Τα αυξημένα επίπεδα του καρκινοεμβρυικού αντιγόνου(CEA) πριν από την θεραπεία έχουν αρνητική προγνωστική σημασία (2). Η μεγάλη ηλικία διάγνωσης (>70 ετών) δεν αποτελεί αντένδειξη για τις συνήθεις θεραπείες. Στην ομάδα αυτή των ασθενών επιτυγχάνεται αποδεκτή νοσηρότητα και θνητότητα όπως επίσης και επιβίωση. (3) Λόγω της συχνότητας της νόσου (περίπου 160.000 νέες περιπτώσεις καρκίνου του παχέος εντέρου και του ορθού ανά έτος),της ύπαρξης ομάδων υψηλού κινδύνου, την βραδεία ανάπτυξη των πρωτογενών βλαβών, την καλύτερη επιβίωση των ασθενών με πρώιμα στάδια του καρκίνου και της σχετικής απλότητας και ακρίβειας των δοκιμασιών προληπτικού ελέγχου, ο προληπτικός έλεγχος για τον καρκίνο του παχέος εντέρου θα πρέπει να γίνεται σε όλους τους ενήλικους με αρχή την ηλικία των 50 ετών, ιδιαίτερα για τα άτομα που έχουν συγγενείς πρώτου βαθμού με καρκίνο του παχέος εντέρου. Υπάρχουν ομάδες που παρουσιάζουν υψηλή συχνότητα καρκίνου του παχέος εντέρου. Στις ομάδες αυτές περιλαμβάνονται άτομα με γενετικές κληρονομικές καταστάσεις όπως είναι η οικογενής πολυποδίαση, ο κληρονομικός μη πολυποδιασικός καρκίνος του παχέος εντέρου (hereditary nonpolyposis colon cancer-HNPCC) ,το σύνδρομο LYNCH I και LYNCH II και η ελκώδης κολίτις. Τα ανωτέρω ευθύνονται για το 10-15% των περιπτώσεων ορθοκολικού καρκίνου. Στις πιο συχνές καταστάσεις με αυξημένο κίνδυνο περιλαμβάνονται:

Μετά τη θεραπευτική αντιμετώπιση του καρκίνου του παχέος εντέρου, οι περιοδικές επανεκτιμήσεις του ασθενούς μπορεί να οδηγήσουν σε πρώιμη διάγνωση και αντιμετώπιση της υποτροπής της νόσου (7).Η επίδραση των περιοδικών ελέγχων στην ολική θνητότητα των ασθενών με υποτροπιάζοντα καρκίνο του παχέος εντέρου περιορίζεται από το μικρό σχετικά αριθμό ασθενών με εντοπισμένη, δυνητικά θεραπεύσιμη μεταστατική νόσο. Επί του παρόντος δεν έχουν υπάρξει μεγάλες τυχαιοποιημένες μελέτες που να αποδεικνύουν τη δραστηριότητα ενός σαφούς προγράμματος μετεγχειρητικού ελέγχου(8,9).Η μετεγχειρητική παρακολούθηση θα πρέπει να γίνεται για τον προσδιορισμό ασυμπτωματικών μεταστάσεων που μπορούν να εκταμούν αποτελεσματικά και για τον έγκαιρο προσδιορισμό μετάχρονων όγκων (10-12).Το καρκινοεμβρυικό αντιγόνο (CEA) είναι μια γλυκοπρωτείνη που συχνά χρησιμοποιείται στον χειρισμό ασθενών με καρκίνο του παχέος εντέρου. Μια ανασκόπηση σχετικά με τη χρήση αυτού του δείκτη προτείνει

οτι το CEA δεν βοηθάει στον προληπτικό έλεγχο για ορθοκολικό καρκίνο. ότι ο έλεγχος του CEA μετά την εγχείρηση θα πρέπει να περιορίζεται στους ασθενείς που είναι πιθανοί υποψήφιοι για εκτομή ηπατικών ή πνευμονικών μεταστάσεων. και ότι δεν συνίσταται η χρήση ρουτίνας μόνο του CEA για τον έλεγχο ανταπόκρισης στη θεραπεία.

