*Cuma dergisinde 3 nisan 1998 tarihinde yayımlanmıştır.

Sol görüşlü bir isim olan Avukat Hacı Ali Özhan, bağış yapmanın bir dayatmaya tabu tutulmasının insani olmayacağını söyledi. Özhan, bağış yapmanın isteğe bağlı ve kişinin vicdanı ile ilgili bir mevzuu olduğunu da belirtti. Özhan'ın altını çizdiği önemli bir nokta ise insani duygulardan uzaklaşıp, yardım duygularının sömürülmemesi ve ticarete alet edilmemesi konusu oldu.

- Sayın Özhan, malumunuz her Kurban Bayramında yaşanan tartışmalar yine bu yıl tekrarlanıyor. Ne düşünüyorsunuz?

- Yardım toplamanın belli usul ve esasları olması gerekir diye bağış yapma, yardımda bulunma gibi vicdanı bir duyguyu sınırlandıran, yönlendiren bir düzenleme hukuken yerinde olmayacağı gibi insanı

Türk Hava Kurumu'nün, amaç, faaliyet ve konulan ile kurban derisi gibi bir dini bayramın ve dinsel içerikli yardımlaşma duygularının hiç bir ilgisi yoktur. Olmadığı gibi kurban derisinin toplanmasının yalnızca Türk Hava Kurumu'na verilmesi zorunluluğu hiç bir yönden doğru kabul edilip savunulamaz. Özel kuruluşların, sivil örgütlerin kurban derisi bağısı kabul etmeleri yasaklanamaz.

Bağışta ve yardımda bulunurken, şu kuruma, şu türden yardımda bulunulur şeklinde bir emir ve düzenleme, bağış ve yardımda bulunma duygusu ile bağdaşmayacağı gibi, esasen yardımda bulunma kavramını yok eden. gönüllülüğü kaldıran bir zorlamadır. Kaldı ki, yapılan yardımın kontrolünü ve denetimini yapamayan veya somut olarak yardımın yerme ve amacına ulaşıp ulaşamadığında tereddüt edilen bir yardım eden ve edilen ilişkisi vicdanlarda gölge bırakacaktır.

- Ali Bey, yardımın belli bir kuruma yapılacağı şeklindeki dayatma konusunda ne diyorsunuz?

- Bağış tamamen isteğe bağlı, kişiye bağlı vicdani bir duygudur. Kişi bu duygusunun gereği yaptığı yardımın yerine ulaşmasını ve sonuçların somut olarak görmek ister. Mahallesindeki bir komşusuna, yardımlaşma dermeğinde tanıdığı yardıma muhtaç bir kişiye, bir okul demeğine, veya cami yaptırma derneğine ve başka türlü hayır kurumlarına yardımda bulunma duygusu, kişiye daha yakın ve vicdanında daha sıcak olacaktır.

- Deri toplama isinde açıkça bir zorlama var ve vatandaşların yardımda bulunma arzuları kırılıyor diyebilir miyiz?

- Sizin de başta belirttiğiniz gibi her kurban bayramında ülke gündemine gelen kurban derilerinin toplanması, tartışma yardım gibi sosyal bir olgudan, insani değerlerden uzak, adeta yardım duygularının sömürüldüğü tıcari kaygılarla en çok geliri sağlama yarışı şeklinde yapıldığı görülmektedir. Resmi açıklamalar ve Türk Hava Kurumu bu konuda özel kurumlardan daha ticari hırsla yaklaşmakta hatta kanun ve yönetmeliklerle gelirini artırma yaklaşımı göstermektedir. Bunlar da yardım duygularını törpülüyor elbette. THK, daha çok zengin olabilmek için bu tür bir yola başvuruyor. Ama THK, gelir elde ettiği kesime yönelik herhangi bir faaliyette bulunmuyor...

Türk Hava Kurumu' nun, amaç, faaliyet ve konulan ile kurban derisi gibi bir dini bayramın ve dinsel içerikli yardımlaşma duygularının hiç bir ilgisi yoktur. Olmadığı gibi kurban derisinin toplanmasının yalnızca Türk Hava Kurumu'na verilmesi zorunluluğu hiç bir yönden doğru kabul edilip savunulamaz. Özel kuruluşların, sivil örgütlerin kurban derisi bağışı kabul etmeleri yasaklanamaz. insanların belli bir kuruma yardımda bulunmaları zorunluluğu getirilemez, buna da hukuki bir çerçeve bulunamaz. İnsanların vicdanlarına müdahale insanı olamaz. Bari vicdanımız beyaz kalsın.

Not: Bu röportaj için sn. Halis mutlu ya teşekkür etmek isterim. HAÖ.