ปลายฝนต้นหนาวนี้ผมนำไก่เข้าชนในสนามไม่ถึงห้าครั้งด้วยซ้ำไป ก็ได้ข่าวว่ามีโรคไก่เริ่มระบาดแถวภาคกลางตอนบน ด้วยความเป็นห่วงผมได้สอบถามเพื่อนฝูงทางภาคกลางหลายท่านก็ไม่รู้สาเหตุว่าเป็นโรคอะไร ทั้ง ๆ ที่ให้วัคซีนครบทุกอย่าง โดยทุกคนตอบตรงกันว่าเหมือนโรคติดต่อกันได้ทางอากาศหายใจ ผมก็งงเป็นที่สุดผมคิดว่ามันเป็นไปไม่ได้เลยที่จะเป็นไข้หวัดนกเพราะโรคนี้เป็นอยู่ที่เวียดนามจึงไกลเกินกว่าจะคิดถึงได้ พร้อมกับภาครัฐได้ยืนยันเหลือเกินว่าเป็นแค่อหิวาต์ธรรมดา ความสบายใจก็ยังมีอยู่บ้าง แต่ก็คิดอยู่ว่าแล้วทำไมมันถึงแพร่ออกเป็นวงกว้างโดยไม่มียาแก้หรือจำกัดขอบเขตการแพร่ระบาดได้แต่อย่างใด จนวาระสุดท้ายรัฐก็ได้ยอมรับว่าเป็นไข้หวัดนกจริง ขณะที่การระบาดได้แผ่วงล้อมมาหายใจรดต้นคอของผมเสียแล้ว

        หลังจากที่ทางการแพทย์ได้ยืนยันโรคที่เกิดในไก่ขณะนี้ว่าเป็นการแพร่ระบาดของไข้หวัดนกแน่นอน ผมและเพื่อนฝูงอีกหลายคนได้เกิดความวิตกกังวลขึ้นมาทันที หลังจากชื่นชมที่รัฐได้ให้ความหวังที่จะให้มีสนามชนไก่ตามความต้องการของแต่ละท้องถิ่น และเชื้อก็รุกคืบมาเกือบครึ่งค่อนของพื้นที่ในที่สุดเขตอำเภอเมืองที่ผมเลี้ยงไก่อยู่ก็ถูกประกาศเป็นเขตพื้นที่สีแดง ต้องกำจัดเพียงอย่างเดียว ห้ามมีการเคลื่อนย้ายไก่โดยเด็ดขาด และจากสื่อต่าง ๆ ได้รายงานข่าวการติดเชื้อไข้หวัดนกของเพื่อนร่วมชาติได้เพิ่มจำนวนขึ้นอย่างน่าเป็นห่วง หลายคนเกิดความหวาดกลัวจนเกิดการกำจัดไก่กันอย่างแพร่หลาย ชนิดที่เรียกว่าถอนรากถอนโคน

            ผมได้สอบถามข้อมูลไปที่ศูนย์ชัณสูตรโรคสัตว์ ที่ตำบลท่าพระ อำเภอเมือง จังหวัดขอนแก่น จึงได้ทราบว่า โรคได้รุกระบาดเข้าสู่หลายพื้นที่แล้วในจังหวัดขอนแก่น และเชื่อ้ตัวนี้....เป็นเชื้อไวรัสที่มีชื่อว่าพึ่งพบครั้งแรกในประเทศไทย ไก่เป็นแล้วต้องตายไม่มีทางรอดที่สำคัญโรคนี้สามารถติดต่อมายังคนได้ แต่จะยังไม่ติดระหว่างคนกับคน ความกังวลต่อไปก็คือ หากไวรัสตัวนี้เกิดพัฒนาตัวเองจนสามารถติดต่อระหว่างคนกับคนได้เมื่อไหร่ความหายนะก็จะเกิดขึ้นเมื่อนั้นดังนั้นทางการจึงให้กำจัดตัวที่เป็นพาหะคือสัตว์ปีกทุกชนิด