Εν τούτοις μεταγενέστερες μεγάλες προοπτικές τυχαιοποιημένες μελέτες έδειξαν σταθερές ενδείξεις ωφέλειας από την συστηματική συμπληρωματική χημειοθεραπεία με σχήμα Φθοριοουρακίλης σε συνδυασμό με λεβαμιζόλη ή λευκοβορίνη(Fluorouracil plus Levamisole or Leucovorin).

Η πρώτη θετική μελέτη χρησιμοποίησε ένα σχήμα που δεν χρησιμοποιείται πλέον. Το 1988 το National Surgical Adjuvant Breast and Bowel Project (NSABP) έδειξε βελτιωμένη επιβίωση ελευθέρα νόσου και ολικό όφελος επιβίωσης σε ποσοστό 8% σε παρακολούθηση 5 ετών για ασθενείς σταδίων ΙΙ και ΙΙΙ (Dukes’ B και C και τροποποιημένο Astler-Coller[MAC], B2,B3 και C1-C3) που θεραπεύτηκαν μετεγχειρητικά με σχήμα MOF που χρησιμοποιούσε φθοριοουρακίλη (5-FU),σεμουστίνη(methyl-ccnu) και βινκριστίνη (18).Εν τούτοις μετά από 8 χρόνια παρακολούθησης η ανωτέρω ωφέλεια δεν ήταν εμφανής.

Το 1990 μια μεγάλη μελέτη μεταξύ διαφόρων ιατρικων ομάδων με 5-FU/Levamisole έδειξε παράταση του χρόνου χωρίς νόσο και παράταση της ολικής επιβίωσης σε ασθενείς με καρκίνο του παχέος εντέρου σταδίου ΙΙΙ σε σχέση με ασθενείς που δεν έλαβαν θεραπεία μετά την εγχείρηση (19).Η ωφέλεια αυτή υπήρχε και κατά τη διάρκεια της παρακολούθησης(20). Η Levamisole μόνη της δεν είχε τα ανωτέρω αποτελέσματα και δεν ήταν σαφές εάν το σχήμα 5-FU/Levamisole ήταν δραστικό στους ασθενείς σταδίου ΙΙ.

Το NSABP τότε ανακοίνωσε μια μελέτη σε ασθενείς σταδίου ΙΙ και ΙΙΙ που συνέκρινε το αρχικό MOF σχήμα με σχήμα εβδομαδιαίας χορήγησης 5-FU σε συνδυασμό με υψηλή δόση Leucovorin.Η μελέτη αυτή έδειξε στατιστικά σημαντικό όφελος του σχήματος 5-FU/Leucovorin στην ολική επιβίωση και στον χρόνο χωρίς νόσο(21).Η συμπληρωματική θεραπεία με 5-FU και Leukovorin (σε ποικίλα θεραπευτικά σχήματα) συγκρίθηκε επίσης μόνο με τη χειρουργική θεραπεία σε 4 μεγάλες τυχαιοποιημένες μελέτες που σταμάτησαν πρόωρα στις αρχές του 1990 όταν φάνηκε ότι η χειρουργική θεραπεία μόνη της δεν κάλυπτε τους ασθενείς σταδίου ΙΙΙ.

