| ATATÜRK İLE TANIŞMASI Meşrutiyetin ilanından sonra Avusturya Bosna-Hersek’i topraklarına katmıştır. Halkın çoğunluğu Sırf olan Bosna-Hersek üzerinde Sırbistanın da gözü vardır. Bölgede neler olup bittiği konusunda bilgi edinmek isteyen İttihatcılar Kolağası Mustafa Kemal’i bölgeye bilgi edinmek amacıyla göndermişlerdir. Bu sırada Mustafa Kemal Fevzi Çakmak ile tanışmış ve görüşmüştür. Diğer görüştüğü komutanlardan Sırbistan ve Bosna üzerine esaslı bilgiler edinemediği halde Fevzi Çakmaktan öğrenmek istediklerini çok ayrıntılı olarak öğrenir. (11) Tasfiye yasası nedeniyle rütbesi Albaylıktan Yarbaylığa indirilen Fevzi Paşa, Balkan savaşlarına Yarbay rütbesi ile katılmıştır.XIX.yy dan beri Makedonya çevresinde odaklaşan çatışma Osmanlı Devletini bölgede gözü olan dört devletle (Bulgaristan, Yunanistan, Sırbistan,Karadağ) karşı karşıya getirmiştir. Balkan savaşları sonunda Osmanlı Devleti Balkanlardaki topraklarının büyük bir kısmını kaybetmiştir. Mareşal Fevzi Çakmak’a göre “Balkan muharebesinde bütün bozgun, yenilme üst rütbeli subaylar ve diğer subayların tembellik ve ilgisizliğinden meydana gelmiştir. “(12) Balkan savaşı yenilgisi Fevzi Paşa derinden etkilemiş ve bu duygusunu şu sözlerle ifade etmiştir:”Garbi Rumelide beş asırlık Türk hakimiyetine veda ettik. Güneş batarken Arnavutluk sahilleri tedricen gözümüzün önünden siliniyordu. Atalarımızın asırlarca müddet kanlarıyla suladığı ve eski yeni birçok şuhedamızın gömüldüğü vatan parçamızın terki kalplerimizde giderilmez acılar, hasretler tevlid ediyordu.”(13) III.BÖLÜM FEVZİ ÇAKMAK’IN I.DÜNYA SAVAŞI YILLARINDAKİ FAALİYETLERİ (1914-1918) Fevzi Paşa I.Dünya savaşında çeşitli cephelerde grup, kolordu ve ordu kumandanı olarak görev yapmıştır. Çanakkale cephesinde Mustafa Kemal Paşanın hastalığı üzerine bu göreve vekaleten getirilmiş ve düşman çekilinceye kadar bu görevde kalmıştır. Kafkas cephesinde Ruslara karşı üç süreyle müthiş bir savunma yapmış böylece orduya zaman kazandırmış ve ikinci ordu birliklerinin toplanması mümkün olmuştur. Fevzi Paşa Bayburt etrafında üç ay süren savunmayı Plevne muharebelerine benzetmektedir. (14) Kafkaslarda Rus saldırısı durdurulmuş fakat 1917 kışında bu kez Hicaz ve Irakta Arap isyanı çıkmıştır. Enver Paşanın gayretleriyle Yıldırım Ordusu adıyla anılan bir ordu kurulmuştur. Ordunun komutanlığına V.Falkenhayn adında bir Alman Generali getirilmiştir.1917 de 7.Ordu adıyla anılan Yıldırım ordusunun 14.tümeni oluşmuş (15) komutanlıklarına ise Osmanlı ordusunun Mustafa Kemal gibi en iyi subayları getirilmiştir. Bir süre sonra Kafkas cephesinden Fevzi Paşa Mustafa Kemal Paşanın istifası üzerine 7.Ordu Komutanlığına getirilmiştir. (Mustafa Kemal 1917 de Enver ve Sadrazam Talat Paşaya gönderdiği raporlarda Yıldırım Ordu Karargahının tam bir Alman karargahı haline geldiğini ve yapılan hataları ayrıntılarıyla bildirmiş , ancak raporu gözardı edilince 7.Ordudaki görevinden ayrılmıştır.) ________________ (11) Bayur, Yusuf Hikmet, Atatürk Hayatı ve Eseri, Ank.1990 s.30 (12) Gök, a.g.e s.14 (13)Gök, a.g.e s.15 (14) Çakmak,Mareşal Fevzi,I.Dünya Savaşında Kafkas Cephesi Harekatı (15) Gök, a.g.e s.20 |