Demokrasilerde yargı ayrı bir kuvvet olarak tanımlanmasına rağmen Türkiye'de bu işlememekte. Yasama ve yürütme organlarının yargı üstündeki etkisi azalmadan böyle bir kuvvetten bahsetmek mümkün olmayacak

18/12/2002 (171 defa okundu)

HACI ALİ ÖZHAN
Yargı ayrı bir kuvvet olarak belirtilmesine karşın, fiilen ve işleyiş olarak ayrı bir kuvvet olmaktan çok uzaktır. Hatta bir bakanlık düzeyinde dahi ayrıcalığa tabi değildir. Yürütme organının içinde olan Adalet Bakanlığı'nın bir kısmına sıkıştırılmış, bütün özlük hakları, bütçesi, altyapısı ve mali ödemeleri hukuken ve fiziken Adalet Bakanlığı içindedir. Yargının bütün personeli, altyapı ve mali ödentileri Adalet Bakanlığı'nca düzenlenmekte ve yargının bütün işlemleri bu bakanlıkça yapılmaktadır.
Bu haliyle yargı kuvveti 'özerk bir kurum' gibi dahi olmayan bir yapıdadır. Diğer yandan Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu'na (HSYK) 'yargı kuvveti' olarak nitelenebilecek yapısal statü verilmemiştir. Hatta yüksek mahkeme niteliğindeki Anayasa Mahkemesi, Danıştay, Yargıtay üyelerinin bir kısımları ve özellikle de HSYK üyeleri yürütme organının başı olan Cumhurbaşkanı'nca seçilmektedirler. Bu nasıl ayrı kuvvet olmaktır?
Gerçi Anayasa'nın 146. maddesinin gerekçesinde "...bu nitelikleri taşıyan kişiler her nerede ve hukuk bilimine dayalı hangi kuruluşta olursa olsun oradan alınıp getirilmesinde kamu yararı vardır. Bunu da en iyi biçimde yapabilecek makamın Cumhurbaşkanlığı gibi bir yüce makam olduğu düşünülmüştür" diyerek, Cumhurbaşkanı'na neden böylesine bir görev verildiği anlatılmıştır.

Yargı, üyelerini kendi seçebilmeli
Demokrasilerde kuvvetler ayrılığı ilkesi gereği yasama, yürütme ve yargı erkinin birbirinden bağımsız olması şarttır. Yasama ve yürütme organı arasındaki bağımsızlık her zaman tartışma götürürse de, yargının bağımsızlığı tartışma konusu olamaz. Cumhurbaşkanı'nın siyasi makam olması yanında, yasama organının siyaset tercihleriyle seçilmesi nedeniyle yargı organı üyelerinin Cumhurbaşkanlığınca seçimi kuvvetler ayrılığına aykırıdır. Yargı ayrı bir kuvvet ise bütün üye ve başkanlarını kendi içinde seçebilmelidir.
Öncelikle HSYK bütçesi, personeli, altyapısı ile tam bağımsız olmalı ve kendi üyelerini kendi arasından seçebilmelidir. Hâkimlik ve savcılık mesleğine giriş konusunda da Adalet Bakanlığı'nın her türlü ilişkisi kesilmeli, bu işlemler yalnızca kurulca yapılmalıdır.
Mahkemeler doğrudan millet adına karar verdiklerine göre, milletle mahkemeler arasına hiçbir aracı kurumun, özellikle de siyasi makamların girmemesi gereklidir.
Yargı organları kendi üyeleri arasından seçim usulü ile belirlenmelidir. Hatta en yüksek yargısal kurum olan HSYK üyelerinin, halk tarafından seçimle belirlenmesi dahi düşünülmelidir. Anayasa değişikliği yapılırken, yargı yeniden yapılandırılarak, sözde kuvvetin gerçek kuvvete dönüşmesi için 'YARGI KONSEYİ" kurulmalıdır. Konsey, Meclis gibi kendi içtüzüğünü ve gündemini belirleyerek, bütün hâkim ve savcıların oylarıyla seçilmelidir. Konsey, Maliye Bakanlığı'na bütçesini bildirdiğinde, Meclis yalnızca onama makamı olarak bütçeyi kabul etmelidir. Yasama ve yürütme ile hiçbir bağlayıcı ilişkisi olmamalıdır.

Daha fazla bütçe
Adalet Bakanlığı, Cezaevleri Genel Müdürlüğü, Hukuk İşleri Genel Müdürlüğü, Yargı Konseyi ile hükümet arasındaki ilişkiyi sağlayan temsili bir bakanlık düzeyine indirilmelidir. Böylesine bir organizasyona büründürülmeden yargının bağımsızlığı ve hâkim güvencesi sağlanamaz. Bütçenin binde 7'si gibi çok düşük bir bütçeye mahkûm edilen bir kuvvet olmaz. Yargının ihtiyacını ve gündemini yürütme veya yasama belirlediğinde, yargıya kuvvet demek olanaksızdır.

Bu habere kaç puan verirdiniz?	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10
Geçerli her oy için kayıtlı kullanıcılarımız 2 Radikal Puanı kazanırlar.