Τρεις από αυτές τις μελέτες που έγιναν στον Καναδά, Γαλλία και Ιταλία συγκέντρωσαν και ανέλυσαν τα στοιχεία μαζί. Οι υποτροπές στα τρία χρόνια αλλά και η ολική επιβίωση και ο χρόνος χωρίς νόσο έδειξαν στατιστικά σημαντική βελτίωση σε αυτή την ανάλυση (22,23).Περίπου 4000 ασθενείς έλαβαν μέρος σε αυτές τις θετικές τυχαιοποιημένες μελέτες που συνέκριναν την συμπληρωματική χημειοθεραπεία με την εγχείρηση και όπου φάνηκε ελάττωση της θνητότητας σε ποσοστά 22% και 33%.Τα αποτελέσματα αυτά είναι απολύτως σαφή σε ασθενείς σταδίου ΙΙΙ αλλά ασαφή σε ασθενείς σταδίου ΙΙ. Η συμπληρωματική θεραπεία τού καρκίνου παχέος εντέρου σταδίου ΙΙΙ φαίνεται ότι αποσβένει το κόστος της όταν λαμβάνεται υπ’ όψιν η ποιότητα ζωής του ασθενούς (24).Επί του παρόντος οι ασθενείς με στάδιο ΙΙΙ (Dukes’ G ) θα πρέπει να λαμβάνουν συμπληρωματική θεραπεία με 5-FU/Levamisole ή 5-FU/leucovorin ή με ένα από τα άλλα σχήματα που ελέγχονται σε κλινικές δοκιμές(25).Η περιοχική συμπληρωματική θεραπεία με σκοπό την ελάττωση των ηπατικών μεταστάσεων έχει δοκιμασθεί με εγχύσεις 5-FU στην πυλαία και με ακτινοβολία στο ήπαρ και μια πρώιμη μελέτη από τον Taylor έδειξε ενθαρρυντικά αποτελέσματα (26).Εν τούτοις τα αποτελέσματα από το NSABP την Mayo clinic και το United Kingdom Large Rowel Cancer Project δεν έδειξαν σημαντικό όφελος από τη συμπληρωματική θεραπεία με κατεύθυνση το ήπαρ και με σκοπό την ελάττωση των ηπατικών μεταστάσεων (27,28).Η μελέτη του NSABP αλλά όχι η μελέτη της Mayo clinic έδειξε ηπιότατη ωφέλεια στην επιβίωση αλλά όχι μεταβολές στη συχνότητα των ηπατικών μεταστάσεων. Επίσης με ακτινοβολία του ήπατος σε συνδυασμό με 5-FU δεν παρατηρείται ούτε επιμήκυνση της επιβίωσης ούτε ελάττωση των ηπατικών μεταστάσεων στη μελέτη της Gastrointestinal Tumor Study Group(29).

Στην τοπικά προχωρημένη νόσο ο ρόλος της ακτινοθεραπείας στον καρκίνο του παχέος εντέρου βρίσκεται υπό κλινική εκτίμηση.Δεν υπάρχει σαφής θεραπεία για τον προχωρημένο καρκίνο του παχέος εντέρου και δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι η χημειοθεραπεία βελτιώνει την επιβίωση αν και μπορεί να επιτευχθεί βραχυχρόνια βελτίωση με την 5-FU σε περίπου 10-20% των ασθενών. Μερικές μελέτες δείχνουν κάποιο πλεονέκτημα όταν στην 5-FU προστίθεται Leucovorin ή methotrexate σε σχέση με το ποσοστό ανταπόκρισης και την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων αλλά όχι πάντοτε σε σχέση με την επιβίωση (30-34).

