hacialinin anayasa mahkemesi sayfası        basınız

Hacı Ali Özhan

Yazılı açıklama gerçekten bir mahkeme tarafından yapılamayacak cümleler içermektedir. Nitekim basında 'muhtıra' olarak yorumlanmıştır. Mahkeme açıklamasında; parti kapatılmasının imkansız hale gelmesinin demokratik rejimi tehlikeye düşüreceği, bu nedenle bölünmez bütünlük ve demokratik temel düzen aleyhine çalışan partilerin özgür olamayacağını ileri sürmektedir. Yine demokratik rejimin, kendisini yok edecek eylemlere yaptırım uygulamasının gerektiği açıklanıyor.

Anayasa Mahkemesi'ne verilen 'demokratik düzeni koruma' görevi olduğu ve bunun engellenmesinin meydana getireceği tehlikenin kamuoyunun bilgisine sunulmasında yarar görülmüştür denilmektedir.

Anayasa Mahkemesi'nin, Anayasa' yi koruma veya demokratik temel düzeni koruma diye bir görevi yoktur. Olamazda. Bu yalnızca TBMM'nin görevidir. Bu göreve müdahale olabilecek her etki, yasama kuvvetine müdahaledir. Meclis, görülmekte olan davaları etkileyecek kanun veya Anayasa değişikliğini tabii ki yapabilecektir. Bunun yargıya müdahale ile hiçbir ilgisi yoktur. Anayasa Mahkemesi yazılı açıklaması ile kuvvetler ayrılığı ilkesini zedelemiştir.

Anayasa Mahkemesi, her mahkeme gibi yalnızca kanundaki görevini yapar. Bu görev de, kanunların Anayasa'ya uygunluğunu denetlemektir. Başka bir görevi yoktur. Bu görev Anayasayı korumak olarak nitelenemez.Çünkü TBMM, Anayasa' yı her zaman ve istediği gibi değiştirme yetkisine sahiptir. Mahkeme, değişmiş anayasa hükümlerini de uygulamak zorundadır. Kaldı ki, TBMM' ne yapılan Anayasa değişikliğidir. Değişecek Anayasa hükümlerini uygulamak görevi olan bir mahkeme, eski hükümleri korumak gibi bir görev içinde olamaz.

Tamamen siyasi içerikte olan ve görev dışı yapılan bu açıklama Anayasa Mahkemesi'nin tarihine 'olumsuz' olarak geçecektir. Bu açıklamayı yapan mahkeme başkanı Sn. Mustafa Bumin kabul edilmelidir. Mahkemeler Adalet Bakanı sn. Türk'ün dediği gibi yalnızca 'kararlarıyla' konuşurlar. Nitekim içtüzükte de; mahkemenin çalışmalarıyla ilgili konularda bilgi ve demeç verilebilir. (Örneğin Haşim Kılıç'ın yaptığı gibi.) Mahkemeye gelmesi muhtemel konularda görüş açıklayamayacakları içtüzükte açıkça belirtilmiştir. Anayasa Mahkemesi'nin yaptığı açıklama içtüzüğün 32. maddesini ihlâl etmiştir.

Diğer yandan, yapılan açıklama görülmekte olan FP ve HADEP davaları için ihsası rey niteliğindedir. Yani bu davalarla ilgili kararlarını etkileyecek görüşlerin açıklanması kapsamındadır. Bu durum Anayasa Mahkemesi kuruluş kanununun 46/5 hükmüne göre, bir üye 'istişari mütalaa ve kanaat beyan ettiği' işlere bakamaz. Dolayısıyla sn. Mustafa Bumin' in FP ve HADEP davalarından bu açıklama nedeniyle çekilmesi gereklidir. Bu durum ayrıca partiler açısından hakimin reddi için de yeterlidir.

Türkiye'de ilk kez bir yüksek mahkemenin bu şekilde siyasi içerikte basın açıklaması yapması, diğer mahkemelerce de tekrarlanmaz ve dilerim son olur. Yargı bağımsızlığı diğer kuvvetlerin işine karışmamayı da gerektirir. Aksi halde 'yargıçlar devletinden' bahsedilebilir. TBMM'ye Anayasa değişikliği konularında, Anayasa Mahkemesi; yazılı, sözlü görüş bildirebilir ancak hukuk içinde kalmak şartıyla. Siyasi takdiri etkileyecek görüş, mahkeme sıfatıyla açıklanamaz.