        ผมสงสัยว่าเชื้อไข้หวัดนกตัวนี้หลุดเข้ามาในประเทศไทยได้อย่างไร ได้รับคำตอบสั้น ๆ ว่ามากับนกเป็ดน้ำที่เมื่อถึงฤดูหนาวจะอพยพจากประเทศจีนแถว ๆ ไซบีเรียเข้ามาหากินในประเทศไทยเป็นตัวนำเชื้อเข้ามา ผมไม่เข้าใจคำตอบเพราะคนตอบก็ตอบง่ายเหลือเกิดตอบแบบไม่ต้องคิด เพราะนกเป็ดน้ำมันอพยพของมันอย่างเข้ามาทุกปีทำไมถึงหอบเอาเชื้อมาเฉพาะปีนี้ และต้นตอการเกิดโรคนั้นอยู่บริเวณภาคกลางก่อนที่จะแพร่กระจายไปที่อื่น ทำไมไม่เกิดที่ภาคอีสานก่อนเพราะนกเป็ดน้ำต้องบินมาถึงภาคนี้ก่อนจึงจะบินต่อไปยังภาคกลาง ที่บ้านผมมีหนองน้ำอยู่ใกล้ ๆ มีนกเป็ดน้ำมาเป็นประจำแต่แถวนี่ไม่มีการตายจากการติดเชื้อเลย  แต่ตายเพราะถูกจับยัดกระสอบไปฝังทั้งเป็น ทั้งติดเชื้อหรือไม่ติดเชื้อก็โดนกำจัดเรียบด้วยข้อหาและวิธีการเดียวกันทั้งสิ้น  และคำถามที่ไม่มีใครตอบผมตรง ๆ ได้ก็คือ  ไข้หวัดนกทำไมไม่กำจัดนกกลับจับไก่ชนมาเป็นแพะ........

        การแพร่เชื้อไข้หวัดนกครั้งนี้เกิดผลกระทบกับเศรษฐกิจของประเทศทั้งโดยตรงและโดยอ้อมอย่างแน่นอน  อาจจะน้อยกว่าวิกฤติเศรษฐกิจเมื่อต้นปี 2540  อยู่บ้าง  แต่ในครั้งนั้นกระทบโดยตรงต่อคนรวยซึ่งถ้าหากล้มก็เป็นการล้มบนฟูก  แต่วิกฤติไข้หวัดนกในครั้งนี้กลับมาส่งผลกระทบกับชาวบ้านในระดับรากหญ้าเป็นส่วนมาก  เพราะไก่เป็นแหล่งโปรตีนที่ราคาถูกที่สุดของชาวบ้านที่แทบมองหาต้นทุนการผลิตไม่เจอ  เพราะชาวบ้านเลี้ยงกันเอาไว้แบบตามมีตามเกิด  และความนิยมของคนไทยซึ่งมีรสชาติที่อร่อยกว่าไก่เนื้อที่เป็นสายพันธุ์ที่นำมาจากต่างประเทศ  พอเกิดไข้หวัดนกระบาดก็ไม่มีใครอยากกินไก่ที่เลี้ยงออกมาจากฟาร์ม แน่นอนที่สุดเจ้าของฟาร์มคือผู้เดือดร้อน  เมื่อโรคนี้ได้ระบาดลุกลามไปถึงไก่ชาวบ้านรัฐก็ได้หาวิธีกำจัดโดยกางแผนที่ทางอากาศกางรัศมี 5  กิโลเมตร  จับไก่ชาวบ้านในพื้นที่ยัดถุงไปฝังทั้งเป็น  โดยไม่มีการรอพิสูจน์ว่าจะติดเชื้อหรือไม่ก็ตาม  ทำอย่างนี้ชาวบ้านก็คงไม่เหลืออะไรที่จะกิน  เพราะลำพังค่าครองชีพที่สูงขึ้นก็เป็นภาระให้แบกรับทุกวันจนจะทนไม่ไหวอยู่แล้ว  ตื่นเช้ามาต้องเดินไปร้านค้าหรือตลาดเพื่อหาซื้อของมากิน  เพราะไก่ที่ตนเองเลี้ยงไว้หมดเกลี้ยงไปแล้ว  ที่เหลือก็คือ เนื้อ  หมู  ปลาซึ่งต้องอดทนซื้อไว้กินยังชีพทั้ง ๆ ที่มันแพงจนอยากหลับตาซื้อ  คราวนี้ชาวบ้านที่ยากจนอยู่แล้วยิ่งจนลงไปอีก