1. Steinberg SM, Barkin JS, Kaplan RS et al. Prognostic indicators of colon tumors: The Gastrointestinal Tumor Srudy Group experience. Cancer 57(9):1866-1870, 1986
2. Filella X, Molina R, Grau JJ, et al.: Prognostic value of CA19-9 levels in colorectal cancer. Annals of Surgery 216(1):55-59, 1992
3. Fitzgerald SD, Longo WE, Daniel GL, et al.: Advanced colorectal neoplasia in the high risk elderly patient: is surgical resection justified? Diseases of the colon and Rectum 36(2) 161-166, 1993
4. Ransohoff DF, Lang CA: Screening for colorectal cancer. New England Journal of Medecine 325(1):37-41,1991
5. Fuchs CS, Giovannucci EL, Colditz GA, et al: A prospective study of family history and the risk of colorectal cancer. Cancer: Principles and Practice oh Oncology Updates 2(1):1-16,1987
6. Winawer SJ: Screening for colorectal cancer: Cancer: Principles and Practice of Oncology Updates2(1):1-16,1987
7. Martin EW,Minton JP,Carey LC:CEA-directed second-look, surgery in the asymptomatic patient after primary resection of colorectal carcinoma. Annals of Surgery 202(1): 310-317,1985.
8. Safi f,Link KH, Beger HG: Is follow-up of colorectal cancer patients worthwhile? Diseases of he colon and Rectum 36(7):636-644,1993
9. Moertel CG,Fleming TR,Mcdonald JS,et al.:An evaluation of the carcinoembryonic antigen (CEA) test for monitoring patients with resected colon cancer.: Journal of the American Medical Association 270(8)943-947,1993
10. Bruinvels DJ,Stiggelbout AM,Kievit J,et al,:Follow up of patients with colorectal cancer: a meta analysis. Annals of Surgery 219(2):174-182,1994.
11. Lautenbach E,Forde KA,Neugut AI: Benefits of colonoscopic surveillance after curative resection of colorectal cancer. Annals of surgery 220(2) 206-211.1994
12. Khoury DA, Opelka FG, Beck DE, et al: Colon Surveillance after colorectal cancer surgery. Diseases og the Colon and Rectum 39(3):252-256, 1996
13. American Society of Clinical Oncology: Clinical practice guidelines for the use of tumor markers in breast and colorectal cancer. Journal of Clinical Oncology 14(10):2843-2877.1996
14. Panettiere FJ, Goodman PJ, Costanzi JJ, et al: Adjuvant therapy in large bowel adenocarcinoma: long-term results of a Southwest Oncology Group study. Journal of Clinical Oncology 6(6):947-954,1988
15. Gastrointestinal Tumor Study Group: Adjuvant therapy of colon cancer: results of a prospectively randomized trial. New England Journal of Medecine 310(12):737-734,1984
16. Higgins GA, Amadeo JH, McElhinney J, et al: Efficacy of prolonged intermittent therapy with combined 5-fluorouracil and Methyl-CCNU following resection for carcinoma of the large bowel: a Veterans Administration Surgical Oncology Group report. Cancer 53(1):1-8,1984
17. Buyse M, Zeleniuch-Jacquotte A, Chalmers TC: Adjuvant therapy of colorectal cancer: why we still don’t know. Journal of the American Medical Association 259(24):3571-3578,1988
18. Wolmark N, Fisher B, Rockette H, et al: Postoperative adjuvant chemotherapy or BCG for colon cancer: results from NSABP protocol C-01. Journal of the National Cancer Institute 80(1):30-36,1988
19. Moertel CG, Fleming TR, Macdonald JS, et al: Levamisole and fluorouracil for adjuvant therapy of resected colon carcinoma. New England Journal of Medecine 322(6): 352-358,1990
20. Moertel CG, Fleming TR, MacDonald JS, et al: Fluorouracil plus levamisole as effective adjuvant therapy after resection of stage III colon carcinoma: a final report: Annals of Internal Medecine 122(5): 321-326,1995
21. Wolmark N, Roxkette H, Fisher B, et al: The benefit of Leucovorin-modulated fluorouracil as postoperative adjuvant therapy for primary colon cancer: results from National Surgical Adjuvant Brest and Bowel Project Protocol C-03. Journal of Clinical Oncology 11(10)1879-1887,1993
22. International Multicentre Pooled Analysis of Colon Cancer Trials: Efficacy of adjuvant fluorouracil and folinic acid in colon cancer. Lancet 345(8955):939-944.1995
