Hacıalinin websitesi
DÜŞMANCA VE HAKARETLİ DÜŞÜNCE ÖZGÜRLÜĞÜhacı ali özhan
Düşünce özgürlüğünün sınırlanması ile beğenilmeyen fikirlerin, hakim görüşe aykırı fikirlerin açıklanması hakaret ve tahrik tanımlaması ile önlenebilmektedir.
Hakaret suçunda en çok uygulanan madde 159 olup, çok sayıda yazar, siyasetçi, gazetecinin yargılanmasına neden olmuştur.Hükümetin, askeri kuvvetlerin, bakanlıkların, adliyenin, Cumhuriyetin, TBMM'in ağır şekilde, sert ifadelerle eleştirmesi, hakaret olarak yorumlanıp 1 yıl hapis cezası ile cezalandırılabilmektedir.
Yine bir başka yaygın uygulunan düşünce suçuda, 312. maddenin 2. fıkrası düşmanlığa tahrik hareketini cezalandırmaktadır. Bir suç işlemeye tahrik hareketini 311. madde cezalandırmaktadır. Dolayısıyla tartışma konusu olan ve yakınılan 312/2 fıkra, bir suç işlemeye tahrik fiilini değil, düşmanlığa tahrik filini cezalandırmaktadır.
159 ve 312/2 fıkranın değiştirilmesi yönünde bir mutabakat sağlanmış olmakla beraber, değişiklik sorunu yeterli derecede çözmeyecektir. Çözüm, kesinlikle 158,159, 312 ve 8 inci maddenin tümden kaldırılmasıdır. Meclis' te, maddelerin tümden kaldırılması yönünde bir eğilim ne yazik ki yoktur. Uygulamadaki yanlışları giderebilecek, yakınmaları azaltabilecek şekilde değiştirilmesi için madde önerilerimi belirtmek istiyorum
Madde 312: 'Kanunla tanımlanmış bir din, ırk ve mezhebe mensup halkı, başka bir din, ırk ve mezhebe mensup halka karşı, bu farklılıklarından dolayı, açık ve mevcut bir tehlike içinde, suç işlemeye tahrik ettiği açıkça anlaşılan kişinin bu fiili sonucu, tahrik konusu suçun kamu düzenini bozacak kapsam ve nitelikte olması halinde, 64 ve 65. madde hükümleri saklı kalmak üzere, l yıldan 1 yıl 6 aya kadar hapis cezası verilir.'
Madde 159: 'Bakanlar Kurulu, Bakanlıklar ve T.B.M. Meclisi' nin görev ve uygulamaları ile makamda bulunan kişilerin şahsı hariç, bu kurumların hukuksal kişiliğine karşı, evrensel hukuka uygun eleştiri amacı dışında, tahkir ve tezyif ettiği açıkça anlaşılan kişi hakkında Başbakan, bakan ve Meclis Başkanının şikayeti üzerine 1 yıldan 1 yıl 6 aya kadar hapis cezası verilir.'
Fazla tartışmaya konu olmamakla beraber, düşünce özgürlüğünü sınırlayan ve yoğun olarak uygulanan 158 ve TMK 8 maddeler içinde değişiklik önerilerimi sunmak istiyorum.
Madde 158: 'Cumhurbaşkanının şahsı ile Cumhurbaşkanının görev ve uygulamaları hariç, Cumhurbaşkanlığı kurumunun hukuksal varlığına karşı, evrensel hukuka uygun eleştiri amacı dışında, hakaret ettiği açıkça anlaşılan kişiye, Cumhurbaşkanının şikayeti üzerine 1 yıldan 1 yıl 6 aya kadar hapis cezası verilir.'
Madde 8: 'Devlet sınırları içinde, etnik kökene mensup vatandaşların yaşadığı bölgelerde, ayrı bir bağımsız devlet kurulmasını amaçlayan, tarihi ve sosyolojik değerlendirmeler dışında silahlı şiddet kullanılarak bölünmesini propaganda ettiği açıkça anlaşılan kişiye 1 yıldan 1 yıl 6 aya kadar hapis cezası verilir.'
