HİÇKİMSENİN CUMHURİYETİ

hacı ali özhan

Değerli hocam Kadir Cangızbay kitabına "Hiçkimsenin Cumhuriyeti" ismini vermiş. 2000 yılında Ütopya yayınlarınca yayımlanan kitabında sn. Cangızbay şöyle yazıyor. "...Cumhuriyet (res publica) yani "herkesin olan"...herkesin olanlığı, insanların kendisine sahip çıktıkları her şeye eşit uzaklıkta yer alması suretiyle kurulan bir "herkesin olan" lık. İşte bu yüzden de cumhuriyetin her şeyden önce, daha doğrusu kendi tanımı gereği eşitlikçi olması gerekiyor; aksi takdirde herkese eşit mesafede yer alması mümkün olmazdı...cumhuriyet "herkesin olan" olmaktan, yani gerçekten cumhuriyet olmaktan çıktığı ölçüde, ulus da halkın tümünü kapsamaktan çıkmış olacaktır. Başka bir ifadeyle cumhuriyet, herkesin değil de bazılarının sahip çıktıklarına daha yakın bir mesafede bulunur hale geldiği ölçüde, bazıları tarafından nüfuz edilemezken, bazıları için de özellikli nüfuz alanı niteliği kazanmış olacaktır ki, burada artık cumhuriyet adı dışında yok, ama birilerinin diktatörlüğü var demektir..." Kadir hocam kendi mizahi uslübu ve benzetmeleriyle devam ediyor.

Köşk' teki türbanlı bayanlara kapalı resepsiyon tartışmaları yanında, kutlamaların cumhuriyet karşıtı bir kesim varmışçasına gösterişe dönüştürülmesi, aslında cumhuriyetin ne kadar özümsenip kavrandığını göstermektedir. Cumhuriyet herkes tarafından benimsenmişken cumhuriyeti kendisiyle sınırlayan bir anlayış ve sözde cumhuriyet nutukları ne kadar samimi görülebilir. Atatürk, cumhuriyet, laiklik gibi kavramlar genel kabul görmüş ortak değerlerimizdir. Bu kavramların farklı yorumlanması halinde başkalarını suçlayarak dışlamak yerinde değildir. Kimse kimseyi cumhuriyet karşıtı göstererek kendi cumhuriyet anlayışını dayatmaya hakkı yoktur. Kaldı ki cumhuriyet karşıtı düşünceler de olabilecektir. Düşünce özgürlüğü adına karşıt düşüncelere de saygılı olunması zorunludur.

Aslında Cumhuriyet bilincimizin, demokrasi anlayışımızın az gelişmiş olduğu açık bir vakıadır. Atatürk'ü tanımadığımız, hatta onu yanlış tanıdığımız iddiası da geçerlidir. Bu gün Atatürk ilkelerinden hangisi kaldı sorusu gerçekten ciddi bir sorudur. Devletçilik ilkesi, bugün hem de, bütün siyasi partilerimizin ortak kararı ile özelleştirme uygulamalarıyla anayasaya aykırı olarak açıktan ihlal edilmektedir. Üstelik de çete bağlantılı işadamlarıyla mafyanın gölgesi altında adeta peşkeş çekildiği iddialarıyla zararına özelleştirme uygulamalarıyla devlet işletmeleri elden çıkarılmaktadır. Devrimcilik ilkesinin, Halkçılık ilkesinin, Milliyetçilik ilkesinin yaşamdaki karşılığı nedir? anlamına uygun hangi uygulamalar yapılmaktadır? Uygulamalar ve özellikle Diyanet İşleri Başkanlığı gibi bir kurum varken laiklik ilkesi ne kadar uygulanmış sayılacaktır. Bu sorular geçerli sorulardır ve çoğaltmak mümkündür.

Kutlamaların 75 yılında İHD eski Genel Başkanı sn. Akın Birdal'ın cümleleri bugünde aynen geçerlidir. İnsan Hakları Derneği' nin 8. Olağan Genel Kurulu'nda sn. Birdal, Anıtkabir'de cumhuriyet yürüyüşü yapıldığı sırada şöyle konuşuyordu. "...Türkiye Cumhuriyeti'nin 75. yılına ulaşmış olması, kuşkusuz önemlidir. Ne var ki, 75 yıldır, cumhuriyetin ilanıyla belirlenen hedeflerden her geçen gün uzaklaşılmış, sözde bir laik yönetimiyle övünülür hale gelinmiştir. Bu yıl dönümleri bizlere övünme payı kadar, yıldönümü olan günün ve dönemlerin sorgulanması fırsatını sunmaktadır. Eğer her kurum ve kuruluş kendi alanında bu sorgulamayı yapacak olursa, çok da övünülecek bir sonuçla karşılaşılmadığı görülecektir. İnsan hakları ve özgürlükler açısından gelinen nokta, bu yaklaşımımızı doğrulamaktadır. "Halka rağmen halk için" iktidarlar ve politikalar yeğ tutulmuş, baskıcı, yasakçı ve yadsıyıcı tutum ve uygulamalar temel alınmıştır..." Boş nutuklar ve maksatlı niyetlerle cumhuriyet çocuğu olunamaz. Atatürk'ü ve Cumhuriyeti; her yönüyle ve tam gerçeğiyle araştırmak, özümseyip kavramak ve gereğini yaptığımız zaman cumhuriyet kutlamaları daha anlamlı olacaktır.

Hacı Ali Özhan