merhem süreriz.
Anne
bu küçük, sıradan ev kazasına tepki “O kadar kötü değil”,
“Geçer” demekten kaçındı. Ayşe’nin duygularına, parmağının
yanmasına ve acısına saygı gösterdi. “Kes şu ağlamayı”,
“Bebek gibi davranma” demedi. Annenin Etkin Dinleme’si Ayşe’ye
karşı önemli tavırları yansıtıyor:
-
Çocuğumun canı yandı. Sorun onun ve istediği tepkiyi göstermeye hakkı
var.
-
Duygularını yok saymak istemiyorum, bunlar onun gerçek duyguları.
-
Yanığın ne kadar kötü bir şey olduğunu ve çok acıdığını
kabullenebilirim.
-
Duyguları için ona suçluluk duygusu yaşatamam.
Başka
bir olay:
“Gök
gürültüsü ve şimşek onu altüst etmişti. Özellikle ses onu çok
korkutmuştu. Ağlayarak geldi, “Korkuyorum” dedi. “Yalnızca
bulutlar birbirine çarpıyor, korkacak bir şey yok” dedim. Ama o ağlamayı
sürdürdü. “Çok korkuyorum” dedi. “Canım benim, sesten korkulur
mu? Canını yakmaz ki” dedim. Daha çok ağlamaya başladı. O zaman
birden aklıma Etkin Dinleme geldi. “Gök gürültüsünden ürktün,
durmasını istiyorsun, çünkü seni korkutuyor” dedim. Hüzünlü
ifadesi hemen değişti, tedirginliği gitti. Bana sarıldı ve başka bir
şey söylemeden odasına gitti. “Seni duyuyorum”u hissedince, çocuğun
içinde bir şeyler oluyor. Belki de korkan, canı yanan, hayal kırıklığına
uğrayan, üzülen, yalnızlık çeken birisi olarak kabul edilmek
istiyor. “Gök gürültüsünden korkuyorum”, “Dizim yaralandı”,
“Parmağım yandı” sözleriyle bu gereksinimlerini dile getiriyorlar.
Etkin Dinleme, böyle durumlarda çocuklara yapıcı tepkiler vermek için
güçlü bir araç.
|
DİNLEYEN
ANNE ve BABALAR*
