hacıalinin      YASAMA SAYFASI

Meclis Başkanı seçimi

hacı ali özhan

Meclis Başkanı, Başkanlık Divanı ve komisyonların görev süresiyle ilgili olarak 1 Ekim' de yaşanabilecek tereddüt ve tartışma üzerinde durmak istiyorum.

Meclis' in en önemli yönetim organı ve çalışma organlarının görev süresi, kişilerden ziyade anayasal derinliği olan bir konudur. Bu makamların usule uygun şekilde doldurulması millet iradesi, egemenlik kavramları nedeniyle de zorunludur. Meclis' in en önemli, faaliyeti olan Başkanlık Divanı'nın ve komisyonlarının oluşumunda ki biçim' hatası, bütün Meclis çalışmalarını etkileyecek, bütün zamanlara yayılabilecek özelliktedir.

Nitekim Anayasa Mahkemesi'nin yaklaşımı da bu yöndedir. Öyle ki, usule aykırı oluşmuş bir komisyonun veya Başkanlık Divanı'nın yönetiminde çıkarılmış bir kanun hakkında açılmış iptal davası halinde, Anayasa Mahkemesi iptali istenilen kanun metninin esasına ilişkin değerlendirmeden önce biçim denetimi yaparak usule aykırı oluşmuş divan nedeniyle kanunu usul yönünden iptal edebilmektedir. Hatta davacı tarafından talep edilmese dahi, mahkeme res'en biçim koşullarını araştırıp karar vermektedir.

Yine, bir kanunun uygulanması nedeniyle yerel mahkemelerden gelecek anayasaya aykırılık davalarında, yıllar geçmesine karşın keza davacı tarafından ileri sürülmese dahi. Anayasa Mahkemesi re'sen kanunu çıkaran Başkanlık Divanı ve komisyonun usule uygun oluşup oluşmadığını inceleyerek, biçim yönünden kanunu iptal edebilmektedir. Konu gerçekten hukuken çok boyutlu, bütün zamanları kapsar nitelikte kişilerle veya siyasi kaygılarla düşünülebilecek bir konu değildir.

1 Ekim' de Meclis 'in açılması ile Meclis Başkanı, divan ve komisyonların seçiminin yapılması anayasaya aykırıdır. Çünkü anayasa, seçimlerin 5 yılda bir, 2 ve 3 yıllık dönemler için başkan, divan ve komisyonların seçiminin yapılacağını belirtmiştir. Bu konu madde gerekçeleri, komisyon tutanakları ve Anayasa Mahkemesi'nin kararlarında çok açık olarak tanımlanmıştır.

Bu durumda 18.4.1999 tarihinde seçim yapıldığından ve sayın Akbulut birinci dönem için başkanlığa seçildiğinden görev süresi anayasanın amir hükmüne göre 18.4.2001 tarihinde sona erecektir. Nitekim Başkanlık Divanı ve komisyonların görev süresi de 18.4.2001 tarihinde sona erecektir. Meclis' in l Ekim' de açılması nedeniyle sürenin 1 Ekim' de bittiği görüşü anayasaya aykırıdır. Nitekim sayın Mustafa Kalemli de aynı hatalı kararı ile yanlış uygulamalara neden olmuştur.(1)

Eğer ikinci dönemin secimi l Ekim' de yapılırsa, üç yıllık görev, süresi 1/10/2003 tarihinde sona erecektir. 1.10.2003,ile seçimin yapılması gereken tarih olan 18.4.2004 tarihleri arasında, Meclis Başkanı kim olacaktır, bu altı buçuk aylık sürede divan ve komisyonlar nasıl çalışacaktır? Meclis Başkanı olmadığında, başkan adına 'görev yapan başkan vekillerinin görevleri de son bulacağından, Meclis' in yönetim organı ve komisyonların görev yapmaları fiilen ve hukuken mümkün değildir. Geçici olarak yürütüleceği düşünülse dahi yapılacak çalışmaların hukuki bir değeri olmayacaktır.

Ayrıca, süre dolmadan bir makamın boşatması, ancak usule uygun bir dilekçe verilmesi
ile mümkün olacağından, başkan, divan ve komisyonların istifa iradesi göstermeden ve de dilekçe vermeden fiilen makamlarını boşaltmaları geçerli bir istifa olarak görülemez. Geçerli
bir istifa olmadan, makam b
oşalmadığından seçim yapılabilmesi de mümkün değildir. Keza
süre dolmadan yapılacak istifa halinde yeni seçilecek kişiler ancak geride kalan süreyi ta-
mamlayabilirler. Bu seçimler asıl seçimden sayılmaz. Bu konuda tarafımca Anayasa Mahkemesi'nde açılmış bir dava bulunduğunu ve düşüncelerimi gerekçeleriyle yazdığım bir makalede açıkladığımı belirtmek isterim.(2)

Kanımca, sayın Yıldırım Akbulut, Başkanlık Divanı ve Komisyon Başkan ve üyelerinin görev süreleri anayasanın açık ve amir hükmü gereği 18.4.2001 tarihinde son bulduğundan, Meclis' in açıldığı l Ekim tarihinde makamlarında bulunarak görevlerine devam etmelidirler. Aksi halde içinden çıkılamaz hukuk karmaşasıyla, yasama çalışmaları mahkemelerce tartışmalı hale gelecek ve son altı buçuk ay TBMM çalışamayacaktır.

Hacı Ali Özhan

30 ağustos 2000 akit gazetesinde yayımlanmıştır.

(1) 1997 yılı tartışmaları sayın Mustafa Kamalak hocamızın değerlendirmeleri.
(2) Türkiye Barolar Birliği dergisi, 1999 yılı sayı 3, sayfa 797 vd.