> Gleicheniaceae || Back

วงศ์ GLEICHNIACEAE (R. Br.) C. Presl


โชน มักพบอยู่บริเวณที่ลาดเนินเขา บริเวณที่ได้รับแสงแดดจัดเต็มที่ มีความชุ่มชื้นสูง โชนมีประโยชน์ช่วยปกป้องผิวดินไม่ให้พังทะลาย
[ Image : Bank ]

เฟินในวงศ์นี้ ได้ชื่อสามัญว่า Forking Fern Family หรือ Tangle ferns หรือ อาจเรียกว่า umbrella ferns เป็นเฟินรุ่นแรกๆ ของเฟินในเขตร้อน ที่มีลักษณะไม่แตกต่างจากบรรพบุรุษในสมัยโบราณที่พบในซากฟอสซิล ในชั้นหินยุค Jurassic และ Cretaceous, และอาจไกลไปถึงยุค Pennsylvanian age

ลักณะทั่วไป เป็นเฟินดิน ส่วนมากพบเป็นไม้เลื้อยและเป็นพุ่มดกหนาแน่น ลำต้นเป็นเหง้าผอมยาว เลื้อยไปได้ไกล เหง้าฝังตัวอยู่ใต้ดิน แตกกิ่งก้านสาขามากมาย ปลายยอดเหง้าปกคลุมด้วยเกล็ด ขอบเกล็ดเป็นหยัก หรืออาจเรียกว่า เป็นขนที่แตกแขนงข้าง

ลักษณะใบ เป็นใบปีนเลื้อยไปได้ไกลหลายเมตร ด้วยมีก้านยาว และแตกกิ่งก้านสาขาเป็นคู่ๆ ได้หลายชั้น ซึ่งเป็นลักษณะกิ่งหรือก้านเทียม คือกิ่งที่เกิดจากตายอดเจริญบนใบ ทำให้เกิดเป็นจุดต่อกิ่งก้านเป็นใบใหม่ต่อไปได้อีก และที่ปลายสุดของกิ่งแต่ละช่วง ประกอบด้วยใบที่มีหยักเป็นแฉกลึก ดูเป็นใบประกอบขนนก 2-3 ชั้น มีเส้นใบเป็นร่างแหบนแผ่นใบ

กลุ่มอับสปอร์ เกิดบนผิวของเส้นใยใบ บนใบย่อยหรือแฉก ์ไม่มีเยื่อหุ้มอินดูเซีย แต่บางครั้งพบว่ามีขนหรือเกล็ดปกคลุม มีเยื่อหุ้มรัดรอบอับสปอร์
Gametophyte ที่งอกจากสปอร์ เกิดบนดิน (epigeal) และสามารถสังเคราะห์แสงได้ ลักษณะเป็นแผ่นรูปหัวใจกลับ (Obcordate) หรือรูปรียาว หนาช่วงกลางแผ่น ปกคลุมด้วยขนสั้นๆ (trichomes) อวัยวะสืบพันธุ์ทั้งเพศเมีย (archegonia) และเพศผู้ (antheridia) เกิดอยู่ด้านใต้แผ่นบริเวณตอนกลางของแผ่น

เฟินวงศ์นี้ แบ่งเป็น 5 สกุล รวม 124-139 ชนิด สกุลที่อยู่ในวงศ์นี้ ได้แก่ Dicranopteris, Diploterygium, Gleichenia, Sticherus,Stromatopteris ในไทบเรามีเพียง 2 สกุล คือ Dicranopteris และ Gleichenia

สกุล Dicranopteris โชน
สกุล Dicranopteris โชน ที่เราได้เห็นกันบ่อย ขึ้นอยู่ริมทาง บริเวณเนินลาดดินใกล้ชายป่าเขา
สกุล Gleichenia
Gleichenia ลักษณะเด่นที่แตกต่างกับ สกุล Dicranopteris ที่
เหง้าและที่ปลายยอดของใบ ปกคลุมด้วยเกล็ดแบน เมื่อใบโตเต็มที่ โดยปกติมีขนปกคลุม เส้นใยใบเป็นเส้นเดี่ยวหรือแตกกิ่งสาขา บาง ใบที่กิ่งปลายสุด เป็นแบบขนนก ใบย่อยที่ปลายใบ มีขนาดความกว้างมากกว่าความยาว และมีอับสปอร์แถวเดียวบนใบย่อย
 

> Gleicheniaceae || Back