Er zijn verschillende verklaringen gegeven voor de naam Engelen. Door de eeuwen heen treft men de naam aan als: Engle (1186),  Engelen ( 1460,1553),  Engel  en Engele ( 1571, 1612). Sommige onderzoekers menen de naam terug te kunnen voeren op de betekenis van Engel of  Angel, hetgeen grens of hoek betekent. Engelen was eertijds nl. burgelijk en kerkelijk met Vlijmen verbonden en lag aan de grenzen of in een hoek van deze uitgestrekte gemeente. Andere onderzoekers zien meer in de verklaring van het Deense woord eng, dat weide betekent. Weer anderen denken dat het woord eng in de betekenis van nauw of smal de grond voor een verklaring is omdat Engelen in vroegere tijden uit een lange smalle strook bestond langs de Dieze tot aan de Maas. Wie heeft de juiste verklaring??

                                                               ==================================

Johan Albert van Solms, (1599-1648).

Johan Albert, Graaf van Solms-Braunfels was door het huwelijk van zijn zuster Amalia met Frederik Hendrik een zwager  van de Prins van Oranje.  Hij diende als generaal in het leger van de Republiek, en nam als zodanig in 1629 ook deel aan het beleg van 's-Hertogenbosch. Graaf van Solms voerde het bevel over het kampement Engelen, aan de noordzijde van de stad. Hierdoor was hij tevens belast met de bescherming van het fort Crèvecoeur aan de Maas, een bijzonder strategisch punt, aangezien dit het bevoorradingscentrum van de Spaanse troepen was. Nu was het een bevooradingscentrum voor de legers van de Republiek. Bovendien stonden rondom Engelen de nodige molens om de polders rond 's Hertogenbosch droog  te malen.

                                                     =========================================

De slag om de Schans bij Engelen en de verwoesting van de kerk in juli 1587.

Het gebeurde in de Tachtigjarige Oorlog dat Haultepenne, opperbevelhebber van de Spaanse troepen in de Meierij en Graaf van Hohenlohe, opperbevelhebber van de Staatse troepen van Prins Maurits elkaar bevochten bij Engelen in 1587. De Engeler Schans werd verdedigd door de Spanjaarden. In dat leger zaten ook Ieren, Walen en Duitsers, samen 3200 man en 1000 paarden. Hohenlohe viel Engelen aan om de aandacht af te leiden van het beleg van Sluis. Hij had 4000 man en 1000 paarden, bovendien had hij schepen op de Maas. Hij liet zijn manschappen een brug slaan over de Dieze en een borstwering bouwen van karren en wagens. De strijd verliep aanvankelijk gunstig voor de Spanjaarden todat Haultpenne wordt getroffen:  "terwijl hij de zijnen aanmoedigde en voorging, trof hem een Kogel uit een der Staatsche, op de Maas liggende schepen, door de hals. Hij werd naar 's Hertogenbosch overgebracht en stierf daar op 14 juli 1587.
Bij een hoge waterstand konden de schepen van de Staatse troepen dichterbij komen en van bovenaf in de Schans schieten. De Spanjaarden gaven zich over.
De kerk werd door de mannen van Hohenlohe opgeblazen, het dorp verwoest en de Schans geslecht.

                                                      ===========================================

Over het leven in Engelen rond 1587.

Toen in juli 1587 de slag bij Engelen plaatsvond, was de opstand tegen de Spaanse overheersing ruim 20 jaar eerder begonnen (1568). De stad 's Hertogenbosch had in 1579 de zijde gekozen van Spanje, terwijl Heusden in handen was van de Prins van Oranje. De Spaanse en Staatse troepen die de bezetting vormden van deze steden, trokken regelmatig tegen elkaar ten strijde. De eigenlijhke grens tussen Spaans en Staats grondgebied werd gevormd door de Bossche Sloot. We kunnen ons voorstellen dat er tussen 's Hertogenbosch en Heusden een soort niemandsland ontstond, waar de wederzijdse troepen herhsaal;delijk aan het plunderen waren. Dat dit zijn uitwerking had op de inwoners van Engelen wordt duidelijk als we in diverse bronnen lezen dat er tussen 1580 en 1590 niemand meer in dit gebied woonde. De akkers lagen er verlaten bij en "in de wooningen der dorpen nestelde het wild gedierte"; het krioelde van de wolven en "de honden liepen, verwilderd, in grooten kudden, agter 't land, die versmagt van honger en dorst, menschen, beesten en elkander vernielden".

                                                 =============================================

Uit de memoires van een Spaanse overste lezen we:

"Zij ( de "Nederlanders) hebben altijd wel een gelegenheid om zich over te geven aan de schandelijke ondeugd van het drinken.Want aan alles vebinden zij een drinkpartij: bij de geboorte van een kind, bij den doop insgelijks besterft er een hunner dan drinken zij op dezelfde wijze, met zotte beweringen dat, als men zich hier een roes drinkt, de ziel in het hiernamaals rust vindt".

Over de Nederlandse vrouwen niets dan lof:
"Op haar komt het bestuur van het huis en gezin neer. Weinig mannen zullen er zijn die de vrouwen evenaren in het schrijven, lezen en rekenen. De vrouwen zijn onbevangen van aard, zij zijn blank van huiskleur, knap en voorkomend. De Bijbel is zeer verbreid, zij leeren die van hunne prille jeugd af en kennen hem uit het hoofd".

Maar daarmee zijn we er nog niet:
"Zij (de vrouwen) zijn ook zeer bevaren, want men vertrouwt haar het roer van een schip toe. Om geen tijd nutteloos te laten voorbijgaan, binden zij de helmstok met een touw vast en nemen zij hun spinnewiel en gaan zij zitten spinnen als het weer en het getij dit toelaat. Zoo groot is haar zucht to gewin en haar ijver, dat men haar zelden met leege handen ziet. Zij zo dapper dat zij bij de verdediging der steden en andere krijgsbedrijven met grooten moed hebben gewerkt en gestreden".

                                              ================================================    

.