23. O’Connell M, Mailliard J, Macdonald J et al: An intergroup trial of intensive course 5FU and low dose leucovorine as surgical adjuvant therapy for high risk colon cancer. Proceedings of the American Society of Clinical Oncology 12:A-552,190,1993
24. Brown ML, Nayfield SG, Shibley LM: Adjuvant therapy for stage IIIcolon cancer: economics returns to research and cost-effectiveness of treatment. Journal of the National Cancer Institute 86(6):424-430,1994
25. National Institutes of Health: NIH Consensus Conference: adjuvant therapy for patients with colon and rectal cancere. Journal of the American Medical Association 264(11): 1444-1450,1990.
26. Taylor I, Machin D, Mulle M, et al.: A randomized controlled trial of adjuvant portal vein cytotoxic perfusions in colorectal cancer. British Journal of Surgery 72(5):459-363,1985
27. Wolmark N, Rockette H, Wickerham DL, et al.: Adjuvant therapy of Dukes’ A,B, and C adenocarcinoma of the colon with portal vein fluorouracil hepatic infusion: preliminary results of National Surgical Adjuvant Breast and Bowel Project Protocol C-02. Journal of Clinical Oncology 8(9):1466-1475,1990
28. Beart RW, Moertel CG, Wieand HS, et al.: Adjuvant therapy for respectable colorectal carcinoma with fluoroyracil administered by portal vein infusion. A study of the Mayo Clinic and the North Central Cancer Treatment Group. Archives of Surgery 125(7):897-901, 1990
29. The Gastrointestinal Tumor Study Group: Adjuvant therapy with hepatic irradiation plus fluorouracil in colon carcinoma. International Journal of Radiation Oncology, Biology, Physics 21(5):1151-1156,1991
30. Petrelli N, Douglass HO, Herrera L, et al.: The modulation of fluorouracil with leucovorin in metastatic colorectal carcinoma :a prospective randomized phase III trial. Journal of Clinical Oncology 7(10):1419-1426,1989
31. Erlichman C, Fine S, Wong A, et al: A randomized trial of fluorouracil and folinic acid in patients with metastatic colorectal carcinoma. Journal of Clinical Oncology 6(3):469-475,1988
32. Doroshow JH,Multhauf p,leong L,et al.:Prospective randomized comparison of fluoroucaril and high-dose continuous infusion leucovorin calcium for the treatment of advanced measurable colorectal cacner in patients previously unexposed to chemotherapy. Journal of clinical Oncology 8(3) : 491-501,1990
33. Poon MA,O’Conell MJ, Wieand HS,et al.:Biochemical modulation of fluoroucaril with leucovorin: confirmatory evidence of improved therapeutic efficacy in advanced colorectal cancer. Journal of clinical Oncology 9(11):1967-1972,1991
34. ValoneFH,Friedman MA,wittlinger PS,et al.: Treatment of patients with advanced colorectal carcinomas with fluoroucaril alone,high-dose leucovorin plus fluoroucaril,or sequential methotrexate,fluoroucaril,and leucovorin randomized trial of the northern California Oncology Group. Journal of Clinical Oncology 7(10): 1427-1436,1989
35. Stephenson KR, Steinberg SM,Hughes KS, et al.: perioperative blood transfusions are associated with decreased time to recurrence and decreased survival after resection of colorectal liver metastases. Annals of Surgery 208(6):679-687,1988.
36. Voogt PJ,Van de Velde CJ,Brand A,et al.: Blood transfusion and cancer prognosis :different effects of blood transfusion on prognosis of colon and breast cancer patients. Cancer 59(4) :836-843,1987
37. Heiss MM, Mempel W, Delanoff C ,et al.: Blood transfusion-modulated tumor recurrence :first results of a randomized study of autologous versus allogeneic blood transfusion in colorectal cancer surgery. Journal of clinical oncology 12(9):1859-1867,1994.
38. Busch OR,Hop WC,Hoynck van Papendrecht MA,et al.: Blood transfusions and prognosis in colorectal cancer>New England journal of medicine 328(19) :1372-1376,1993.
39. Donohue JH, Williams S, Cha S, et al.: Perioperative blood transfusions do not affect disease recurrence of patient undergoing curative resection of colorectal carcinoma: a Mayo/North Central cancer Treatment Group study. Journal of Clinical Oncology 13(7): 1671-1678,1995

