ThoTinhNuoc

Thuo+? va`o ddo+`i, to^i la`m tho+ dde^? ca ngo+.i ti`nh ye^u. Tho+ pha^'n son, va` tho+ hoa bu+o+'m. Thuo+? va`o li'nh, to^i la`m tho+ ca ngo+.i chie^'n co^ng, vinh danh cuo^.c chie^'n die^.t thu` giu+~ nu+o+'c. Tho+ co' hoa ca`i mu~i su'ng, dde^m tra(ng ho?a cha^u, va` mu+a pha'o xuo^'ng ddo^`n. Thuo+? lu+u dda^`y, to^i la`m tho+ giu+~ lu+?a nuo^i ho+`n. Co' tho+ na(`m gai ne^'m ma^.t, tho+ nho+' nu+o+'c thu+o+ng no`i, tho+ bo.c trong da ngu+.a. Tho+ cha?y ma'u trong tu+`ng y' nghi~ tu+. tha^n.
Tho+ ti`nh nu+o+'c, hay tho+ chie^'n dda^'u cu?a to^i cu~ng cuo^`ng nhie^.t va` no^?i loa.n kho^ng ke'm. Ca'i kho' la` tra'nh ddu+o+.c trong tho+ nhu+~ng ngo^n tu+` sa'o ro^~ng, u+o+'c le^., nhu+~ng ngo^n tu+` kha^?u hie^.u va` ca? tie^'ng va cha.m cu?a gu+o+m ddao:

Thie^'u que^ ddo+`i bo^~ng du+ng thu+`a
Ho^`n ta tra'i he'o tu+`ng gio+` buo^`n lay
(DDo+`i Bo^~ng Du+ng Thu+`a, HHC)

Giu+a~ Tho+ Ti`nh Ye^u va` Tho+ Ti`nh Nu+o+c ha^`u nhu+ kho^ng co' mo^.t ranh gio+'i na`o cho hai the^? loa.i na`y. Chi? la` mo^.t ca'ch go.i. Bo+?i trong Tho+ Ti`nh ye^u cu~ng ddo^i khi tha('m thie^'t ti`nh nu+o+'c, va` Tho+ Ti`nh Nu+o+'c cu~ng no^`ng na`n ti`nh ye^u.

Tho+ Ti`nh Nu+o+'c thu+.c ra kho^ng ke'n cho.n dde^` ta`i cho la('m. Co? ca^y, muo^ng thu' dde^`u co' the^? du+. pha^`n. Chi? kho' o+? go'c nhi`n va` ca'ch nhi`n. Nhu+ khi chu.p mo^.t ta^'m a?nh, bo^' cu.c sa('m mo^.t vai tro` quan tro.ng kho^ng ke'm dde^` ta`i. Ngu+o+`i a?nh nhu+ ngu+o+`i tho+, ca^`n la`m no^?i ba^.t chu? dde^`. Vi` the^', tho+ ca^`n ddu+o+.c dda`o sa^u ho+n o+? lo^'i vie^'t, lo^'i nghi~. (Nhu+ ddo^i khi pha?i tu+` trong ta^'m a?nh chu.p ra.)

Tho+ ta ma^.t u+o+'p tu+`ng do`ng
Gia^'u thie^n thu ha^.n va`o trong ddie^.u va^`n
Tho+ ta thu+o+ng ti'ch tra(m la^`n
Ma^.t hay ru+o+.u u+o+'p cu~ng nga^`n a^'y ddau.
(Tho+ Trong Da Ngu+.a, HHC)

Ngu+o+`i la`m tho+ ti`nh nu+o+'c, nhi`n ca?nh, nhi`n ddo+`i, ba(`ng ta^m thu+'c rie^ng cu?a no^~i sa^`u muo^.n kho^ng dda'y\. Xin ha~y nghe ta^m ca?nh ngu+o+`i lu+u xu+' o+? lu'c xua^n pha^n:

