Milletvekili seçimlerinde, adaylık konusunda son söz Yüksek SeçimKurulunundur.
Kişilerin seçilme hakları gibi çok önemli bir konuda karar veren YSK nun, kararlarının hukuki değeri, niteliği üzerinde bir değerlendirme yapmak istiyorum.
Anayasada 'Yüksek Seçim kurulunun kararları aleyhine başka bir mercie başvurulamaz' demektedir. (m.76) Bu hüküm karşısında Yüksek Seçim Kurulu kararları aleyhine idari yargıda dava açılabilir mi? YSK bir idari kurul mudur? Yoksa bir yargısal kurum mudur?
Uygulamada fazla görülmemekle beraber Yüksek Seçim Kurulu aleyhine idari mahkemelerde iptal davası açılabilir. Neden ? YSK'nu bir idari kurul kabul ettiğimizde, kararları aleyhine iptal davası açılması mümkün olacaktır. Kanımca YSK bir idari kuruldur. Anayasadaki başka bir mercie başvurulamaz hükmü, idari kesinlik anlamındadır. İdari işlemin kesin olması, yargısal denetime kapalı olduğu şeklinde yorumlanamaz. Anayasa "idarenin her türlü eylem ve işlemlerine karşı yargı yolu açıktır" hükmünü getirerek yargı yolunu istisnaları hariç bütün idari işlemlere tanımıştır.(m.125)
Diğer yandan YSK üyelerinin hakim olması, YSK' nın mahkeme olduğu anlamına gelmez. Hakim ve Savcıların idari görevleri 'yargısal işlem' değildir. Yargısal kurumlar yorumla kurulamaz. Anayasa ve yasalardan doğrudan kaynağını alan amir hükümler sonucu kurulurlar. Üyelerin hakim olması değil yapılacak yargılama usulü bir yargı kurumunun niteliğini belirler. YSK' nın itirazlar üzerine, karar verme süreci yargısal süreç değildir. Yargılama usul kurallarına göre işlem yapılmamaktadır. İdari kurul özelliğinde itirazı sonuçlandırarak son kararı vermektedir.
Kaldı ki Yüksek Seçim Kurulu Anayasada Yargı bölümünde düzenlenmemiştir. Gerçi Hakimler ve Savcılar Yüksek Kuruluda bir yargı kurumu olmamasına rağmen Yargı bölümünde düzenlenmiştir. Yargı bölümünde düzenlenmesi bir yargısal kurum olduğu anlamına gelmez.
Yine Sayıştay, Yargı bölümü içinde bir hesap mahkemesi niteliğinde görülüp yer verilmesine karşın, MGK gerekçesinde 'ilk ve son derece hesap mahkemesi' nitelemesi metinden çıkarılmıştır. Nitekim maddenin gerekçesinde de görülen hizmetin mahiyeti, çalışma usulünün yakınlığı nedeniyle Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu gibi Yargı bölümünde yer verildiği açıklanmıştır.
Kısaca, Yüksek Seçim Kurulu hakim üyelerden oluşmasına ve anayasada son karar merci gösterilmesine karşın bir yargı kurumu değildir. Yargılama usul kurallarını uygulayarak uyuşmazlıkları çözmemektedir. Bir idari kuruldur. Anayasanın belirttiği son karar merci olması idari kesinlik anlamında ve niteliğindedir.
Bu durumda, milletvekili adaylığı talebinin reddi kararları aleyhine Danıştay'da iptal davası açılabilir. Milletvekili adaylık başvurusu reddedilen adayların Danıştay da açacakları davalardan sonuç alabilmeleri mümkündür. Hatta yürütmenin durdurulması talebi ile 3 kasım seçimlerine girme hakkı kazanılması dahi mümkündür.
Av. Hacı Ali Özhan
19 eylül 2002 tarihli vakit gazetesinde yayımlanmıştır.
