| II.Dünya savaşı sırasında Genelkurmay bşk. Fevzi Paşa Cumhurbaşkanı İsmet İnönü ile birlikte bir yandan savaşa girmemek için mücadele verirken diğer taraftan da ordunun muhtemel bir savaş karşısında hazır tutulması için uğraşmıştır. (Fevzi Paşanın I.Dünya savaşında Almanyayı yakından tanıması, ordumuzun modern savaş araç ve gereçlerinden yoksun olması savaşı girmeyişimizin nedenleri arasındadır.) Hatta Çorçil Türkiyeyi II.Dünya savaşına sokmak için tanklar, uçaklar, toplar, tüfekler hatta torpidolar vaad etmiş ama Fevzi Çakmak “Benim Allahtan başka kimseye inancımda güvencimde yoktur, varın siz inanın.”(37)diyerek İngiliz taraftarlarına tepkisini dile getirmiştir. 1944 yılına gelindiğinde Mareşal Fevzi Çakmakın da emeklilik yaşı gelmiştir. Beklenen telgraf 12 Ocak 1944 te gelecektir. Mareşal ile İnönü arasında acaba bir sebep mi vardı, aralarında bir şeyler mi geçti ki İnönü Mareşalin emekliliğini istemiştir. Ardından İnönünün Mareşale yazdığı mektupta “Kanunun tayin ettiği yaş haddi sebebiyle muvazzaf ordudan tekaüt suretiyle bugün ayrılıyorsunuz” (38) cümlesi herşeyi açıklar mahiyette idi Yine mektupta İnönü “Aziz Mareşalim size sıhhat ve sağlamlık içinde uzun ömürler ve devletimize yeni büyük hizmetler dilerim” (39) şeklinde ifadeler kullanmıştır. Madem ki ileride engin tecrübelerinden istifade edilecektir.O halde sıhhat gücü ve kuvveti yerinde olan Fevzi Paşa neden ordudan uzaklaştırılmıştır ? SİYASETE GİRMESİ Fevzi Paşa emekli olduktan sonra çeşitli defalar Halk Partisine girme teklifi almışsa da İttihat ve Terakki tecrübesinden beri politikadan hoşlanmadığı için teklifleri reddetmiştir. Fevzi Paşanın siyasete girmesinde ki en önemli sebeplerden birisi , kendi parasıyla yaptırdığı evinin hükümet tarafından alınmak istenmesidir. Bu olaylar devam ederken Celal Bayar Fevzi Paşaya Demokrat Partiye girmesini istemiş paşa da kabul etmiştir. Bu olay C.H.P.yi tedirgin etmiş ve paşaya iftiralar atılmıştır. Fevzi Paşa 21 Temmuz 1946 da yapılan seçimlerde Demokrat Parti listesinden İstanbul Milletvekili seçilmiştir. 12 Temmuz 1947 de 12 Temmuz Beyannamesi olarak bilinen D.P. ve C.H.P uzlaşması DP.nin haksızlıklara karşı CHP ile mücadele etmesini bekleyen seçmenler gibi Fevzi paşayı da rahatsız etmiştir. Bunun üzerine Fevzi paşa DP den ayrılmış aynı partiden ihraç edilen ve ayrılanların kurduğu Millet Partisinin fahri başkanlığını kabul etmiştir. Demokrat Parti ile mücadeleleri bu sırada yoğunlaşmış ve millet partisi 27 Ocak 1954 te alelade bir dernek gibi süresiz kapatılmıştır. ÖLÜMÜ Fevzi Paşa Filistin’de yakalandığı Dizanteri hastalığından hiçbir zaman tam olarak kurtulamamış yaşlılık ile birlikte şeker ve Prostat hastalıkları da bünyesini iyice yıpratmıştır. Trakyaya yaptığı bir gezi sırasında Zatüre olan paşa evinde yattığı dönemde Prostatı iyice artmış, yapılan ameliyat başarılı olmamış ve 10 Nisan 1950 de vefat etmiştir. Cenaze merasiminde izdiham olmuş ,askeri merasim yapılamamıştır. ___________________ (37)Mareşal Fevzi Çakmak, Su yay.İst.1979 s.61 (38)a.g.e Su yay.s. 64 (39) a.g.e Su yay.s.65 |