Ayrıca, özellikle belirtmek isterim ki, DGM'lerin görev alanına yalnızca 312/2 fıkranın dahil edilmesi de dikkate değerdir. Yine Milletvekili Seçilme Kanunu'na, Mahalli İdareler Kanunu'na, Siyasi Partiler Kanunu ile Dernekler Kanununu gereği,158, 159 ve 312/2 ile 8 inci madde mahkumiyeti nedeniyle, yaşam boyu seçilme hakkinin ve örgütlenme hakkının yok edilmesi, mağduriyetin kapsamını göstermeye yetecek büyüklüktedir.
TBMM gündemine gelen TCK tasarısı 312/2 fıkranın DGM görev alanından çıkarılması, Milletvekili Seçilme Kanunu ve mahalli idareler kanunu, siyasi partiler kanunu, Dernekler, Sendikalar ve Vakıflar kanunlarındaki, 158,159 ve 312 ile 8 madde mahkumiyeti nedeniyle örgütlenme hakkını engelleyen yasaklayıcı hükümlerin kaldırılması mağduriyeti ve tartışmaları önemli miktarda azaltacaktır.
Düşmanlık kavramı olumsuz olmakla beraber, düşmanlık düzeyindeki fikirlerin söylenmesi düşünce özgürlüğü içinde görülmelidir. Diğer yandan düşmanlık nedir, hangi fikirler kime göre düşmanlıktır, tartışmasının içinden çıkılamaz.
Dolayısıyla uygulamada düşmanlık düzeyinde olmayan ağır eleştirilerin cezalandırıldığına tanık olmaktayız. Bazen hafif eleştirilerin dahi düşmanlık düzeyinde denilerek cezalandırılmasına ne yazık ki rastlanılmaktadır. Bu şekilde kamu düzenini sağlamak amaçlı getirilen 312/2 fıkra adeta kamu düzenini bozarak amacını yok eder hale gelmiştir.
Hakaret, doğru görülmeyen, yapılması tercih edilmeyecek bir davranıştır. Böyle bir davranışa yaptırım getirilmesi normal görülmelidir. Ancak hapis cezasıyla cezalandırılması kanımca birçok yönden sakıncalı ve yersiz hale gelmiştir. Hakarete muhatap olan kişi, hukuk davasıyla tazminat alarak amacına ulaşabilir. Hakaretin mağdurunu tatmin etmek, kamuoyunu da yeterli derecede tatmin edip kamu düzenini korumaya yeterlidir.
Ayrıca hakimlerin sübjektif yorumlarıyla haksız yersiz cezalandırmalar da giderilmiş olacaktır. Ayrıca, hükümeti, adliyeyi, askeriyeyi, meclisi emniyet güçlerini en sert şekilde eleştirmek her zaman mümkündür.Nitekim de çok yaygın olarak ağır eleştiriler yapılmaktadır. Sıkça tartışma konusu olan uygulama ve işlemlerin en katı şekilde, ağır biçimde eleştirilmesi toplumsal ihtiyaç olarak gereklidir.
Hakaret kişiye göre de değişen bir kavram olduğu için, uygulamada yersiz karışıklıklara ve mağduriyetlere neden olması da önlenmiş olunaçaktır. Hakaret suçlarının başında yer alan 159. maddenin ceza kanunundan çıkarılarak, yalnızca tazminata konu olması şeklinde düzenlenmesi, köklü, esaslı bir çözüm olacaktır. Ayrıca toplumsal gerçegede tekabül edeçektir.
Resmi ideolojiye karşıt, farklı, aykırı muhalif düşünce açıklamaları, yıkıcı, bölücü, irticai, tehlikeli, şiddet yanlısı şeklinde tanımlanarak yasaklanmaktadır. Gerçekte bir düşünce ne kadar zararlı, tehlikeli olarak görülse de, yasaklama ile değil, o fikri doğuran gerekçelerle mücadele ile önlenir. Bir fikir, asayiş sorunu olarak görülemez. Ancak fikri doğuran toplumsal gerçeklerin bilimsel olarak tartışılmasıyla, yeni fikirler üretilerek, en geniş tartışma ortamı ile zararsız, tehlikesiz hale getirilebilir. Demokraside kendisini böyle koruyabilir, ancak....
Hacı Ali Özhan.........................................................................
hacialiozhan@hotmail.com