Οι αποφάσεις για θεραπεία συχνά βασίζονται στα παλαιότερα συστήματα σταδιοποίησης κατά Dukes ή το τροποποιημένο σύστημα κατά Astler-Coller (MAC) (1)

Tis : Καρκίνος in situ : ενδοεπιθηλιακός ή στο χόριο του βλεννογόνου χωρίς να επεκτείνεται δια της βλεννογονίου μυϊκής στιβάδας.

Ν3: Μετάσταση σε οποιονδήποτε λεμφαδένα κατά την πορεί συγκεκριμένου αγγειακού κορμού και/η μετάσταση στον apical λεμφαδένα ή λεμφαδένες (όταν ο λεμφαδένας ορίζεται από τον χειρουργό)

Tis, NO,MO

(καρκίνωμα in situ)

T1,NO,MO,T2,NOMO

Το στάδιο Ι μπορεί να είναι ισοδύναμο με το Dukes’ A ή MAC A ή Β1.Ο όγκος περιορίζεται στο εντερικό τοίχωμα (βλεννογόνο, βλεννογόνιο μυϊκή στιβάδα, υποβλεννογόνιο και μυϊκό χιτώνα)

Το στάδιο ΙΙ μπορεί να είναι ισοδύναμο με το Dukes’ B ή το ΜΑC B2 ή Β3. Ο όγκος έχει επεκταθεί σε εξωαυλικό ιστό

Το στάδιο ΙΙΙ μπορεί να είναι ισοδύναμο με το Dukes’ C ή το MAC C1-C3. Οι περιοχικοί λεμφαδένες είναι προσβεβλημένοι.

ΣΤΑΔΙΟ IV

Σαν στάδιο IV ορίζεται η ακόλουθη ΤΝΜ ομαδοποίηση

1. Cohen AM, Minsky BD, Schilsky RL: Colon cancer. In: De Vita VT, Hellman S, Rosenberg SA, Eds.: Cancer: Principles and Practice of Oncology. Philadelphia: JB Lippincott Company. 4^th Edition, 1993, pp 929-977
2. Colon and Rectum. In: American Joint Committee on Cancer: Manual for Staging of Cancer. Philadelphia: JB Lippincott Company, 4^th ed., 1992, 75-82.
3. Zinkin LD: A critical review of the classification and staging of colorectal cancer. Diseases of the Colon and Rectum 26(1):37-43, 1983
4. Eisenberg B, Decosse JJ, Harford F, et al.: Carcinoma of the colon and rectum: the natural history reviewed in 1704 patients. Cancer 49(6): 1131-1134, 1982
5. Olson RM, Perencevich NP, Malcolm AW, et al.: Patterns of recurrence following curative resection of adenocarcinoma of the colon and rectum. Cancer 45(12): 2969-2974, 1980
6. Newland RC, Chapuis PH, Pheils MT, et al.: The relationship of survival to staging and grading of colorectal carcinoma : a prospective study of 503 cases. Cancer 47(6): 1424-1429, 1981

1. Τοπική εκτομή ή απλή πολυπεκτομή με καθαρά όρια
2. Εκτομή τμήματος παχέος εντέρου όταν δεν είναι δυνατή η τοπική εκτομή

Στάδιο Ι ή Dukes’ A ή MAC A και Β1

Στάδιο ΙΙ ή Dukes’ B ή MAC B2 και Β3

1. Ευρεία χειρουργική εκτομή και αναστόμωση
2. Μετά την εγχείρηση οι ασθενείς θα μπορούν να είναι υποψήφιοι για κλινικές θεραπευτικές δοκιμές που σκοπό έχουν την εκτίμηση συστηματικής ή περιοχικής χημειοθεραπείας, ακτινοθεραπείας ή άλλων βιολογικών θεραπειών. Η συμπληρωματική θεραπεία δεν ενδείκνυται στους περισσότερους ασθενείς εκτός εάν περιλαμβάνονται σε κάποια κλινική μελέτη. Αν και υπάρχουν υποομάδες μεταξύ των ασθενών με καρκίνο του παχέος εντέρου σταδίου ΙΙ που μπορεί να παρουσιάζουν μεγαλύτερη από τον μέσο όρο πιθανότητα υποτροπής (προσκόλληση του όγκου σε παρακείμενα ανατομικά μόρια [MAC στάδιο Β3], διάτρηση, πλήρης απόφραξη ή βιολογικά χαρακτηριστικά όπως ανευπλοειδία, υψηλή ανάλυση S-PHASE ή απαλοιφή του 18q ) δεν υπάρχουν εν τούτοις σαφείς ενδείξεις ότι η συμπληρωματική χημειοθεραπεία με 5-FU/Levamisole συνοδεύεται με βελτίωση της ολικής θνητότητας σε σύγκριση με την χειρουργική θεραπεία σαν μοναδική αντιμετώπιση (1) Σε μερικές μελέτες η ανάλυση υποομάδων με συμπληρωματική χημειοθεραπεία έδειξε όφελος στον χρόνο ελευθέρου νόσου και στην ολική επιβίωση σε σχέση με την χειρουργική θεραπεία σαν μοναδική θεραπεία (2,3) αλλά όμως η θεραπεία αυτή δεν θεωρείται σαν βασική θεραπεία για όλους τους ασθενείς σταδίου ΙΙ. Εχει ανακοινωθεί καλύτερος τοπικός έλεγχος της νόσου με μετεγχειρητική ακτινοθεραπεία σε ασθενείς με νόσο σταδίου Β3. Υπάρχει ένα πρωτόκολλο που ερευνά σε ομάδα ασθενών την συμπληρωματική χημειοθεραπεία και ακτινοθεραπεία σε σύγκριση με την μετεγχειρητική χημειοθεραπεία σαν μόνη θεραπευτική αγωγή, σε επιλεγμένους ασθενείς σταδίου ΙΙ υψηλού κινδύνου (4,5)