         จริง ๆ แล้วถ้ารัฐยอมรับความจริงตั้งแต่แรก  มีการจัดการและวางแผนให้ดีกว่านี้เหตุการณ์ก็คงไม่บานปลายให้เกิดความเสียหายใหญ่โตและเป็นวงกว้างเช่นนี้  แม้จะสั่งระดมผู้เชี่ยวชาญและเจ้าหน้าที่ปศุสัตว์ทั่วประเทศออกจำกัดวงของการแพร่ระบาดก็ย่อมเป็นสิ่งที่รัฐทำได้เพราะอำนาจมีอยู่ในมือ  จัดหาสถานที่กักกันโรคสัตว์  ทำเขตปลอดสัตว์ปีกที่เป็นตัวนำเชื้อ  การกำจัดในวงแคบทำได้ง่ายกว่าที่ต้องปล่อยให้มีการระบาดลุกลามใหญ่โต  การกำจัดแบบเหวี่ยงแหก็เกิดการต่อต้านจากชาวบ้าน  ตามที่ผมสำรวจความคิดเห็นจากชาวบ้านในหลายพื้นที่ถ้าไก่เขาติดเชื้อโดยได้รับพิสูจน์อย่างแน่ชัดแล้วเขาก็ไม่เสียดาย  ยินดีที่จะให้กำจัด  แต่ถ้าไก่เขาไม่เป็นอะไรแต่ถูกกำจัดเขาก็ต้องเสียใจเป็นธรรมดา  ถ้ามีที่กักกันสัตว์ให้นำไก่ชาวบ้านไปรวมกันไว้เพื่อป้องกันการแพร่ระบาดโรคเขาก็ยินดีที่จะออกค่าใช้จ่าย  สงวนพ่อ-แม่พันธุ์ที่ยังไม่ติดเชื้อเอาไว้เท่านี้ชาวบ้านเขาก็พอใจแล้วครับ  ข้อเท็จจริงก็คือชาวบ้านเขาไม่ค่อยแฮปปี้นักกับเงินชดเชย  40  บาทแต่เจ้าของฟาร์มครับเป็นคนแฮปปี้เพราะมีคนมาจับไก่เหมาไปตัวละ  40  บาทแบบยกฟาร์ม

         เหตุการณ์ที่เกิดขึ้นพอที่จะนำมาเป็นบทเรียน  ผมเข้าใจว่าไม่มีใครอยากให้เกิดและไม่รู้ว่ามันจะเกิดขึ้นอีกในเวลาไหน  ต้องอาศัยคนในชาติทุกคนครับช่วยกันเฝ้าระวัง  บางทีถ้าไม่มีเหตุการณ์อย่างนี้ก็อาจทำให้เราอ่อนแอไม่ยอมพัฒนา  ต่อเมื่อเกิดขึ้นแล้วจึงจะได้ตระหนักไม่ประมาทก่อเกิดการคิดที่จะต้องปรับตัวให้กลมกลืนและพยามยามเอาชนะกับปัญหา  ไม่ใช่ต่างคนต่างคิด  ต่างคนต่างทำ  หรือบางคนทำก็ไม่ทำแม้แต่คิดก็ยังไม่คิด  ให้ทุกฝ่ายตกลงและหาวิธีที่ดีที่สุด  เสียหายน้อยที่สุดแม้วัวหายแล้วจึงล้อมคอกก็ตามเพื่อความปลอดภัยของวัวตัวต่อไป  ถ้ามันเกิดหายขึ้นมาอีกก็จะอายชาวโลกเขาเปล่า ๆ   ผมว่าน่าอายยิ่งกว่าไม่กล้าเอาวัคซีนไข้หวัดนกเข้ามาขายอีกนะครับ..........