YURTDIŞINDAKİ SERMAYE

Yurtdışındaki vatandaşlarımızın mali birikimleri ciddi bir büyüklüğe ulaştı. Başbakanının Almanya ziyaretinde belirttiği gibi 8.5 milyar euro seviyesinde; Türkiye ekonomisini etkileyecek miktarda bu potansiyel değerlendirilmelidir. Türkiye'ye de yatırım yapma eğilimi taşıyan vatandaşlarımıza devlet eliyle ciddi bir organizasyon sunulabilirse önemsenecek büyüklükte bir yönelim olacağı gözüküyor. Vatandaşlarımızın birikimleri devlet güvencesin de şeffaf ve denetimli şekilde belirtilen amaç ve projede kullanılarak büyük projelere dönüştürmek mümkündür.

Yurtdışındaki bu potansiyel bazı özel firmalarca değerlendirilmek istenmiş ancak on binlerce kişinin mağdur edildiği bir sosyal yaraya dönüşmüştür. Yurtdışındaki çoğu vatandaşımız mağduriyetlerini giderecek yol arıyor ve bulamamaktan yakınıyor. Sayın Hüseyin Üzmez ağabeyimizin yurtdışı ziyaretinde sıkça karşılaştığı ve köşesinde dile getirdiği büyük çoğunluğun sorunu sosyal bir yara niteliğine ulaştı. Vatandaşlarımız büyük mağduriyetler yaşıyor ve mevcut kanunlar içinde çıkar yol arıyor. Avukat olduğum için okuyuculardan gelen a-meiller arasında en çok bu konudaki yakınmalar ve yardım istekleri geliyor. Mümkün oldukça a-meille yol göstermeye çalışıyorum. Özellikle Konya bölgesinde bulunan firma yetkilileri ile görüşüp arada hakemlik yaparak ara yollar bulmaya çalışıyoruz. Ancak asıl çözüm kanuni gereklerin yapılmasından geçiyor. Vatandaşlarımızın yurtdışında olması yanında uzunca süre Türkiye'den uzak olmaları, haklarını zamanında ve yeterli şekilde korumalarını güçleştiriyor. Hem bu nedenle hem de konunun özelliği gereği bir avukat aracılığıyla kanuni haklarını korumaları menfaatlerine olacaktır.

Burada herkesi ilgilendirdiği için ayrıntıya girmeden kısaca belirtmek isterim ki; halka açık bir Anonim Şirketin kar-zarar ortaklığı adı altında para toplayabilmesi, Sermaye Piyasası Kurulundan izin almasına bağlıdır. İzinsiz para toplanması halinde Sermaye Piyasası Kurulun içinde kurulan Fonun güvencesinden faydalanamazlar. Halka açık Anonim Şirketlerin ortaklarının, sermaye miktarı ve payına bakılmaksızın oy verme ve yönetimde söz sahibi olma hakkı vardır. Ortaklık kar-zarar ortaklığı şeklinde olduğunda, bunun usule uygun yapılması gerekir. Sözlü taahhüt olarak kardan pay almak şeklinde anlaşılmış olsa da, ortaklığın zarar etmesi veya sermaye büyütmek için karın sermayeye katılması kararı alındığı gibi hallerde her ortak bu karara uymak zorundadır. Ortaklar genel kurulda seçip yetkilendirdikleri yönetim kurulunun yaptıkları yatırım, harcama ve giderlere ancak genel kurul kararına aykırılık halinde itiraz edebilirler. Şirketin en üst organı olan genel kurul, yönetimi değiştirebileceği gibi genel kurul kararlarına aykırı hareket eden yönetim kurulu üyeleri hakkında tazminat yoluna başvurabilirler.

Genellikle alınan para miktarını gösteren bir belge veya tahsilat makbuzu gibi belgeler Anonim Şirketin ortağı anlamına gelmez. Bu tip belgeler ile Ticaret kanunundaki ortaklık hakları kullanılamaz. Bu durumda yalnızca tahsilat makbuzunu düzenleyen veya para verildiğini gösteren sözleşmedeki taahhütlerde bulunan kişi şahsen mesul olur. Eğer şirket adına yetkili temsilci sıfatı ile para alınmışsa, o zaman Anonim Şirket borçlu olacaktır. Bu kişiler hakkında Türkiye'deki mal varlığı üzerine icra konularak para alacağı tahsil edilebilir. Veya Türk Mahkemelerinden karar alınarak yurtdışındaki malvarlığı üzerine haciz yapılabilir. Eğer imzalayan kişi yetkisiz ise hakkında "emniyeti suistimal" veya koşulları oluşmuşsa "dolandırıcılık" suçuyla şikayette bulunulabilir.

Son olarak belirtmek isterim ki yurtdışındaki vatandaşlarımızın yatırımları için, Başbakanın para verirken banamı sordun şeklindeki cevabı kabul edilir bir yaklaşım olamaz; kol kırılır yen içinde kalır diyemeyiz. Başbakanının Almanya ziyaretindeki olumlu yapıcı ilgisinin devamı beklenmektedir.

Hacı Ali Özhan

Bu makale 13 eylül 2003 tarihli vakit gazetesinde yayımlanmıştır.

aihm   any.mah.   yürütme   yargı   araştırmalar   makaleler         main page / ana sayfa    hacialiozhan@hotmail.com  ı   hacialiozhan@mynet.com  ı   hacialiozhan2000@yahoo.com