1. Moertel CG, Fleming TR, Madonald SJ, et al.: Intergroup study of fluorouracil plus levamisole as adjuvant therapy for stage II/Dukes’ B2 colon cancer. Journal of Clinical Oncology 13(12):2936-2943, 1995
2. Wolmark N, Roxkette H, Fisher B, et al: The benefit of Leucovorin-modulated fluorouracil as postoperative adjuvant therapy for primary colon cancer: results from National Surgical Adjuvant Brest and Bowel Project Protocol C-03. Journal of Clinical Oncology 11(10)1879-1887,1993
3. Moertel CG: Chemotherapy for colorectal cancer. New England Journak of Medecine 330(16): 1136-1142, 1994
4. Willett CG, Tepper JE, Skates SJ, et al.: Adjuvant postoperative radiation therapy for colonic carcinoma. Annals of Surgery 206(6): 694-698, 1987
5. Martenson JA, North Central Cancer Treatment Group: NCI HIGH PRIORITY CLINICAL TRIAL –Phase III Randomized Trial of Adjuvant 5-FU/LEV with vs without Radiotherapy in Patients with Completely Resected Adenocarcinoma of the colon at High Risk of Locoregional Recurrence . NCCTG-914652, clinical trial, closed, 12/17/96

1. Ευρεία χειρουργική εκτομή και αναστόμωση . Οι ασθενείς που δεν πρόκειται να εισαχθούν σε κάποιο ερευνητικό πρωτόκολλο θα πρέπει να λαμβάνουν μετεγχειρητικά χημειοθεραπεία με 5-FU/Leucovorin για 6 μήνες. Μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί το σχήμα 5-FU/Levamisole για 12 μήνες αν και μόνο μία μελέτη έδειξε ότι έχει καλύτερα αποτελέσματα στην επιβίωση σε σχέση με την εξάμηνο θεραπεία 5-FU/Leucovorin. (6-14) H Levamisole δεν φαίνεται να είναι σημαντικό στοιχείο στην συμπληρωματική χημειοθεραπεία (8, 13-15)
2. Κατάλληλοι ασθενείς θα πρέπει να θεωρούνται υποψήφιοι για εισαγωγή σε προσεκτικά ελεγχόμενες κλινικές δοκιμές με χημειοθεραπευτικά σχήματα, μετεγχειρητική ακτινοθεραπεία ή βιολογική θεραπεία σαν μοναδικές θεραπείες ή συνδυασμό (4,16)

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ .

1. Willett CG, Fung CY, Kaufman DS, et al.: Postoperative radiation therapy for high-risk colon carcinoma. Journal of Clinical Oncology 11(6): 1112-1117, 1993.
2. Schild SE, Gunderson LL, Haddock MG, et al.: The treatment of locally advanced colon cancer. International Journal of Radiation Oncology, Biology, Physics 37(1): 51-58, 1997.
3. Riethmuller G, Holz E, Schlimok G, et al.: Monoclonal antibody therapy for resected Dukes' C colorectal cancer: seven-year outcome of a multicenter randomized trial. Journal of Clinical Oncology 16(5): 1788-1794, 1998.
4. Pazdur R, Glaxo Wellcome, Inc.: Phase III Randomized Study of Adjuvant MOAB 17-1A plus 5-FU-Based Chemotherapy vs 5-FU-Based Chemotherapy Alone for Surgically Resected Stage III Adenocarcinoma of the Colon (Summary Last Modified 08/1999), GW-157-001, clinical trial, closed, 07/06/1999.
5. Benson AB, Eastern Cooperative Oncology Group: Phase III Comparison of Adjuvant 5-FU/LEV vs 5-FU/LEV plus Autologous Tumor Cell Vaccination in Patients with Potentially Curatively Resected Stage C1-3 Adenocarcinoma of the Colon (Summary Last Modified 11/94), E-1290, clinical trial, closed, 01/03/1996.
6. Moertel CG, Fleming TR, Macdonald JS, et al.: Fluorouracil plus levamisole as effective adjuvant therapy after resection of stage III colon carcinoma: a final report. Annals of Internal Medicine 122(5): 321-326, 1995.
7. National Institutes of Health: NIH Consensus Conference: adjuvant therapy for patients with colon and rectal cancer. Journal of the American Medical Association 264(11): 1444-1450, 1990.
8. Wolmark N, National Surgical Adjuvant Breast and Bowel Project: Phase III Randomized Comparison of 5-FU/CF vs 5-FU/LEV vs 5-FU/CF/LEV as Adjuvant Therapy Following Potentially Curative Resection of Dukes' B and C Carcinoma of the Colon (Summary Last Modified 06/89), NSABP-C-04, clinical trial, closed, 12/31/1990.
9. Moertel CG: Chemotherapy for colorectal cancer. New England Journal of Medicine 330(16): 1136-1142, 1994.
10. Wolmark N, Rockette H, Wickerham DL, et al.: Adjuvant therapy of Dukes' A, B, and C adenocarcinoma of the colon with portal-vein fluorouracil hepatic infusion: preliminary results of National Surgical Adjuvant Breast and Bowel Project Protocol C-02. Journal of Clinical Oncology 8(9): 1466-1475, 1990.
11. Beart RW, Moertel CG, Wieand HS, et al.: Adjuvant therapy for resectable colorectal carcinoma with fluorouracil administered by portal vein infusion: a study of the Mayo Clinic and the North Central Cancer Treatment Group. Archives of Surgery 125(7): 897-901, 1990.
12. Fielding LP, Hittinger R, Grace RH, et al.: Randomised controlled trial of adjuvant chemotherapy by portal-vein perfusion after curative resection for colorectal adenocarcinoma. Lancet 340(8818): 502-506, 1992.
13. Piedbois P, Buyse M, Gray R, et al.: Portal vein infusion is an effective adjuvant treatment for patients with colorectal cancer. Proceedings of the American Society of Clinical Oncology 14: A-444, 192, 1995.
14. Petrelli N, Herrera L, Rustum Y, et al.: A prospective randomized trial of 5-fluorouracil versus 5-fluorouracil and high-dose leucovorin versus 5-fluorouracil and methotrexate in previously untreated patients with advanced colorectal carcinoma. Journal of Clinical Oncology 5(10): 1559-1565, 1987.
15. Haller DG, Eastern Cooperative Oncology Group: NCI HIGH PRIORITY CLINICAL TRIAL --- Phase III Randomized Comparison of Adjuvant Low-Dose CF/5-FU vs High-Dose CF/5-FU vs Low-Dose CF/5-FU/LEV vs 5-FU/LEV Following Curative Resection in Selected Patients with Dukes' B2 and C Carcinoma of the Colon (Summary Last Modified 06/97), EST-2288, clinical trial, closed, 07/30/1992.
16. Rougier P, Nordlinger B: Large scale trial for adjuvant treatment in high risk resected colorectal cancers: rationale to test the combination of loco-regional and systemic chemotherapy and to compare l-leucovorin + 5-FU to levamisole + 5-FU. Annals of Oncology 4(Suppl 2): S21-S28, 1993.

.