CUMHURİYET SONRASI DÖNEM: TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (TTK) 28/101983 TARİH VE 96 SAYILI KANUN HÜKMÜNDEKİ KARANAME İLE EREĞLİ KÖMÜR İŞLETMESİ MÜESSESESİNİN VE ARNAVUTÇUK BÖLGESİ, KZLU, ÜZÜLMEZ, KARADON, AMASRA BÖLGELERİNİN DE BİRLEŞTİRİLMESİYLE KURULMUŞTUR. (10) NOT: %40 ORANINDA KÖMÜR İTHALATININ SERBEST BIRAKILMASI İLE KÖMÜR İŞLETMELERİNİN SAYISI ARTMIŞTIR. MİLLİ MÜCADELEDE ZONGULDAK'IN ÖNEMİ: Zonguldak ve çevresi her şeyden önce bir hammadde deposudur. Yer altı kömür rezervleriyle doludur. Bu rezervler 1848(yada 1845)'den itibaren işletmeye açılmış, milli mücadele yıllarında da faal olarak çalışmıştır. XIX. yy. Avrupa Sanayii devrimi yaşanmıştır. Demir olmayınca makine yapılamaz bu nedenle kömür çıkarma bir sanayii dalı olarak gelişmeye başladı. Zira buhar makineleri ve dokuma iş kollarının enerji kaynağının kömür olması sebebiyle kömür Sanayi Devriminde önemli bir öğe durumuna yükseldi Yine demiryolu yapımına hız verilmesi de kömüre olan ihtiyacı arttırmıştır. Zira tren vogonlarını çeken lokomotifin enerji kaynağı kömür idi. Zonguldak kömür havzasıyla ilk ilgilenen emperyalist güç İngiltere olmuştur. Ekonomik zorluklar nedeniyle havza ilk defa 1849-1856 yılları arasında yıllığı 30.000kuruşa İngiltere'ye kiralandı. Havzada üretilen kömürün %40'nın ithalatına izin verilmesiyle de havza yabancı sermaye akımına uğradı.(11) Kuva-yı Milliye takviye için İstanbul'dan yüklenen motorlar ve vapurlar özellikle Ereğli, İnebolu, Karasu gibi limanlara gelmekteydi. Ayrıca 16 Mart 1921'de imzalanan Moskova antlaşması gereğince Rusya'dan gelen silah ve mühimmat yardımı önce Karadeniz'de Trabzon'a sonra da İnebolu, Bartın, Zonguldak, Ereğli üzerinden Batı cephesine gönderiliyordu. Genel olarak deniz yolu nakliyatı Zonguldak ve çevresinden geçerek İnebolu'ya ulaşmaktaydı, ki Batı Karadeniz'in İgneadadan Sinop 'a kadar tek doğa limanı Zonguldak/Ereğli limanıdır. Ereğli limanı Karadeniz'in dalgalarına kapalı olması sebebiyle deniz ulaşımı bakımından çok elverişli bir konumdadır.(12) Kuva-yı Milliye' nin kömür ihtiyaçlarını buradan temin etmiştir. İstanbul-Ankara arasındaki yörenin en kısa yolu da Zonguldak ve çevresi üzerinden geçmekteydi. Milli mücadelede bir dış cephe durumunda olan Zonguldak ve çevresi üzerinden İstanbul Hükümeti ve işgal kuvvetleri tarafından gelecek tehlikelere karşı Ankara'nın korunması önem taşıyordu. Zonguldak-Devrek, Devrek-Gerede Dağ yolu ile Ankara ile telefon ve telgraf haberleşmesi sağlanmaktaydı. İtilaf devletleri açısından da Zonguldak ve çevresi bir ikmal limanı olması bakımından önemli idi. İtilaf Devletleri Zonguldak' ı alıp Kastamonu'ya ulaşabilecekler böylece İstanbul-Ankara arası deniz yolu denetim altına alınıp T.B.M.M' nin önemli bir ikmal yolu kesilecekti. Dolayısıyla da İstanbul ve Doğu Karadeniz den Kuva-yı Milliye' ye gelecek yardımlar son bulacaktı. Bu nedenle Zonguldak iktisadi ehemmiyeti büyük olan bir ildir. |