Xa'c hoa la('t le?o ca`nh non
Tu+o+?ng dda^u ca'nh bu+o+'m cha^.p cho+`n muo^'n bay
Ta co`n ddu? ca? cha^n tay
Tu+o+?ng dda^u suo^'t cuo^.c ddo+`i na`y phe^' nha^n.
(Tho+ Trong Da Ngu+.a, HHC)

Da(m ha.t su+o+ng so+'m tre^n dda^`u ca`nh ha. chi' dda~ la^'p la'nh trong tho+ sa^`u, khie^'n tro+`i dda^'t buo^`n la^y:

Ca`nh kho^ nga^.m ha.t su+o+ng mai
Tu+o+?ng dda^u ha.t nhu+.a cha?y ngoa`i co+n ddau
Go^'c ddo+`i dda~ bu+'ng tu+` la^u
Phie^'n re^u ho^`i tu+o+?ng xanh ma^`u so+n la^m
Ha.t su+o+ng lo'ng la'nh khi ga^`n
Mo+'i hay ha.t le^. mang ta^m su+. tro+`i.
(Tho+ Trong Da Ngu+.a, HHC)

Va`o thu, khi ba(ng ngang nhu+~ng khu ru+`ng la' va`ng u+o+m, ru+`ng ca^y phong la' ddo? ru+.c, ta bo^~ng tra.nh lo`ng nho+' que^, nho+' thu`:

Lu+?a ho+`n tha('p ddo? ru+`ng thu
DDo? trong ga^n ma'u hoang vu lo+~ tho+`i
DDo? trong ta^m thu+'c va`ng mu+o+`i
Quo^'c thu` chu+a ba'o, la`m ngu+o+`i ddu+o+.c sao?
(Tho+ Trong Da Ngu+.a, HHC)

Hoa(.c ddo^i lu'c bi pha^~n ho+n:

O^m tay ba'nh, o^m no^~i buo^`n vie^~n xu+'
Ru+`ng va`ng thu, nga`y hai buo^?i ddi qua
Ta ddo^i lu'c muo^'n tro+? tha`nh da~ thu'
Que^n mo^.t la^`n cuo^'ng ro^'n ru.ng que^ nha`.
(Tho+ Trong Da Ngu+.a, HHC)

O+? nhu+~ng cuo^'i ddo^ng, ta gia'p ma(.t vo+'i no^~i nho+' que^ ddie^'ng lo`ng, lu'c te^'t dde^'n xua^n ve^`. Ca'i la.nh o+? trong lo`ng ke? lu+~ thu+' kho^ng thua gi` ba(ng tuye^'t ngoa`i tro+`i trong tho+`i kha('c giao mu`a:

Tha('p hu+o+ng vo.ng nho+' que^ nha`
Ba`i tho+ khai bu't ne^'n pha le^. ho^`ng
Ca`nh kho^ tuye^'t phu? gia^'c cong
Ho^`n ta so+.i kho'i bay trong co~i ha`n
(Tho+ Trong Da Ngu+.a, HHC)

Ta buo^`n vo+'i tho+`i tie^'t na('ng mu+a. Ta ky' tha'c nie^`m ddau no^~i nho+' va`o co? ca^y hoa la'. Ta cu~ng gu+?i ta^m su+. va`o muo^ng thu' quanh ddo+`i:

Ba^`y qua. nga^.m ha.t de?
Tha? ro+i xuo^'ng lo`ng ddu+o+`ng
Ne^'u nhu+ ha.t kho^ng be^?
Nho+` xe qua ca'n du`m

Ta co' tra(m ha.t sa^`u
Vu+o+'ng trong ho.ng tu+` la^u
Cho+` ba'nh xe thie^n co^?
La(.ng le~ ca'n ngang dda^`u.
(Tho+ Trong Da Ngu+.a, HHC)

Ca' Ho^`i lo^.i ngu+o+.c ve^` nguo^`n
Ga(.p khi suo^'i ca.n pho+i xu+o+ng giu+~a do`ng
Ngu+o+`i theo va^.n nu+o+'c long ddong
Ngu+o+`i trong bu.ng ca' con mong nga`y ve^`.
(Tho+ Trong Da Ngu+.a, HHC)

Nga`y nghi? cuo^'i tua^`n, ngu+o+`i di ta?n sa^`u ddo+`i be`n xa'ch theo mo^.t sa^u bia la.nh, va`i go'i mo^`i. (Cho ngu+o+`i va` cho ca'\.) Cho.n mo^.t cho^~ ngo^`i thoa?i ma'i be^n so^ng. Ta thu+ tha? buo^ng ca^`n
va` ta nha^m nhi mo^'i sa^`u que^:

Ngu+.a Ho^` ngo'ng gio' lu+ng ddo^`i
Ca^'t cao tie^'ng hy' nga^.m ngu`i co? hoa
DDa^`u so^ng mo^.t ga~ li'nh gia`
O^m ca^`n, ca^u ca'i nho+' xa, buo^`n ga^`n.
(Tho+ Trong Da Ngu+.a, HHC)

"Gia^.t ha(m ho+? ma^'y la^`n dde^`u hu.t ha^~ng
La.i ddo+.i cho+`, la.t tra('c nghie^.m lo`ng kie^n
Ta ca^u ddu+o+.c da(m ma~nh ddo+`i lo+~ va^.n
Nhu+ nga`y dda^`u tu+`ng be~n le~n trao em"
(Mo^.t Tu'i Bi`nh Sinh...HHC)
DDo' la` nhu+~ng lu'c ho^`n ta tra^`m ma(.c trong co~i buo^`n mie^n vie^~n. DDo^i khi ta ba^'t ma~n vo+'i ddo+`i,
va` ta pha^~n no^. ba(`ng tho+, kho^ng nguye^n co+':

Chu+?i toang cho ha? co+n phong ngu+'a
La.i nghie^'n ra(ng mang tha^.p gia' ddo+`i.
(DDo+`i Bo^~ng Du+ng Thu+`a, HHC)

Tu+` co+n ba~o tu+. do tho^?i nga~ bu+'c tu+o+`ng o^ nhu.c Ba' Linh, Ma^.u Binh gia(`ng la^'y ca^y bu't trong tay Ha` Huye^`n Chi, pha(ng pha(ng vu+o+.t le^n tuye^'n xung ki'ch. Tho+ vo^~ ma(.t le^n no`ng. DDa.n la^n tinh ba('n to+'i. Va^`n ddie^.u la` ke~m gai. Bu't nho.n nhu+ khi' gio+'i.

Sau cuo^'n Tho+ DDen, 1991, la` Tho+ Ke~m Gai, 1994 dde^? pha^n ddi.nh cu+o+ng gio+'i ba.n thu`, ngu+o+`i ngo+.m. Vo+'i khoa?ng 400 ba`i tho+ ru+.c lu+?a ca(m pha^~n, dda'nh vo^~ ma(.t lu~ ddi?nh ngu Vie^.t Co^.ng, Vie^.t gian va` Vie^.t ro+?m. Tho+ ba('n tru+.c xa, dda^m lu't ca'n, ddu? ma(.t, kho^ng khoan nhu+o+.ng. Kho^ng chu+`a mo^.t mo^'ng. Du` nhu+~ng ta^.p bie^'m thi na`y dda~ ke^? nhu+ dda~ tuye^.t ba?n, To^i mong se~ co' di.p no'i rie^ng ve^` ga~ Ma^.u Binh qua lo^'i tho+ che'm ddinh cha(.t sa('t na`y.

Tho+ to^i dda~ tre^n da`n pho'ng, dda~ ha^`u nhu+ kho^ng co`n thuo^.c ve^` to^i. Xin ha~y cho chu'ng mo^.t co+ ho^.i ba^`y to? nhu+ mo^.t giao ti`nh giu+~a thi si~ va` thi kha'ch co`n na(.ng lo`ng vo+'i tho+.

Ha` Huye^`n Chi